Hoofdstuk 1 in Supportgericht werken in de Wmo Maatschappelijke ondersteuning is eigenlijk een raar begrip. Het kan zowel betekenen: ondersteuning vanuit de maatschappij, als ondersteuning bij maatschappelijk functioneren. In de wettekst van de Wet maatschappelijke ondersteuning (Wmo) staat geen heldere definitie van maatschappelijke ondersteuning. In artikel 1 wordt simpelweg opgesomd wat er allemaal onder maatschappelijke ondersteuning verstaan wordt, echter zonder een begripsomschrijving te geven. Het valt op dat er heel veel, en nogal ongelijksoortige, elementen in deze lijst staan. Het gaat zowel om het bevorderen van meer sociale cohesie en participatie, en een betere geestelijke gezondheid (prestatieveld 1, 5, 8 en 9), als om het verstrekken van voorzieningen (veld 6 en 7), maar ook om het geven van informatie en advies (veld 3). Daarnaast betreft het veel verschillende doelgroepen: jeugdigen, mantelzorgers, mensen met een beperking of chronische ziekte, dak- en thuislozen, verslaafden. Wij vertalen ‘maatschappelijke ondersteuning’ vooral als community care, zorg en ondersteuning in en door de gemeenschap. Hierbij beschouwen we de inzet van sociale professionals als onderdeel van deze gemeenschapszorg. Professionals zijn niet alleen professional, maar ook medemens en medeburger.
De uitvoering van de Wet maatschappelijke ondersteuning (Wmo) ligt bij de gemeente. Deze heeft veel vrijheid om het beleid naar eigen inzicht in te richten. Wél moet de gemeente uitvoering geven aan de doeleinden van de wet, zoals die door de rijksoverheid zijn vastgesteld: de maatschappelijke doelen die zijn gericht op meer zelfredzaamheid en participatie van (kwetsbare) burgers en de bestuurlijke doelen, die onder andere zijn gericht op een betere afstemming en samenhang in de beleidsvorming en de uitvoering van het beleid. Daarbij nodigt de Wmo gemeenten nadrukkelijk uit burgers en maatschappelijke organisaties bij de voorbereiding van het beleid te betrekken. Dit vergt van gemeenten een vorm van sturing die burgers en instellingen actief betrekt bij de beleidsvorming en de beleidsuitvoering.Vier Wmo-werkplaatsen – Groningen-Drenthe, Nijmegen, Twente en Utrecht – hebben in de afgelopen jaren onderzoek gedaan naar de wijze waarop gemeenten projecten op het terrein van de Wmo aansturen. Daarbij ging het om zaken als de manier waarop gemeenten sturen (van bovenaf of meer ruimte voor burgers en instellingen), samenhang en samenwerking en natuurlijk de vraag of het lukt om te sturen volgens de filosofie van de Wmo.Dit boek is een neerslag van de vier onderzoeken van de genoemde werkplaatsen.
De laatste jaren is er veel veranderd in het sociale domein, waar bijvoorbeeld de schuldhulpverlening onder valt. Sociale hulpverleners, hebben daardoor meer dan ooit juridische kennis en vaardigheden nodig. In verschillende onderzoeken kijken we hoe bewust sociale hulpverleners omgaan met het recht.Doel Hoe bewust zijn sociale professionals, zoals wijkteamleden, zorgverleners en sociaal raadslieden, zich van de juridische gevolgen van hun handelen? Het lectoraat Toegang tot het Recht voert in de periode 2017-2023 verschillende onderzoeken uit waarin dit onderwerp centraal staat. We kijken onder meer naar hulp en recht in sociale wijkteams en sociaal werkers en mensenrechten. Resultaten De afgeronde onderzoeken hebben geleid tot wetenschappelijke publicaties, vakpublicaties en een adviesrapport voor docenten. Wetenschappelijke publicaties Social Workers as Local Human Rights Actors? Their Response to Barriers in Access to Care and Support in the Netherlands (Journal of Human Rights Practice, juli '21). Social Support and Access to Justice at the Kitchen Table? An Assessment of the Legal Capabilities of Community Social Care Professionals in the Netherlands (European Journal of Social Work, juli 2019). Tussen Burgers en Recht Lokaal? Sociaal Raadslieden over Toegang tot Zorg en Ondersteuning Tussen burgers en mensenrechten lokaal: Sociale professionals over toegang tot zorg en ondersteuning Sociaal werk: Een mensenrechtenberoep bij uitstek? Met recht een zorg: Lokale sociale professionals als poortwachters van de Wet maatschappelijke ondersteuning 2015. Translators, Advocates or Practitioners? Social Workers and Human Rights Localization Hulp en Recht aan de Keukentafel: De toegang tot de Wet maatschappelijke ondersteuning volgens lokale professionals Vakpublicaties Fundamentele rechten: De sociaal werker draagt een mensenrechtenbril. In: Vakblad Sociaal Werk, nummer 6, december 2017. Adviesrapport Sociaal werk en Mensenrechten Animatie VN-verdrag Handicap binnen de Wmo 2015 Deze animatie is het resultaat van interprofessionele samenwerking van het Lectoraat Toegang tot het Recht met professionals uit de praktijk en het onderwijs. Het is het afstudeerproject van Britta Bavelaar (Sociaal Juridische Diensverlening) binnen het promotieonderzoek 'Human Rights and Social Work: Challenges of local professionals at the frontline’. Het laat zien hoe de Wet Maatschappelijke Ondersteuning (WMO) en het VN-Verdrag Handicap verbonden zijn en hoe dit wijkteams kan helpen bij goede besluitvorming en het realiseren van gelijke rechten voor iedereen. Looptijd 01 januari 2017 - 31 december 2023 Aanpak
