‘Denk je dat de robot eenzaam is ’s nachts’ is een bundel met teksten samengesteld door cliënten, zorgmedewerkers, robotonderzoekers en schrijvers.Hoe ziet de zorg voor mensen met dementie er in de toekomst uit als sociale robots hierbij een serieuze rol krijgen? Met verbeelding maken de schrijvers in deze bundel voorstelbaar en inzichtelijk wat dit zou betekenen voor de mensen met dementie, voor de betrokken zorgmedewerkers, voor de naaste omgeving en voor techneuten.Tegelijkertijd laten de teksten zien welke impact sociale robots kunnen hebben op de organisatie van de zorg. Maar in de eerste plaats gaat de bundel over betekenisvolle interactie en kwaliteit van (samen)leven: denk je dat de robot eenzaam is ’s nachts?Schrijvers werkten samen met oudere mensen met dementie, zorgmedewerkers en robotonderzoekers om de toekomstbeelden op papier te zetten.Deze publicatie komt voort uit het project ‘Robotstories: Speculatieve scenario’s voor sociale robots in de zorg’. HKU, Wintertuin, ArtEZ en de Vrije Universiteit Amsterdam werken hierin samen met schrijvers en zorginstellingen aan verhaalpakketten voor sociale zorgrobots. Dit onderzoeksproject is medegefinancierd door Regieorgaan SIA, onderdeel van de Nederlandse Organisatie voor Wetenschappelijk Onderzoek (NWO).
DOCUMENT
Van Hall Larenstein is een duurzame University of Applied Sciences, waar studenten worden opgeleid tot ambitieuze en innovatieve professionals en praktijkgericht onderzoek wordt uitgevoerd om een belangrijke bijdrage te leveren aan een duurzame wereld. Samen met partners uit het werkveld draagt VHL met onderzoek en kennisvalorisatie bij aan innovatieve en duurzame ontwikkelingen. De focus ligt hierbij op circulaire landbouw, water, gezond voedsel & gezonde voeding, bodem en biodiversiteit. Vanuit de verschillende lectoraten zijn deze thema’s uitgewerkt in onderzoekslijnen. Thema’s die de uitdagingen raken die onderdeel zijn van dé internationale duurzaamheidsagenda voor 2030: de Sustainable Development Goals (SDG’s). In dit boekje staan diverse aansprekende en illustratieve voorbeelden van afgesloten en lopende projecten uit binnen- en buitenland die gekoppeld zijn aan de SDG’s. Resultaten leveren niet alleen een bijdrage hieraan, maar ook aan het onderwijs.
DOCUMENT
HKU en Wintertuin geven met het onderzoeksproject Speculatieve scenario’s voor sociale robots in de zorg vorm aan een nieuwe visie op de impact die auteurs en kunstenaars in de 21e eeuw kunnen hebben op maatschappelijke problemen, doordat zij onderdeel worden van een transdisciplinair en co-creatief collectief. In deze KIEM-Creatieve Industrie aanvraag kiezen we een vernieuwend perspectief voor het onderzoek naar de rol van verbeelding en literaire verteltechnieken voor het gebruik van sociale robots in de zorg. We blikken samen met de Vrije Universiteit en met praktijkpartners vooruit op hoe de context van de zorg voor mensen met dementie er in de toekomst uit kan zien als sociale robots hier een serieuze rol in krijgen. Door een methode van speculatief onderzoek richten we ons op de verschillende mogelijke rollen van dit type robots en maken we door (literaire) verbeelding voorstelbaar en inzichtelijk wat dit in deze scenario’s betekent voor de mensen met dementie, voor de betrokken zorgmedewerkers en voor de naaste omgeving. Tegelijk laten we zien wat de impact hiervan op de organisatie van de zorg kan zijn: Hoe kunnen robots bijdragen aan transitieopgaves in de zorg als onderdeel van blended care? Waar de zorg vaak technologisch, praktisch en efficiënt gedreven is, onderzoeken wij juist de mogelijkheden die ervaringsgericht zijn, gaan over betekenisvolle interactie en kwaliteit van (samen)leven. Deelvraag hierbij is hoe schrijvers en ontwerpers met dit vraagstuk hun eigen artistieke en ontwerppraktijken kunnen (door)ontwikkelen en verrijken. We doen praktijkgericht onderzoek in de werkelijke leef- en werkomgeving van mensen zelf. Als onderzoeksvorm kiezen we voor residenties van een robot met ontwerpers en schrijvers op locatie in de zorgcontext: de zogenoemde living labs sessies. Het onderzoek leidt tot (toekomst)scenario's voor sociale robots in de zorg. Deze speculatieve scenario’s leiden tot inzichten en perspectief voor de verschillende betrokken professionele praktijken.
Bedrijventerreinen hebben grote potentie als het gaat om de urgente transitievraagstukken van nu, zoals verduurzaming en de leefbaarheid van steden. En dat is nog los gezien van de bijdrage aan de werkgelegenheid en (circulaire) economie. Toch blijft de politiek veel te eenzijdig inzetten op woningbouw, constateert Cees-Jan Pen. Het verduurzamen van bedrijventerreinen is een gezamenlijke opgave, stelt John van Veen, die met PVB Nederland oplossingen dichterbij wil brengen. ‘Energyhubs kunnen een belangrijke rol gaan spelen in het energienetwerk van de toekomst.
LINK
HKU en Wintertuin geven met het onderzoeksproject Speculatieve scenario’s voor sociale robots in de zorg vorm aan een nieuwe visie op de impact die auteurs en kunstenaars in de 21e eeuw kunnen hebben op maatschappelijke problemen, doordat zij onderdeel worden van een transdisciplinair en co-creatief collectief.In deze KIEM-Creatieve Industrie aanvraag kiezen we een vernieuwend perspectief voor het onderzoek naar de rol van verbeelding en literaire verteltechnieken voor het gebruik van sociale robots in de zorg.We blikken samen met de Vrije Universiteit en met praktijkpartners vooruit op hoe de context van de zorg voor mensen met dementie er in de toekomst uit kan zien als sociale robots hier een serieuze rol in krijgen.Door een methode van speculatief onderzoek richten we ons op de verschillende mogelijke rollen van dit type robots en maken we door (literaire) verbeelding voorstelbaar en inzichtelijk wat dit in deze scenario’s betekent voor de mensen met dementie, voor de betrokken zorgmedewerkers en voor de naaste omgeving.Tegelijk laten we zien wat de impact hiervan op de organisatie van de zorg kan zijn: Hoe kunnen robots bijdragen aan transitieopgaves in de zorg als onderdeel van blended care? Waar de zorg vaak technologisch, praktisch en efficiënt gedreven is, onderzoeken wij juist de mogelijkheden die ervaringsgericht zijn, gaan over betekenisvolle interactie en kwaliteit van (samen)leven.Deelvraag hierbij is hoe schrijvers en ontwerpers met dit vraagstuk hun eigen artistieke en ontwerppraktijken kunnen (door)ontwikkelen en verrijken.We doen praktijkgericht onderzoek in de werkelijke leef- en werkomgeving van mensen zelf. Als onderzoeksvorm kiezen we voor residenties van een robot met ontwerpers en schrijvers op locatie in de zorgcontext: de zogenoemde living labs sessies.Het onderzoek leidt tot (toekomst)scenario's voor sociale robots in de zorg. Deze speculatieve scenario’s leiden tot inzichten en perspectief voor de verschillende betrokken professionele praktijken. SamenwerkingspartnersWintertuin, Vrije Universiteit, ArtEZ, Vitalis WoonZorgGroep en AxionContinuFinancieringNWO-SIA KIEM-GoCI
De praktijk van de ruimtelijk ontwerper is fundamenteel aan het veranderen: de ontworpen omgeving is in toenemende mate een technische omgeving, ontworpen om vorm te geven aan ervaringen en gedrag. Nieuwe ruimtelijke vraagstukken dienen zich aan op het vlak van openbare ruimte en social design, welzijn en interieur, storytelling en navigatie; vraagstukken waarbij zich nieuwe vormen van ruimte en interactie voordoen en technologie een snel groeiende rol speelt. Ruimtelijk ontwerpers staan voor de uitdaging om deze vraagstukken te verkennen en ideeën te ontwikkelen voor de ontworpen omgeving van de toekomst. Het postdoc project Spatial Narratives onderzoekt de inzet van Extended Reality (XR) om precies dit te doen. In de afgelopen jaren zijn narratieve ontwerpmethoden ontwikkeld die verbeelding en kritische reflectie als uitgangspunt nemen in het verkennen van ruimtelijke vraagstukken. Narratieve vormen en technieken stimuleren de verbeelding, helpen de ontwerper om zich in (hypothetische) situaties te verplaatsen en gebruikers bij het ontwerpproces te betrekken. Extended Reality biedt ontwerpers hierbij nieuwe kansen: de mogelijkheid om te experimenteren met immersieve interacties en representaties van ruimte maakt XR bij uitstek geschikt om aspecten van de ontworpen omgeving in een ervaarbare vorm te verbeelden en vanuit een directe, lichamelijke ervaring te verkennen. Met Spatial Narratives ontwikkelt de postdoc scenario’s voor omgevingsontwerp in Extended Reality. De postdoc organiseert een ontwerpstudio waarin wordt geëxperimenteerd met XR-tools en narratieve ontwerpmethoden naar aanleiding van concrete ruimtelijke vraagstukken uit het onderwijs en werkveld van HKU Design. Kennis op het grensvlak van ruimtelijk ontwerp, omgevingspsychologie en game design wordt bij elkaar gebracht in een onderbouwd conceptueel kader. Met de scenario’s schetst de postdoc nieuwe mogelijkheden in het ontwerpproces van de ruimtelijk ontwerper en biedt hij praktische handvatten voor de ontwerppraktijk.
Culturele organisaties moeten flexibel en toekomstgericht besturen, terwijl ze bijdragen aan maatschappelijke transities. De bestaande Governance Code Cultuur biedt houvast, maar roept vragen op bij kleine organisaties en samenwerkingen met andere domeinen. In dit verkennende onderzoek worden zes praktijkvoorbeelden geanalyseerd. Via speculatieve ontwerpmethodes worden nieuwe scenario’s ontwikkeld voor alternatieve vormen van bestuur en toezicht. Deze scenario’s verbeelden hoe governance in de cultuursector toekomstbestendig én passend kan zijn. De opbrengsten zijn een publicatie, een inspiratieboekje over bestuur en toezicht in de cultuursector en een poster over het ontwikkelen van speculatieve scenario’s voor ontwerpers.
Steeds meer stakeholders in mode- en textielketens zien het belang van radicale veranderingen voor een duurzame en circulaire economie. Natuurlijke, hernieuwbare grondstoffen en afvalstromen uit de agrofoodsector vormen voor ontwerpers en industrie een kans producten te ontwikkelen binnen circulaire en lokaal georganiseerde waardeketens. Geïnspireerd door toekomstvisie ‘Nederland in 2120’ met veel ruimte voor ‘waterbouw’, onderzoeken we de mogelijkheden om in onbruik geraakte zeegrasgewassen (opnieuw) in te zetten voor duurzame textieltoepassingen. ArtEZ Future Makers heeft in gesprekken met praktijkpartners de vraag opgehaald hoe watergrassen weer als grondstof beschikbaar kunnen worden gemaakt voor duurzaam ontwerpen voor onder meer kleding, schoenen, interieur en meubels, mede o.b.v. historische en actuele kennis m.b.t. het telen, oogsten, verwerken en toepassen van watergewassen. Deze praktijkvraag is vertaald naar twee onderzoeksvragen: 1. Welke Europese en met name Nederlandse zeegrassen hebben de juiste eigenschappen om ze ecologisch en economisch duurzaam te telen, oogsten en te verwerken – al dan niet gecombineerd met andere duurzame materialen – tot grondstof voor textiele toepassingen? 2. Welke historische kennis van verwerking en toepassingen van zoet- en zoutwatergrassen in producten is (nog) beschikbaar en relevant voor het ontwikkelen van duurzame waardeketens voor consumentgoederen? Praktijkpartners zijn The Fieldwork Company, specialist in restoratie en teelt van zeegrassen en Jolijn Fiddelaers, duurzame ontwikkelaar van textiele producten voor diverse designlabels. Tapijtmuseum Genemuiden en Wageningen Universiteit & Research zijn als kennispartners betrokken. Het tapijtmuseum bezit kennis van verwerking van zoetwatergewassen voor producten en WUR onderzoekt de gewenste eigenschappen van zeegras voor textiele toepassingen. Onder begeleiding van enkele ontwerpers-onderzoekers zullen ontwerpstudenten experimenteren met zeegras. Beoogde projectresultaten zijn een wetenschappelijke rapport i.s.m. WUR, materiaalsamples en productproeven van zeegras, globale keten- en stakeholderanalyses voor kansrijke producten van zeegras en disseminatie- en netwerkactiviteiten t.b.v opzet vervolgonderzoek en uitbreiding consortium.
