Een verpleegkundige heeft de plicht een patiënt te voorzien van juiste en volledige informatie, zodat de patiënt een weloverwogen keuze kan maken die gevolgen heeft voor zijn gezondheidstoestand. Soms is hierbij creativiteit van de verpleegkundige vereist. Een ethisch overleg kan helpen om alle belangen in kaart te brengen.
MULTIFILE
In dit rapport wordt verslag gedaan van een onderzoek met behulp van de Most Significant Change benadering, naar de impact van een Professionaliseringstraject Ethisch Actorschap (PEA). Ethische reflectie is de laatste jaren ‘booming business’. Steeds meer organisaties besteden aandacht aan ethiek op de werkvloer en stimuleren ethische reflectie van medewerkers. Als ethici en onderzoekers verwelkomen wij deze ontwikkeling uiteraard, maar wij stelden onszelf ook de vraag: wat levert al die reflectie de medewerkers en cliënten eigenlijk op? Deze vraag was aanleiding om een onderzoek hiernaar in te richten, met als hoofdvraag: Tot welke ethische impact leidt een ethisch professionaliseringstraject en op welke manier kunnen we deze in beeld brengen?
DOCUMENT
In de geestelijke gezondheidszorg wordt in toenemende mate wetenschappelijk onderzoek gedaan, vooral in het kader van opleidingen. Er is onbekendheid met de regelgeving en ethiek bij beginnend onderzoekers. Zorgvuldige overwegingen - conform de richtlijnen voor good clinical practice (gcp) en medisch-ethische toetsing, worden daardoor lang niet altijd gemaakt. DOEL Beschrijven van praktische handvatten en stimuleren van het medisch-ethische denken bij patiëntgebonden onderzoek in de geestelijke gezondheidszorg. METHODE In dit artikel wordt een op de praktijkbehoefte gebaseerd overzicht van praktische handvatten en ethische overwegingen gegeven. RESULTATEN Dit artikel benadrukt dat onderzoekers reeds vóór de start van het onderzoek belangrijke afwegingen dienen te maken. Instructies daarvoor en richtlijnen voor medisch-ethische toetsing zijn te vinden in: het richtsnoer voor good clinical practice, het stroomschema van de Centrale Commissie Mensgebonden Onderzoek (ccmo) met de bijbehorende e-learningmodule en in de basiscursus ‘Regelgeving en organisatie voor klinisch onderzoekers’(brok). Praktische tips, geïllustreerd met voorbeelden, schetsen een kader om het medisch-ethisch denken te stimuleren. Tot slot is het van belang om de organisatorische inbedding van onderzoek in het kader van opleidingen te verbeteren. CONCLUSIE Basisinformatie over gcp en medisch-ethische toetsing bij patiëntgebonden onderzoek is via diverse kanalen beschikbaar. De uitdaging zit vooral in de inbedding van gcp in patiëntgebonden onderzoek door beginnend onderzoekers in de ggz.
DOCUMENT
In de nasleep van de toeslagenaffaire (2017) staan publieke dienstverleners meer dan ooit voor de uitdaging om op menswaardige wijze dienstverlening te bieden. Met name in reguliere werkprocessen en klantsystemen die op grote schaal dienstverlening bieden, wordt de zogenaamde ‘Menselijke Maat’ vaak nog onvoldoende geboden. Digitale toepassingen worden daarbij eerder gezien als oorzaak (‘computer says no’) dan als oplossing. Waar de menselijke maat ontbreekt, en dienstverlening mogelijk afkoerst op onmenselijke behandeling of beknellende leefsituaties, ontwikkelen gemeentes en uitvoeringsorganisaties maatwerkoplossingen voor individuele casuïstiek, zoals bijvoorbeeld maatwerkateliers. De effectiviteit van dit soort oplossingen is hoog, echter is de capaciteit beperkt doordat het beroep doet op intensieve, persoonlijke inzet en betrokkenheid van ervaren medewerkers. Deze initiatieven vragen ook veel van de beleidsmatige, ethische en humane besluitvaardigheid van medewerkers, bijvoorbeeld bij het vinden van de juiste balans tussen individueel maatwerk en rechtvaardigheid voor allen; dilemma’s die veelal in collegiaal overleg worden geadresseerd. Vanwege deze beperkte reikwijdte van maatwerkoplossingen zijn publieke organisaties op zoek naar het potentieel van digitalisering als sleuteltechnologie om de menselijke maat kunnen bieden in reguliere werkprocessen en eerstelijns burgerinteracties. Op deze vraag richt voorliggend project zich. Uit eerder RAAK-Publiek onderzoek weten we dat het mogelijk is om digitaal persoonlijke en proactieve dienstverlening te bieden. Via een ontwerpgerichte, multidisciplinaire onderzoekaanpak, met en voor professionals werkzaam in de dienstverlening naar burgers, gaan we nu een stap verder richting het bieden van handelingsperspectief voor professionals richting schaalbare, digitale, en menswaardige dienstverlening. Vanuit inzichten in de belangen van burgers, medewerkers en organisaties met betrekking tot menselijke maat worden, in co-creatie met consortiumpartners, iteratief procesinterventies en interactieontwerpen ontwikkeld en getest. Het project resulteert in een praktische handleiding met ontwerprichtlijnen en -proces voor professionals werkzaam bij publieke dienstverleners om, in hun eigen context, innovatieve digitale oplossingen voor schaalbare dienstverlening vanuit menselijke maat vorm te geven.
Voeding en Gezondheid is een belangrijk maatschappelijk thema en een aanzienlijk deel van de Nederlandse economie betreft dit domein (voedselproductie, gezondheidszorg). Er zijn inmiddels veel lectoren in de Nederlandse Hogescholen actief die zich met dit thema bezig houden. Veel van hen werken samen in - vaak - regionale ''kennisinstelling-overheden- bedrijfsleven'' samenwerkingsverbanden of participeren in diverse onderlinge kenniskringen of het Center of Expertise Food. Met deze aanvraag willen deze lectoren de krachten bundelen, meer synergie realiseren in de onderzoeksprogrammering, de kwaliteit van het toegepaste onderzoek verbeteren en meer zichtbaar zijn naar maatschappij en economie.
