Dit is de lectorale rede van Jeroen Linssen, lector Symbiotic AI bij het lectoraat Ambient Intelligence van Hogeschool Saxion. Artificial Intelligence maakt veel dingen mogelijk en werpt veel uitdagingen op. AI wordt steeds ‘slimmer’, maar worden wij dat zelf ook? Hoe gaan we verantwoord om met deze technologie zodat mens en machine in balans blijven? Bij ons lectoraat spreken we ons uit voor een verbeterde samenwerking tussen mens en machine om AI verantwoord en duurzaam in te kunnen zetten. De insteek hiervan is dat er een symbiose zou moeten plaatsvinden tussen mens en machine, gebaseerd op wederzijds begrip.
MULTIFILE
Niet de intelligente technologie als kunstmatige intelligente, maar de manier waarop mensen deze technologie inzetten levert een verantwoorde toepassing op. Op dit moment wordt innovatie op het gebied van data, algoritme en computerkracht nog niet maximaal benut. Met enig sociaal onbenul, of met gebrek aan inbedding via wetgeving, kunnen ondenkbare scenario’s werkelijkheid worden. We verkennen er hier een aantal waarbij technologie op een verrassende manier wordt ingezet. Daarbij zijn voorbeelden van hyperpersonalisering van adviezen, het recht op ongezien zijn en preventieve handhaving, en voorbeelden waar digitale representaties toe kunnen leiden. Van hieruit kunnen we de discussie starten hoe we als samenleving technologie willen duiden en inzetten. Hoe kunnen we van gebruiker van slimme systemen komen tot een rol als opdrachtgever van ondersteunende technologie?
In de afgelopen jaren spelen toepassingen van kunstmatige intelligentie (artificiële intelligentie, AI) een steeds prominentere rol bij werk, er wordt zelfs gesproken dat AI menselijke arbeidstaken geheel kan overnemen. De bestaande overzichten van gebruikte AI-tools zijn vaak ingedeeld in categorieën van AI-technologie, de techniek die in het AI-systeem zit. Echter om de AI-impact op de werkvloer te kunnen duiden is ander taalgebruik nodig, dat uitgaat van de werktaak en niet van de AI-techniek. In dit artikel wordt een methodiek uitgewerkt om de rol van AI te duiden, een AI-impactscan in de taal van werktaken, samen met de professionals die deze werktaken (gaan) uitvoeren. De methodiek bestaat uit drie onderdelen: inspiratie, co-creatie om voorbeelden te vinden en impact assessment. Dit resulteert in een overzicht van AI-toepassingen in een specifieke sector of bedrijf. Deze voorbeelden worden ook ingedeeld in toepassingen die al gemeengoed zijn, toepassingen waarmee wordt geëxperimenteerd of toepassingen die in de toekomst van waarde zouden kunnen zijn. Ook het niveau van de impact (hoog, middel, laag) op de werktaak wordt bepaald. Met dit overzicht kan een organisatie aan de slag om met AI-tools een verantwoorde meerwaarde te leveren aan het bedrijfsproces. Door de impactscan met de werknemers uit te voeren, ontstaat daarbij een bewustzijn over wat AI kan bieden in hun eigen takenpakket en het bedrijfsproces. Zo worden AI-systemen realistischer en beter begrepen op de meerwaarde en de beperkingen.
