Zoekresultaten

Betrouwbare interactie tussen mens en algoritme: hoe designers moeten bijdragen aan Responsible AI

De maatschappelijke discussies over de invloed van AI op ons leven tieren welig. De terugkerende vraag is of AI-toepassingen – en dan vooral recommendersystemen – een dreiging of een redding zijn. De impact van het kiezen van een film voor vanavond, met behulp van Netflix' recommendersysteem, is nog beperkt. De impact van datingsites, navigatiesystemen en sociale media – allemaal systemen die met algoritmes informatie filteren of keuzes aanraden – is al groter. De impact van recommendersystemen in bijvoorbeeld de zorg, bij werving en selectie, fraudedetectie, en beoordelingen van hypotheekaanvragen is enorm, zowel op individueel als op maatschappelijk niveau. Het is daarom urgent dat juist recommendersystemen volgens de waarden van Responsible AI ontworpen worden: veilig, eerlijk, betrouwbaar, inclusief, transparant en controleerbaar. Om op een goede manier Responsible AI te ontwerpen moeten technische, contextuele én interactievraagstukken worden opgelost. Op het technische en maatschappelijke niveau is al veel vooruitgang geboekt, respectievelijk door onderzoek naar algoritmen die waarden als inclusiviteit in hun berekening meenemen, en door de ontwikkeling van wettelijke kaders. Over implementatie op interactieniveau bestaat daarentegen nog weinig concrete kennis. Bekend is dat gebruikers die interactiemogelijkheden hebben om een algoritme bij te sturen of aan te vullen, meer transparantie en betrouwbaarheid ervaren. Echter, slecht ontworpen interactiemogelijkheden, of een mismatch tussen interactie en context kosten juist tijd, veroorzaken mentale overbelasting, frustratie, en een gevoel van incompetentie. Ze verhullen eerder dan dat ze tot transparantie leiden. Het ontbreekt ontwerpers van interfaces (UX/UI designers) aan systematische concrete kennis over deze interactiemogelijkheden, hun toepasbaarheid, en de ethische grenzen. Dat beperkt hun mogelijkheid om op interactieniveau aan Responsible AI bij te dragen. Ze willen daarom graag een pattern library van interactiemogelijkheden, geannoteerd met onderzoek over de werking en inzetbaarheid. Dit bestaat nu niet en met dit project willen we een substantiële bijdrage leveren aan de ontwikkeling ervan.

Blijven Bouwen

Nederland staat voor enorme (ver)bouwopgaven. Er moet een miljoen nieuwe woningen worden bijgebouwd en een veelvoud aan gebouwen moet worden verduurzaamd. Daarvoor zijn goed getrainde én gemotiveerde vakmensen nodig. Ook het mkb in de bouw en infra staat hiervoor aan de lat. Juist dat mkb kampt echter met groeiende personeelstekorten en een snel vergrijzend personeelsbestand. Steeds meer mkb bedrijven in de bouw en infra geven aan niet alleen te worstelen met de vraag hoe zij aan voldoende vakmensen komen, maar ook met de vraag hoe zij vakmensen langer, beter en meer duurzaam kunnen inzetten. Daarvoor zeggen mkb bedrijven vooral behoefte te hebben aan slimme manieren om een actueel, volledig en betrouwbaar (‘valide’) inzicht te krijgen van het in hun bedrijf beschikbare vakmanschap. Daarnaast is er behoefte aan professionele hulp bij het inzetten en (langer) inzetbaar houden van vakmensen en aan passende en effectieve begeleiding daarbij. In dit project gaan we met 10 mkb bedrijven in de bouw en infra deze problemen aanpakken. Dat doen we door samen te experimenteren met het 'digitaal skills paspoort voor vakmensen (DSP)'. Het DSP geeft medewerkers en bedrijven een actueel en volledig inzicht in de eigen 'skills voorraad' en de ontwikkeling daarin. Dat inzicht gebruiken we om mkb bedrijven te helpen hun (aankomende) werknemers concrete handvatten te bieden voor verduurzaming van de inzetbaarheid. In vragenlijstonderzoek, in case studies en een cross cases study volgens de methode van realistische evaluatie stellen we vast of én hoe de DSP aanpak mkb bedrijven écht helpt meer vakmensen te vinden, ze langer inzetbaar te houden en daarbij de juiste begeleiding te bieden. We werken intensief samen met een breed consortium van roc’s, hogescholen, sociale partners, mkb bedrijven en kennisinstellingen om onderzoeksresultaten gedurende het project bruikbaar te maken voor (bouw)bedrijven zelf én het middelbaar en hoger beroepsonderwijs.

Coachingsprogramma in Control

Met de haalbaarheidsstudie willen aanvragers de werking en functionaliteiten van een nieuw coachingsprogramma ‘In Control’ voor medewerkers toetsen. Het coachingsprogramma is een compleet jaarplan dat focust op duurzame gedragsverandering door een gebruiksvriendelijke app, verandering op basis van 24 gewoontes en online-begeleiding. Door efficiënte progressie registratie binnen de app, is het mogelijk om grote groepen werknemers te coachen. Werkgevers worden hiermee ontzorgd op het gebied van duurzame inzetbaarheid en hoeven zich niet bezig te houden met privézaken van werknemers. Bij het toetsen is feedback omtrent werking en functionaliteiten van cruciaal belang om het programma perfect te laten aansluiten bij de marktvraag.

Defensie Datastraat voor Slim Onderhoud (DefDSO)

Materieelonderhoud vormt de ruggengraat van de operationele inzetbaarheid van Defensie. Het Commando Materieel en IT en de Directie Maritieme Instandhouding spelen hierbij een centrale rol, ondersteund door onderzoek van de Nederlandse Defensie Academie. Het verzamelen van betrouwbare faaldata is essentieel voor voorspellend onderhoud en prognostics, maar vaak schaars. Daarom is het Dutch Prognostics Lab (DPL) opgericht, een samenwerking tussen onder andere NLDA, Universiteit Twente, De Haagse Hogeschool en Hogeschool van Amsterdam, gericht op het genereren en standaardiseren van onderhoudsdata. In dit KIEM project ‘Defensie Datastraat voor Slim Onderhoud’ (DefDSO) zetten de NLDA, DMI HHS en de HvA het gedachtegoed van DPL voort in voorbereiding op een overkoepelend project. DefDSO beantwoordt de vraag: hoe kan Defensie voorspellend onderhoud verbeteren door gestandaardiseerde data en fysieke testsystemen? Het doel is het ontwikkelen van een uniforme infrastructuur voor Prognostics and Health Management, die onderhoud efficiënter maakt en uitvaltijd minimaliseert. In DefDSO ligt de focus op het automatiseren van het genereren, uitlezen, opslaan, en delen van onderhoudsdata en het invoeren van een uniforme metadata-standaard. Het project levert belangrijke resultaten op: een standaard voor datasets die interoperabiliteit binnen Defensie bevordert, de integratie van PHM in defensieonderdelen, een onderzoeksagenda voor PHM-technologieën en een kennisinfrastructuur die samenwerking tussen Defensie en kennisinstellingen versterkt. Om deze doelen te bereiken, omvat het project vier werkpakketten. Het eerste richt zich op het standaardiseren van sensordata en het ontwikkelen van protocollen. Het tweede werkpakket harmoniseert bestaande datasets naar deze nieuwe standaard. Het derde werkpakket stelt een onderzoeksagenda op voor verdere implementatie van PHM binnen Defensie. Met dit project zet Defensie een belangrijke stap richting toekomstbestendig onderhoud door innovatie en samenwerking centraal te stellen. Het legt niet alleen de basis voor efficiënter onderhoud, maar versterkt ook de structurele samenwerking tussen Defensie en kennisinstellingen, wat bijdraagt aan de operationele capaciteit en technologische vooruitgang.

Duurzame Inzetbaarheid in Univé NNL

FLOW4NANO

Tijdens het eindevent en in de eindrapportage van het Flow4nano project zijn verschillende onderdelen geïdentificeerd die voor de verdere duurzame doorwerking van de resultaten, en het vergroten van de impact, gewenst zouden zijn. Met deze Top-up willen de verkregen kennis door ontwikkelen en volledige datasets genereren die daarna gepubliceerd kunnen worden om zodoende het onderzoeksveld en bedrijfsleven te informeren over het gecontroleerd maken van nanodeeltjes in flow reactoren. Tevens willen wij door middel van het verwerken van de resultaten in het onderwijscurriculum ook toekomstige generaties studenten inlichten over de mogelijke toepassingen van de in Flow4nano gemaakte materialen. 1. Duurzame doorwerking naar de beroepspraktijk In Flow4nano hebben we twee belangrijke resultaten gehaald die nog niet volledig ingezet kunnen worden in de beroepspraktijk, omdat er nog wat meer onderzoek nodig is en incomplete datasets volledige disseminatie tegenhouden. a) We hebben een flow reactor ontwikkelt die twee vloeistofstromen kan mixen. Om er zeker van te kunnen zijn dat deze reactor ook goed geschikt is voor het maken van nanodeeltjes zijn we begonnen de mixing in deze flow reactor, onder invloed van nanodeeltjes in de vloeistofstromen, in kaart te brengen. De volgende stap hierin is deze dataset compleet te maken en deze te dissemineren naar stakeholders uit de beroepspraktijk via de lectoraatsnieuwsbrief en een poster op het jaarlijkse Nanotechnology crossing borders symposium (organisatoren: TNO/Brightlands Materials Center, Zuyd Hogeschool en Universiteit van Hasselt). b) We hebben kristallijne ZrO2 nanodeeltjes gemaakt. Zo hebben we kunnen aantonen dat onze flow reactoren niet alleen heel precies TiO2 nanodeeltjes kunnen maken, maar bredere inzetbaarheid hebben. Ook hier moeten we de dataset compleet maken en zullen we de resultaten dissemineren naar de beroepspraktijk via de lectoraatsnieuwsbrief en een poster. 2. Duurzame doorwerking naar het onderzoek De resultaten die behaald zullen worden tijdens het in de “duurzame doorwerking naar de beroepspraktijk” paragraaf beschreven onderzoek zijn ook zeer relevant voor het onderzoeksveld. Het is het doel om tijdens het Top-up project deze resultaten te dissemineren in twee open access artikelen, naast de disseminatie naar onderzoeksstakeholders door disseminatie via de lectoraatsnieuwsbrief en de poster. 3. Duurzame doorwerking naar het onderwijs In de laatste maanden van het Flow4nano Pro project is besloten om een nieuw vak aan het programma van de Material Science afstudeerrichting toe te voegen en zodoende het curriculum van de Applied Science studie te verbeteren. Dit vak zal ingaan op de energietoepassingen van materialen (in bijvoorbeeld zonnecellen) en het principe van de optische folies, zoals gemaakt in het Flow4nano project, past hier goed in. Binnen dit Top-up project willen we een set lesmateriaal voor dit vak ontwikkelen.