Uitvindlessen ontwerpen voor W&T in het basisonderwijs via Lesson Study

In dit project stond het ontwerpen van ‘uitvindlessen’ voor W&T in het basisonderwijs via
Lesson Study centraal. In dit kleinschalig ontwerpgericht onderzoek onder begeleiding
van Hogeschool Windesheim hebben leerkrachten via Lesson Study (LS) uitdagende
W&T-lessen ontworpen, waarin leerlingen in zogenaamde Leerling Ontwikkel Teams als
‘uitvinders’ op zoek zijn gegaan naar antwoorden voor een technologisch vraagstuk.
Vraagstukken zijn mede tot stand gekomen in samenwerking met twee lokale mkbbedrijven Hanzestrohm en Van Wijnen. De leerlingen van groep 3, 5-6 en 7-8 zijn
gemotiveerd en in de onderzoekende houding gestimuleerd door een cyclus te starten
met een bedrijvenbezoek. Vervolgens zijn leerlingen op school met een vraagstuk aan
de slag gegaan. Leerkrachten hebben daartoe onder begeleiding van een vakexpert van
Windesheim en een interne procesbegeleider een lessenserie ontworpen. Daarbij is de
Lesson Study aanpak toegepast. In deze professionaliseringsaanpak wordt een
onderzoeksles ontworpen, vervolgens wordt deze uitgevoerd, geobserveerd,
nabesproken en bijgesteld of herontworpen. Deze cyclus is in drie verschillende bouwen
van de school toegepast. Het resultaat is een prototype leerlijn in de vorm van drie
ontwikkelde lessenseries voor het ontwerpen van W&T-uitvindlessen. Vanuit opgedane
ervaringen en de ontworpen leerlijn is verdere opschaling mogelijk. De Zwolse bedrijven
hebben model gestaan voor de wijze waarop bedrijven betekenisvol aan lokale
basisscholen kunnen worden gekoppeld, zodat techniek en technologie structureler
worden ingebed in W&T-curricula van deze scholen.

Wetenschap en Technologie (W&T) in het basisonderwijs is belangrijk om leerlingen begrip bij te brengen over techniek en technologie die dagelijks om hen heen is. Leerkrachten van KBS De Boxem hebben behoefte aan vak(didactische) kennis en -vaardigheden rond W&T, en een pedagogisch-didactische werkwijze opdat zij hun leerlingen (beter) kunnen begeleiden in hun W&T-lessen. Doel van dit project is dat leerkrachten via Lesson Study (LS) uitdagende W&T-lessen ontwerpen waarin leerlingen in zogenaamde Leerling Ontwikkel Teams (LOT's) als 'uitvinders' een antwoord vinden voor een technologisch vraagtuk aangedragen door twee lokale bedrijven aan de leerlingen van basisschool De Boxem te Zwolle. LS is een professionaliseringsaanpak waarin kleine leerkrachtenteams lessen voorbereiden, ontwerpen, live geven, de les observeren en daarop reflecteren. Het LS-team, begeleid door een procesbegeleider en een vakdidactisch expert van de Hogeschool Windesheim, bestaat uit leerkrachten van De Boxem en representanten van de bedrijven. Middels een dergelijk kleinschalig ontwerpgericht onderzoek richten Hogeschool Windesheim in samenwerking met KBS De Boxem en de twee mkb-bedrijven Hanzestrohm en Van Wijnen zich op de volgende onderzoeksvraag: 'Op welke wijze kunnen leerkrachten van KBS De Boxem via Lesson Study W&T-lessen ontwerpen waarin hun leerlingen antwoorden en oplossingen uitvinden voor uitdagende lokale problemen en zo hun interesse voor W&T ontwikkelen? Het resultaat is een handleiding voor het ontwerpen van W&T-uitvindlessen via LS en een prototype W&T-leerlijn. Deze leerlijn maakt verdere opschaling mogelijk en ook het koppelen van meer bedrijven aan lokale basisscholen in de brede regio Zwolle, zodat techniek en technologie structureler worden ingebed in W&T-curricula van deze scholen. Dit project sluit aan bij de Kennis- en Innovatieagenda Sleuteltechnologieen en draagt bij aan verbetering van technologie-onderwijs op de basisschool en daarmee aan de ontwikkeling van menselijk kapitaal (Human Capital Agenda).