© 2024 SURF
Het ‘verbinden van onderzoek, ontwikkeling en innovatie’ was het overkoepelende thema van het
Impuls-project. Dit project sloot direct aan bij de aanbevelingen van de onderzoeksvisitatie die het
onderzoekscentrum van Driestar educatief in 2019 ontving.
De start lag bij een fundamentele vraag, namelijk wat er onder begrippen als ontwikkeling en innovatie wordt
verstaan. Het spreken van dezelfde taal en dezelfde betekenis daaraan geven draagt bij aan samenwerking
tussen diverse afdelingen van Driestar educatief. In de kadernotitie Innovatie is beschreven hoe Driestar
educatief aankijkt tegen innoveren (zie bijlage). De visie op innoveren omvat een duurzame kijk op
onderwijsverbetering waarin professionals opgeroepen worden om dienstbaar te zijn aan het geheel van de
organisatie. Diverse niveaus van innovatie worden onderscheiden, waarbij vervolgens aan de verhouding
tussen onderzoek, ontwikkeling en innovatie aandacht wordt besteed. Het is een concrete handreiking voor
onderwijsadviseurs, docenten en onderzoekers, die ook gebruikt kan worden in andere organisaties.
Eén de van kernpunten van bovengenoemde kadernotitie is dat ‘vernieuwen en innoveren’ hand in hand
gaan. En dat onderzoek het uitgangspunt vindt in de praktijk, met actieve participatie van mensen uit het
werkveld en gericht op het verbeteren van het handelen van de professional. In de volgende fase van dit
project is hier concreet handen en voeten aan gegeven door het bijeenroepen van meerdere betrokken
partners uit het werkveld. De partners vonden elkaar rondom het vraagstuk van Passend onderwijs. Eerder
heeft Driestar educatief een lectoraat Passend onderwijs/ Inclusieve klassen gehad (zie bijlage, kadernotitie
Passend onderwijs). Vanuit het onderzoekscentrum was er de wens om hieraan een vervolg te geven, maar
dan op de voorgestelde wijze van OO&I. De partners vonden elkaar in een collectieve ambitie, waarna
vervolgens een groepje onderwijsprofessionals groen licht kreeg om te starten met een verkenning rondom
het thema Passend onderwijs. Deze groep bestond uit leraren vanuit primair onderwijs, speciaal onderwijs,
onderwijsadviesdiensten, mbo en hbo. In gezamenlijkheid hebben zij een vraagarticulatie uitgevoerd in hun
werkveld en praktijkvragen opgehaald waaraan een mogelijk nieuw lectoraat kan werken. De volgende
thema’s zijn uit de interviews gekomen: 1) lezen van gedrag, 2) beroepsidentiteit van de leraar ten opzichte
van herbergzaam onderwijs, 3) het netwerk om de leerling, 4) ouders, 5) verhouding tussen
herbergzaamheid en grenzen 6) herbergzaamheid en de plaats in de maatschappij.
Vervolgens heeft de stuurgroep akkoord gegeven om een nieuw lectoraat in te richten rondom het thema
‘Herbergzaam onderwijs’, waarbij alle partners vertegenwoordigd zijn in de kenniskring. In de bijlage
‘rapportage HO vraagarticulatie’ is verslag gedaan van dit traject.
Deze nieuwe werkwijze, waarbij onderzoek en innoveren hand in hand gaan, én waarbij praktijk en opleiding
samenwerking is op deze manier een nieuwe koers binnen Driestar educatief.
Door de coronacrisis kwam er binnen Driestar educatief een bezinning tot stand over de missie van Driestar
en de betekenis daarvan voor het geheel van de organisatie. Dit sloot één op één aan bij het verbindende
karakter, waarover het gaat in de ‘kadernotitie Innovatie’. Verbinden en samenwerken binnen de
verschillende afdelingen van Driestar educatief is van belang om dienstbaar te zijn aan de missie van
Driestar. Twee projecten zijn uitgevoerd, het zgn. Why-1 en Why-2 project (zie bijlage, rapportage WHY-2),
waarvan de laatste onder de subsidie van Impuls valt. De coronacrisis bracht de vraag naar het welbevinden
van collega’s naar boven. In dit project stonden zeven duurzaamheidsprincipes centraal, nl. 1)
persoonsvorming, 2) relatie, 3) zorg voor het kwetsbare, 4) betekenisvolle kennis, 5) dienstbaar
wereldburgerschap, 6) gids, 7) inclusieve leefgemeenschap. Voor het bestuur van Driestar educatief was de
vraag relevant hoe in de dagelijkse werkpraktijk deze principes vorm krijgen en -juist door de coronacrisisnaar het belang van deze principes voor de collega’s. Het Why-2 project was gericht op de werkpraktijk, wat
betekent dat collega’s van alle afdelingen van Driestar educatief hierin participeerden. In een intensief traject
is een ontwerp gemaakt van vijf ideologische en in de praktijk gevalideerde praktijkwaarden: 1) relatie, 2)
gids, 3) vorming, 4) herbergzaamheid, 5) wereldburgerschap. Deze praktijkwaarden wijzen gezamenlijk op
het onderscheiden christelijke van Driestar educatief en komen tot uiting in handelen, onderwijs, leven,
vakinhoud, relatie en schoolcultuur. Ze zijn bepalend voor de inzet van alle middelen, ook digitale, in de
schoolgemeenschap. Een belangrijk resultaat van dit onderzoek is de relevantie van deze praktijkwaarden in
de dagelijkse praktijk van deelnemers. Dit is een belangrijke bevinding voor de formulering van de
kernwaarden die binnen Driestar educatief gehanteerd worden. Het geeft een impuls aan de herbezinning op
Formulier eindrapportage Impuls 2020
Nationaal Regieorgaan Praktijkgericht Onderzoek SIA Pagina 5 van 7
de kernwaarden, waarbij dit onderzoek een richtinggevende rol speelt. Met de nadruk op het feit dat de
praktijkwaarden uit het Why-2 project op de educatieve praktijk zijn toegesneden.
Driestar hogeschool (met opleidingen in het educatieve en pedagogische domein) maakt samen met Driestar onderwijsadvies deel uit van Driestar educatief. Het praktijkgerichte onderzoek wordt uitgevoerd door het onderzoekscentrum, dat zich ontwikkelde tot een stevige, onderscheiden organisatie-eenheid. De visitatie die in 2019 plaatsvond, resulteerde in een positieve beoordeling. In het visitatierapport (Hobéon, 2019) werden aanbevelingen gedaan voor doorontwikkeling van het onderzoekscentrum middels versterking van a) de inbedding van het onderzoekscentrum in de organisatie, b) de doorwerking van de opbrengsten in de verschillende afdelingen en c) de onderzoeksbekwaamheid van de docenten en onderzoekers.
Deze aanbevelingen passen bij de ambitie van Driestar educatief om de onderzoeksfunctie niet uitsluitend bij het onderzoekscentrum te beleggen, maar deze ook stimulerend te laten zijn bij de rol van onderzoek in andere afdelingen. De visitatie heeft geleid tot een plan om onderzoek, ontwikkeling en innovatie (OO&I) meer op elkaar te betrekken en een centrale plaats in de organisatie te geven. Begin 2020 is gestart met de uitvoering van dat plan, echter door de coronacrisis is de realisatie hiervan opgeschort. Een nieuwe impuls is nodig om dit plan weer in beweging te zetten.
Deze Impuls-subsidieaanvraag heeft de naam ‘Verbinden van onderzoek, ontwikkeling en innovatie’ gekregen. In dit project wordt een heuristisch denk- en handelingsmodel ontworpen, uitgeprobeerd en bijgesteld. Dit OO&I-model gaat gebruikt worden om onderzoek een vaste plek te geven in ontwikkel- en innovatieprocessen binnen Driestar educatief. Daarmee wordt een onderzoekende houding van docenten en onderwijsadviseurs bevorderd. De onderzoeksfunctie wordt op die manier uitgebreid naar andere afdelingen en draagt steviger bij aan de missie van de organisatie en de professionaliteit van de medewerkers. Dit sluit aan bij het binnen Driestar educatief door de coronacrisis op gang gebrachte WHY-project, waarin bezinning plaatsvindt op de missie van Driestar educatief en de betekenis daarvan voor het geheel van de organisatie.