© 2024 SURF
Mono-mestvergisting is voor “kleine” melkveehouders (<250 koeien, 98% van het potentieel!) niet rendabel, waardoor slechts 10% van de in 2030 beoogde hoeveelheid biogas wordt geproduceerd. In het RAAK mkb-project Naar Oost-Nederlandse Agro Biogashubs En ciRculariteit (NOABER), hebben 11 melkveehouders uit twee energiecoöperaties, brancheorganisatie BEON, energieadviesbureau CCS en hogeschool Saxion samen gekeken hoe met biogashubs de businesscase verbeterd kan worden.
Aan de aanbodzijde van de biogashub vergistten deelnemende melkveebedrijven hun mest effectief, maar leerden van elkaars verschil in bedrijfsvoering (zoals type vee en stal). Een (landelijke) databank met biogasproductie en bedrijfsvoering kan kennis opleveren voor de agrarische sector. Winnen van meststoffen uit digestaat en deze onderling op het land gebruiken is een kans, als wetgeving dat toestaat. Het opwerken van vetzuren uit zomermest om deze ‘s winters in te zetten voor hogere biogasproductie lijkt een potentiële manier om vraag en aanbod van biogas beter in balans te brengen.
In het leidingwerk kan deze onbalans deels worden opgevangen door een buffer, zodat overtollig biogas niet hoeft te worden afgefakkeld. Een model dat met studenten is ontwikkeld laat zien dat een kleine buffer op lage druk al volstaat. Een centrale besturing van biogasaanvoer, fakkel, buffers en afname zorgt voor maximale benutting van het biogas.
De ideale afnemer is een grootverbruiker die niet alleen van biogas afhankelijk is en zich dichtbij de leveranciers bevindt. Een afstudeerder liet zien dat aardgasbranders bij afnemers relatief eenvoudig geschikt gemaakt kunnen worden voor biogas.
Met resultaten uit aanbod-, netwerk- en vraagzijde zijn businesscases doorgerekend. Het leveren van groen gas (aardgaskwaliteit) in plaats van biogas (bevat nog CO2) voor warmte geeft met huidige subsidies een positief verdienmodel. De maatschappelijke baten van mestvergisting door vermeden methaan- en ammoniakschade wegen ruim op tegen de uitgekeerde subsidies. Deze socialisering van kosten is een onderbelicht en belangrijk aandachtspunt bij toekomstige en uitbreidingen van biogashubs.
Door naar groengasopwerking te gaan, heeft coöperatie IJskoud met 16 andere boerenbedrijven kunnen uitbreiden. De eerste leidingen voor Noaber Energie in Oxe naar Deventer liggen in de grond. Voor Staphorst hebben studenten de mogelijkheid van een rendabele businesscase laten zien.
Het is beter boeren met biogashubs: een onmisbaar onderdeel van lokale, duurzame energievoorziening en circulaire melkveehouderij!
De behoefte bij de industrie en woningen aan duurzame warmte kunnen agrariërs invullen met biogas. In Oost-Nederland is de potentie voor biogas groot. Binnen de melkveesector zijn er concepten ontwikkeld voor grotere veehouders (> 300 koeien) om met mono-mestvergisting groen gas te produceren, alsmede het digestaat te verwerken tot producten die buiten de boerderij worden afgezet.
Dergelijke installaties zijn voor kleinere veehouders (90-300 koeien) niet rendabel. In Overijssel zijn er veel van dergelijke bedrijven. Productie van biogas en verwerking van digestaat is voor hen alleen in coöperatieve vorm via een biogashub economisch interessant te maken en door specifieke innovaties toe te passen die leiden tot verdere kostprijsverlaging of verbetering van de biogasproductie.
In Noord Deurningen is de afgelopen jaren aan een coöperatieve biogashub gewerkt en fase 1 daarvan wordt begin 2019 in gebruik genomen. Veehouders van het buurtschap Oxe hebben ook plannen hiervoor. De business case blijkt echter lastig, daarnaast is er nog weinig tot geen praktijkervaring met biogashubs, wat nieuwe initiatiefnemers remt om plannen te ontwikkelen. Oplossingen hiervoor moeten gezocht worden in mogelijkheden om de biogasproductie te vergroten, nieuwe verdienmodellen en verwerkingstechnieken voor het digestaat.
In dit project werkt Saxion samen met CCS, agrarische MKB bedrijven en de branche-organisatie BEON aan het verbeteren van de business case voor biogashubs als onderdeel van de energietransitie en een circulaire melkveehouderij. Het onderzoek omvat onderzoek aan technische innovaties en deze in de praktijk brengen, daarnaast technologische, financiële en juridische verkenningen van nieuwe mogelijkheden en verdienmodellen om de productie van biogas te verhogen en de meststoffen in coöperatieve vorm te kunnen verwaarden. Aan het project zullen studenten van diverse Saxion opleidingen werken. Er wordt via publicaties en bijeenkomsten voor gezorgd dat de juiste impact binnen de provincie Overijssel en nationaal wordt gecreëerd. Coöperatieve biogashubs: een onmisbaar onderdeel van lokale, duurzame energievoorziening!