RISE interventie: minder zitten na een beroerte

Ruim 41.000 mensen worden jaarlijks getroffen door een beroerte. Van de
mensen die een beroerte overleven krijgt één derde binnen 5 jaar een nieuwe
beroerte of overlijdt. Secundaire preventie is bij mensen met een beroerte
dan ook van groot belang, waarbij voldoende bewegen een belangrijke rol
speelt. Echter, ongeacht of iemand voldoende beweegt, heeft te veel en
langdurig zitten grote gezondheidsrisico’s. Mensen die heel veel zitten
hebben een 40% hogere kans te overlijden binnen drie jaar in vergelijking met
mensen die minder zitten. Omdat er nog geen interventie beschikbaar was
die zich specifiek richt op zitgedrag bij mensen na een beroerte is een
geïndiceerd en blended zorgprogramma, de RISE-interventie, (eCoaching
technologie en face-to-face contactmoment met een fysiotherapeut)
ontwikkeld en onderzocht op bruikbaarheid, toepasbaarheid en preliminaire
effectiviteit. De RISE-interventie is middels co-design en in een iteratief
proces samen met patiënten en naasten, fysiotherapeuten, internationale
experts, gedragsexperts, technische experts en onderzoekers stapsgewijs
ontwikkeld, inclusief a) RISE activiteiten monitor b) eCoaching smartphone
applicatie met o.a. real-time feedback, een individueel actieplan en e-learning
modules en c) een dashboard voor de fysiotherapeut. De RISE interventie
betreft een zogenaamde blended interventie waarbij innovatieve monitoring
en eCoaching technologie geïntegreerd en toegevoegd zijn aan de face-toface gedragsgeoriënteerde en gepersonaliseerde coaching door de
fysiotherapeut op zit en beweeggedrag. Om de bruikbaarheid en preliminaire
effectiviteit te onderzoeken is een pilot studie (gerandomiseerde single case
multiple baseline design onderzoek) uitgevoerd (n=14).
Uit de resultaten blijkt dat 71% van de mensen op minimaal één
uitkomstmaat met betrekking tot zitten en één beweeg activiteiten
uitkomstmaat verbeterd zijn na de RISE interventie. Indien de partner of
andere naaste betrokken wordt bij de interventie (zogenaamde ‘participatory
support’) blijkt dit zelfs bij 86% van de mensen het geval. Op basis van de
resultaten en ervaringen van patiënten, zorgverleners en onderzoekers (uit
dit RAAK Publiek project) wordt de RISE interventie, monitor en app
momenteel verder doorontwikkeld en geoptimaliseerd met een RAAK PRO
subsidie (RAAK.PRO04.093) en zal in een gerandomiseerde klinische trial de
korte en lange termijn effectiviteit van RISE interventie onderzocht worden.

Ruim 41.000 mensen worden jaarlijks getroffen door een beroerte. Van de mensen die een beroerte overleven krijgt één derde binnen 5 jaar een nieuwe beroerte of overlijdt. Secundaire preventie gericht op belangrijke risicofactoren zoals hoge bloeddruk, beperkte glucose tolerantie en leefstijlfactoren (bewegen, roken, etc.) is van groot belang.
Dat voldoende lichamelijke activiteit van belang is voor mensen na een beroerte is al geruime tijd bekend. Aandacht voor het stimuleren van lichamelijk activiteit is inmiddels breed geïntegreerd in de zorg en wordt in richtlijnen aanbevolen. Nog vrij onbekend is, dat ongeacht of iemand voldoende lichamelijk actief is, veel en langdurig zitten of liggen grote gezondheidsrisico’s heeft. Uit onderzoek blijkt dat lang zitten de kans op cardiovasculaire ziekten en vroegtijdig overlijden vergroot. Mensen die heel veel zitten (meer dan tien uur per dag) hebben een 40% hogere kans op overlijden binnen drie jaar in vergelijking met mensen die minder zitten. Oftewel er is sprake van een dosis-response relatie. Zitgedrag is met name schadelijk wanneer dit meer is dan tien uur per dag, in lange onafgebroken periodes en in combinatie met weinig lichamelijke activiteit. Juist bij deze mensen is begeleiding op maat in de eerste maanden na een beroerte waarschijnlijk heel zinvol. Het reduceren van het zitgedrag vraagt echter om een specifieke aanpak. Tot nu zijn er nog geen interventies beschikbaar die zich specifiek richten op zitgedrag, oftewel sedentair gedrag, bij mensen na een beroerte.
Naar verwachting biedt monitoring en eCoaching technologie, gecombineerd met enkele face-to-face contactmomenten met een fysiotherapeut, bij uitstek mogelijkheden om mensen die veel en langdurig zitten na een beroerte optimaal te ondersteunen bij gedragsverandering en zelfregie. Om de juiste mensen de juiste nazorg te geven wil het consortium in het beoogde project een geïndiceerd en blended zorgprogramma ontwikkelen en onderzoeken op bruikbaarheid, toepasbaarheid en preliminaire effectiviteit