Vergeten wijken, kansrijke ruimte?

Vrijwel iedereen heeft er meteen een beeld bij: Jaren 30-wijken, naoorlogse woonwijken, bloemkoolwijken, de Bijlmer, Vinex-locaties.
Dat is heel anders voor de woonwijken met sociale huurappartementen uit de jaren ’70-’80. Die zijn nauwelijks bekend, ook niet professioneel. En dat is een probleem omdat juist voor deze wijken een golf aan herstructurering- en verdichtingsprojecten op handen is.
Deze wijken zijn verwant aan de naoorlogse woonwijken, maar hebben ook wezenlijk andere karakteristieken. Bovendien is er binnen de versnipperde praktijk van de ruimtelijke ontwikkeling weinig kennis van de plannen in andere gemeenten of woningbouwcorporaties. Nog minder bekend is of deze wijken ruimte bieden voor het aanpakken van de hardnekkige woningnood en het oplossen van andere grote maatschappelijke opgaven, zoals energie, biodiversiteit en circulariteit.
Tijd voor een inventarisatie.
In de planvorming voor deze woonwijken stellen gemeenten, ontwikkelaars en woningbouwcorporaties de kaders, maar het zijn de stedenbouw- en architectuurbureaus die dit moeten vertalen in concrete ontwerpoplossingen. Wij richten ons op deze MKB-ers.

Met de KIEM brengen we de ambities, uitdagingen en kansen van de herstructuering van deze woonwijken in drie stappen in kaart:
1. Wat voor type plannen en ambities zijn er voor deze woonwijken? Hiervoor onderzoeken we vier grote- en vier middelgrote steden, middels beleidsanalyses van de omgevingsvisies en gebiedsvisies en interviews.
2. Wat kenmerkt de ruimtelijk-sociale opbouw van deze woonwijken? Hiervoor maken we een vergelijkende ruimtelijk-sociale analyse met de vroeg-naoorlogse woonwijken.
3. Welke kansen en uitdagingen biedt de herstructurering voor dit type woonwijken? Hiervoor zetten we de inzichten uit de eerste twee stappen in bij een middagvullende co-creatiesessie met het consortium – en een bredere kring van gemeenten en woningbouwcorporaties.

De resultaten leggen we vast in een open acces booklet – en vormt de opmaat voor een RAAK aanvraag.

Vrijwel iedereen heeft er meteen een beeld bij: Jaren 30-wijken, naoorlogse woonwijken, bloemkoolwijken, de Bijlmer, Vinex-locaties. Dat is heel anders voor de woonwijken met sociale huurappartementen uit de jaren ’70-’80. Die zijn minder bekend, ook nauwelijks nog professioneel. En dat is een probleem omdat juist voor deze wijken een golf aan herstructurering- en verdichtingsprojecten op handen is. Deze wijken zijn verwant aan de naoorlogse woonwijken, maar hebben ook wezenlijk andere karakteristieken. Bovendien is er binnen de versnipperde praktijk van de ruimtelijke ontwikkeling weinig kennisuitwisseling over de plannen voor deze wijken in andere sectoren, gemeenten of woningbouwcorporaties. Nog minder bekend is of deze wijken ruimte bieden voor het aanpakken van de hardnekkige woningnood en het oplossen van andere grote maatschappelijke opgaven, zoals energie, biodiversiteit en circulariteit.
In deze KIEM onderzochten we de vraag: Wat zijn de actuele beleidsplannen en ambities voor de herstructurering van de grootstedelijke jaren ’70 en ‘80 woonwijken met sociale huurwoningen - en welke kansen en uitdagingen biedt de specifieke ruimtelijke structuur van deze woonwijken voor verdichting en het meekoppelen van maatschappelijke vraagstukken?

Hiervoor hebben we:
• De plannen en ambities voor dit type woonwijken voor Amsterdam, Rotterdam, Eindhoven en Groningen in kaart gebracht met zicht op de waaier aan opgaven voor deze buurten;
• De ruimtevraag impact van de grote transities verkend door een combinatie van expertinterviews en desktoponderzoek;
• De ruimtelijk-sociale eigenschappen van deze buurten geanalyseerd en gesynthetiseerd door catalogusonderzoek naar 15 voorbeeldbuurten.
• De potentiële kansen voor doorontwikkeling van deze buurten verkend.

De resultaten zijn samengebracht in:
- Een concept catalogus met 15 voorbeeldbuurten voor onderwijs en praktijk.
- Een internationale academische presentatie en Journalpublicatie.
- Een agenderend Whitepaper voor de praktijk.
- Een breder praktijksymposium is in de maak om de kennis breder te verspreiden en vervolgstappen te bepalen (deze vindt voor de zomer van 2025 plaats).