Rollen in de economische transitie

Veel van de huidige wereldwijde uitdagingen zijn verbonden met de inrichting van ons economisch systeem. Om een wereld met brede welvaart te bereiken, zal een verandering van dit systeem nodig zijn. Maar hoe kan je daar als individu aan bijdragen? Hoe help je studenten zich als individu te verhouden tot zulke grote veranderingen? Deze vraag is erg relevant in het hoger economisch onderwijs, dat in toenemende mate streeft naar het ontwikkelen van veranderaars, change agents en impact makers. Door middel van dit onderzoek is een toolkit ontwikkeld die docenten en onderwijsontwikkelaars in staat stelt studenten te helpen bij het ontwikkelen van agency. Aan de hand van verschillende werkvormen ontwikkelen studenten de twee belangrijkste dimensies van agency: handelingsperspectief en zelf-effectiviteit. Uit het onderzoektraject kwamen de volgende inzichten, die de basis vormen voor de toolkit:
Studenten ervaren momenteel weinig agency, omdat ze een beperkt beeld hebben van mogelijke acties en geen rol voor zichzelf zien.
Naast een overzicht van rollen, hebben studenten ook behoefte aan een overzicht van handelingsgebieden.
Zelf acties formuleren en verkennen, draagt meer bij aan de ontwikkeling van agency dan het zien van lijsten met voorbeeldacties.
Agency wordt vergroot wanneer een actie-portfolio en een persoonlijke rolbeschrijving in een wisselwerking worden ontwikkeld.
Deze inzichten hebben geleid tot een toolkit met 16 werkvormen voor agency verdeeld over vijf thema’s: Inspiratie, Wereldbeeld, Acties, Rolmodellen en Je Eigen Rol. De werkvormen worden in diverse onderwijsmodules ingezet en verder verspreid voor verduurzaming van het hoger economieonderwijs.

"Om een betere wereld te creëren, is het essentieel én mogelijk om de krachten van verschillende individuen en organisaties te bundelen en niemand achter te laten" (SDG Nederland, z.d.).
De Sustainable Development Goals (SDG's) geven richting hoe de mondiale uitdagingen van deze tijd op te pakken. Diepgaande transformaties van systemen zijn voorwaarde voor de realisatie van de SDG’s en dat vereist actie van iedereen op alle niveaus. Ook het economische systeem zal ingrijpend moeten veranderen. Wat de SDG's niet beschrijven is de manier waarop en de rollen waarin mensen en kleine organisaties daaraan kunnen bijdragen. Organisaties zoals MVO Nederland en het World Economic Forum benadrukken dat nieuwe rollen, handelingsperspectieven en competenties nodig zijn voor een nieuwe economie. Dat kan bedragen aan een gevoel van eigenaarschap en onafhankelijke actiemogelijkheden (de agency van mensen) om systeemveranderingen mogelijk te maken. Ook als individu zoeken mensen naar manieren om bij te dragen zoals te zien is in trends als hergebruik, consuminderen of sustainable consumption.
In dit postdoconderzoek wordt de vraag onderzocht welke rollen mensen kunnen innemen om bij te dragen aan een economische transitie. Door een co-creatief en iteratief proces van design-research worden deze rollen op reflectieve manier naar boven gebracht. Het onderzoek kijkt naar zowel huidige rollen in vernieuwende ondernemende praktijken als naar de verbeelding van mogelijke toekomstige rollen.
De rollen en handelingsperspectieven bouwen voort op een theoretisch framework dat wordt uitgewerkt in een toolkit en training. De toolkit helpt studenten vanuit diverse vakgebieden en professionals in ambitieuze bedrijven en instellingen in het vinden van rollen die bij hen passen om bij te dragen aan alternatieve economische toekomsten.
Het onderzoek wordt uitgevoerd door Ine Mols, docent van de opleiding International Business, academie Ondernemerschap en Innovatie (AOMI) en onderzoeker verbonden aan het lectoraat Improving Business, onderdeel van het Expertisecentrum Sustainable Business (ESB).