Op 24 maart 2024 was de 24-uurs conferentie van de Nederlandse Montessori Vereniging (NMV), waar wij (Jaap de Brouwer en Lida Klaver) een werksessie over burgerschapsonderwijs verzorgden. De NMV organiseert jaarlijks een 24-uursconferentie. Deze is bedoeld om directeuren van montessorischolen met elkaar in contact te brengen en samen te verdiepen op een onderwerp. In 2024 stond burgerschap centraal. Tijdens de werksessie met Jaap de Brouwer en Lida Klaver hebben de deelnemers met elkaar nagedacht over burgerschapsonderwijs in montessorionderwijs aan de hand van twee opdrachten. De eerste opdracht ging over activiteiten passend bij burgerschap in het montessorionderwijs. De tweede activiteit was een waardevol gesprek over burgerschapsonderwijs. Tijdens deze twee activiteiten hebben wij data verzameld om daarmee meer zicht te krijgen op burgerschapsonderwijs in montessorischolen. In wat volgt, leggen we uit hoe de data verzameld is, hoe we deze hebben geanalyseerd en wat de resultaten zijn. In de kaders zijn enkele door de deelnemers beschreven activiteiten weergegeven die zij goed vonden passen in het montessorionderwijs—we hebben deze teksten minimaal geredigeerd.
MULTIFILE
Ervaringen met racisme kunnen subtiel doorwerken in de leerstrategieën, motivaties en werkervaringen van zowel studenten als medewerkers, wat hun kansen op succes in het hoger onderwijs kan beïnvloeden (Nieto, 2004). Bewustzijn hierover is cruciaal om een inclusieve, gelijkwaardige en effectieve onderwijsomgeving te creëren. Een open gesprek kan bijdragen aan het vergroten van dit bewustzijn. Ons uitgangspunt is dat onderwijsprofessionals middels een groepsgesprek kunnen deelnemen aan een betekenisvolle uitwisseling waarin zij de aanpak van uitsluiting en ongelijkheid in verband leren brengen met hun pedagogische verantwoordelijkheid. Maar er is weinig bekend over de randvoorwaarden voor dergelijke gespreksvoering. In dit actieonderzoek staat daarom de volgende vraag centraal: Hoe voer je een eerste, gezamenlijk groepsgesprek over racisme, macht en privilege met professionals?
MULTIFILE
In dit onderzoek in het kader van de kenniskring ‘Surfen naar Zin’ van het lectoraat Praktische Theologie van de Fontys Hogeschool Theologie Levensbeschouwing in samenwerking met de Fontys Pabo’s is een verkenning verricht naar doeloriëntaties van Pabo-studenten. De ‘jeugd van tegenwoordig’ waar Pabo-studenten nog recentelijk deel van uitmaakten heeft een andere oriëntatie op religie en levensbeschouwelijkheid dan zo’n dertig jaar geleden. Op basis van de theoretische concepten over religieus leren van Grimmitt is onderzocht welke doelen studenten voor zichzelf en het levensbeschouwelijke onderwijs hanteren. Immers oriëntaties van studenten zijn beïnvloedend voor de wijze waarop ze levensbeschouwing aan basisschoolkinderen onderwijzen. Inzicht in de voorkeursdoeloriëntatie zou kunnen leiden tot verhoging van de expertise en innovatie van het huidige Pabo curriculum op dit gebied. De volgende indeling van doeloriëntaties is gehanteerd: het monoreligieuze model - learning in religion - , het multireligieuze model - learning about religion - en het interreligieuze model - learning from religion -. Met behulp van een schriftelijke vragenlijst zijn 120 studenten bevraagd op hun oriëntaties. Het blijkt dat de onderzoeksgroep een voorkeur heeft voor het model van ‘learning about religion’ In hoeverre dit beïnvloed wordt door persoonskenmerken, culturele diversiteit, relaties tussen religies, vindplaatsen, perspectieven en alternatieven in religieus beleven is niet significant gebleken. Naar aanleiding van dit onderzoek wordt gepleit voor een aanpassing van het curriculum van de Pabo in de richting van het ‘learning about religion’ model en voor verder onderzoek naar de doeloriëntatie van leerkrachten, ouders en kinderen in de basisschool.
