VerstaaNT2

Memo, een vluchteling uit Syrië vertelt: Een collega zei: “Memo, kan je een glas wijn halen”? Ik vroeg “wil jij een ‘vitter’ [witte] wijn?” Zij zegt: “Nee, geen liter
wijn! Daarom, zij ging lachen.” Uitspraak is één van de moeilijkste aspecten van het
leren van een nieuwe taal op volwassen leeftijd. Er zijn talloze stereotiepe uitspraakfouten, zoals ‘witte lijst bij’. Soms grappig, maar voor sprekers levert het
beperkingen op. Mensen die het Nederlands als tweede taal leren (NT2-leerders) geven aan dat de uitspraak van het Nederlands, en hun (on)verstaanbaarheid, een groot struikelblok is in het dagelijks leven. Het belemmert hen in participatie in de
Nederlandse maatschappij. Er is nauwelijks aandacht voor uitspraak in bestaande taallessen. Aanbod van enkel Nederlandse woorden en grammatica is echter
ontoereikend. NT2-docenten herkennen dit knelpunt: zij zien het belang van uitspraak en verstaanbaarheid, maar geven aan kennis en vaardigheden te missen om dit te kunnen doceren. Hetzelfde geldt voor taalvrijwilligers, die laagdrempelig NT2-leerders ondersteunen. Logopedisten daarentegen hebben kennis over uitspraak, maar zijn relatief onbekend met de wereld van volwassen NT2-educatie en worstelen met de
manier waarop ze kunnen bijdragen. Het consortium VerstaaNT2 wil het (in)formele NT2-aanbod verrijken door in co-creatie met gebruikers en experts tools voor NT2-docenten en taalvrijwilligers te ontwikkelen, gericht op verbetering van verstaanbaarheid van de NT2-leerder. We beogen gedeelde kennis en kunde voor de toekomst te borgen in duurzame netwerken met NT2-leerders, NT2-docenten, taalvrijwilligers en logopedisten. We maken gebruik van gebruikers- en ontwerpgericht onderzoek. Deze benadering is erop gericht om de wensen, behoeftes en impliciete overtuigingen van alle betrokkenen te doorgronden en te bundelen met kennis uit de literatuur en van experts. Het project levert tools die passend, effectief en bruikbaar zijn voor de NT2-docent en taalvrijwilliger, die de
hulpvraag van de NT2-leerders beantwoorden en voor het hele Nederlandse NT2-veld beschikbaar zullen zijn.

Volwassenen die Nederlands als tweede taal leren (NT2-leerders) ervaren de uitspraak van het Nederlands, en hun (on)verstaanbaarheid, vaak als een groot struikelblok. Het belemmert hun participatie in de samenleving. Hoewel uitspraak een van de lastigste aspecten is van taalverwerving op volwassen leeftijd, krijgt dit weinig aandacht in het huidige taalaanbod. NT2-docenten en taalvrijwilligers erkennen dit probleem. Zij zien het belang van goede uitspraak, maar missen vaak de kennis en vaardigheden om deze effectief te onderwijzen. Logopedisten beschikken wel over expertise op het gebied van uitspraak, maar weten niet altijd hoe zij deze kennis kunnen toepassen in de NT2-educatie.

Het project VerstaaNT2 (https://husite.nl/verstaant2/) beoogde het (in)formele taalaanbod te verrijken door in co-creatie met gebruikers en experts tools te ontwikkelen voor NT2-docenten en taalvrijwilligers, gericht op de verbetering van verstaanbaarheid van de NT2-leerder. Daarnaast beoogde het project de gedeelde kennis en kunde voor de toekomst te borgen in duurzame netwerken met Nt2-leerders, NT2-docenten, taalvrijwilligers en logopedisten. In VerstaaNT2 hanteerden we gebruikers- en ontwerpgericht onderzoek. Deze benadering is erop gericht om de wensen, behoeftes en impliciete overtuigingen van alle betrokkenen te doorgronden en te bundelen met kennis uit de literatuur en kennis van experts. Dit heeft geleid tot:
• Een kaartenset en website die betrouwbare informatie bieden over effectieve aanpakken en basisoefeningen. Deze zijn geschikt voor iedereen die met uitspraak en verstaanbaarheid van NT2-leerders aan de slag wil. Deze producten zullen worden uitgegeven door Uitgeverij Van Dale.
- De poster ‘Verstaanbaarheid op de Kaart’ die taalvrijwilligers en docenten inzicht geeft in de do’s en don’ts bij het werken aan verstaanbaarheid. Deze poster is gratis downloadbaar.
• Een manifest met zes concrete thema’s die noodzakelijk zijn om verstaanbaarheid structureel te verbeteren. Reeds ondertekend door 25 organisaties.
Over het project en de tools is gepresenteerd op diverse congressen en is een wetenschappelijke publicatie in voorbereiding.