© 2024 SURF
Inleiding
Professionals in de zorg zien kansen voor de inzet van Virtual Reality (VR) bij mensen met ernstig meervoudige beperkingen (EMB) ter bevordering van het welzijn. Echter, bij cliënten met EMB kan het lastig zijn te achterhalen hoe zij virtuele omgevingen beleven. De vraag van dit project luidde: Wat is de potentie van virtuele omgevingen voor mensen met EMB?
Methoden
Er heeft een scoping review plaatsgevonden naar stand van zaken in wetenschappelijke literatuur over toepassing van XR/VR bij mensen met verstandelijke beperkingen. Er hebben twee focusgroep gesprekken plaatsgevonden met respectievelijk 7 en 9 medewerkers van PSW en Koraal om inzicht te krijgen in factoren die inhoud en implementatie van VR-omgevingen beïnvloeden. Het netwerk is geraadpleegd en een deskresearch heeft plaatsgevonden naar mogelijke instrumenten om belevingen (emoties) te meten en naar geschikte VR content. Twee pilots zijn uitgevoerd met 21 cliënten met bestaande- en de nieuw ontwikkelde interactieve VR-omgevingen en met twee meetinstrumenten Emteq en Empatica. Medewerkers hebben observaties genoteerd en vragenlijsten ingevuld, met als doel de metingen te kunnen vergelijken met de observaties en om de gebruiksvriendelijkheid in kaart te brengen.
Resultaten
De scoping review liet zien dat toepassing van VR in deze sector waardevol lijkt, maar er nog weinig onderzoek heeft plaatsgevonden. Ook ons project laat zien dat medewerkers van Koraal en PSW het toepassen van VR voor mensen EMB van meerwaarde vinden. Geconstateerd werd dat de cliënten de bril gemiddeld 8 minuten ophielden en dat de geobserveerde (ont)spanning een prettige ervaring leek te zijn. De content vond men passend en de wens is de VR-bril vaker in te zetten met als mogelijke doelen: dagbesteding, ontspanning of activering. Nabijheid van begeleiding blijft belangrijk, vaak werd de hand vastgehouden.
Het hanteren van de VR-bril vindt men uitvoerbaar bij de doelgroep, maar er zijn ook aanbevelingen voor aanpassingen en opschaling. Men vindt het zinvol om ervaringen van cliënten te objectiveren door te meten. Het Emteq meetmasker heeft potentie, maar behoeft aanpassing. De ontwikkelde interface en interactieve VR-omgeving vinden zij gebruiksvriendelijk. Het installeren van de technische opstelling (laptops, bekabeling en opstarten van de programma’s door de technische onderzoeker), die nodig was voor de testfase, is nog niet toepasbaar in de praktijk.
Conclusie
Er zit volgens medewerkers potentie in het toepassen van VR-omgevingen bij mensen met EMB. Er zijn positieve ervaringen met het inzetten van de VR-bril met bestaande VR content. Er is, echter, meer onderzoek nodig naar effecten van de toepassing van VR en objectief meten van positieve dan wel negatieve ervaringen bij mensen met EMB.
Cliënten met ernstig meervoudige beperkingen (EMB) hebben behoefte aan intensieve zorg en ondersteuning van professionals. Ook voor deze groep is persoonsgerichte gepersonaliseerde zorg van belang. Deze cliënten hebben echter grote moeite met het (verbaal) uitdrukken van behoeften, wensen en voorkeuren. Professionals in de zorg voor mensen met EMB zien kansen voor de inzet van Virtual Reality (VR) ter bevordering van het welzijn. Enkele kleinschalige experimenten laten zien dat VR toepasbaar lijkt en ontspanning biedt voor deze doelgroep. Mensen met EMB houden de VR-bril op en de VR-belevingen lijken geen negatieve fysieke of mentale reacties zoals onrust, misselijk-heid of duizeligheid te veroorzaken. Reacties van cliënten tijdens de VR-beleving waren volgens begeleiders vergelijkbaar met reacties tijdens andere plezierige activiteiten. Om meer zicht te krijgen op persoonlijke doelen en voorkeuren en duidelijkheid over de meerwaarde van VR willen PSW, Daelzicht, Bools Studios en Zuyd Hogeschool nadere verkenning uitvoeren bij grotere groepen met meer objectieve evaluaties. Meten van ervaringen staat echter bij cliënten met EMB in de kinderschoenen. De overall praktijkvraag van dit project luidt; Wat is de potentie van virtuele omgevingen voor mensen met een ernstig meervoudige beperking?
De volgende onderzoeksvragen komen aan bod;
1) Wanneer en met welk doel kan VR worden ingezet in de zorg aan mensen met EMB? 2) Welke bestaande VR omgevingen zijn beschikbaar passend bij de doelen?
2) Hoe kan de meerwaarde van VR (door professionals zelf) worden gemeten bij deze doelgroep?
3) Wat is de meerwaarde en hanteerbaarheid van VR bij mensen met EMB?
De vragen worden beantwoord in 3 werkpakketten:
1) Oriëntatie op doelen en aanpak met VR, alsmede oriëntatie op bestaande meetinstrumenten;
2) Oriëntatie op bestaande en bruikbare VR omgevingen;
3) Testen VR omgevingen en meetinstrumenten.