Binnen de ouderenzorg in Nederland speelt zorginnovatie en technologische vooruitgang een cruciale rol om de uitdagingen van de krimpende arbeidsmarkt aan te pakken en de zorgkwaliteit te handhaven of te verbeteren. In het project 'Regionale inventarisatie en infrastructuur zorgtechnologie', gefinancierd door het Zorgkantoor, bundelt ZorgScala de krachten om gezamenlijk aan zorginnovatie te werken. In fase 1 van dit project is een inventarisatie gedaan van de recent ingezette zorginnovaties binnen de ZorgScala-organisaties. Er stonden twee kernvragen centraal: 1 Welke zorginnovaties zijn ingezet binnen ZorgScala in de afgelopen twee jaar tot nu? 2. Wat zijn de opgedane ervaringen met de inzet van deze zorginnovaties? Deze vragen zijn beantwoord door het uitzetten van een vragenlijst onder alle ZorgScala-organisaties. De vragenlijst bestond uit twee delen: een brede inventarisatie van alle ingezette innovaties van de afgelopen twee jaar en een verdiepende vragenlijst met vragen over onder andere de doelstelling van de innovatie, de doelgroep, de setting, de status van het project, de evaluatie en de bekostiging. e inventarisatie heeft een overzicht opgeleverd van 93 unieke innovaties. Deze zijn ingedeeld in zes categorieen, namelijk: 1. domotica en veiligheid 2. zorg op afstand en digitale communicatie 3. sociale robots en innovaties ter vergroting van het welzijn 4. ondersteuning van zorgmedewerkers 5. andere organisatie van zorg en werkprocessen 6. implementatiestrategieen en optimalisatie. Dit rapport geeft een uitgebreid overzicht van de innovaties per categorie. Voor 62 van deze innovaties is de verdiepende vragenlijst ingevuld. Wat betreft de doelstelling zijn innovaties meestal gericht op clienten, ter bevordering van o.a. mentaal en fysiek welzijn, vrijheid, veiligheid, privacy, hygiene en zelfredzaamheid. Ten tweede heeft een groot deel van de innovaties de zorgverlener als focus, met als doel arbeidsbesparing, grip op het werk, tijd voor de client, en taakdifferentiatie. Ten derde zijn er innovaties gericht op een efficiente organisatie, met nadruk op procesen kwaliteitsverbeteringen. De laatste categorie omvat diverse doelen zoals duurzaamheid en het ontzorgen van mantelzorgers. De beoogde doelgroep van de innovaties varieert, met algemene groepen clienten en zorgverleners als meest genoemde. Specifieke groepen worden ook benoemd, met een focus op nieuwe intramurale clienten, thuiswonende clienten met dementie, en ontslagen ziekenhuispatienten. Qua setting worden de innovaties zowel intra- als extramuraal toegepast, waarbij intramurale settings zoals huiskamers en woonzorg het vaakst genoemd worden. De helft van de innovaties is ge"implementeerd in de dagelijkse praktijk, terwijl anderen zich in verschillende stadia van ontwikkeling bevinden. Evaluaties van innovaties worden niet standaard uitgevoerd, bij 32 van de 62 innovaties was dit wel het geval. Vaak gebeurde dit via gesprekken met gebruikers, evaluatieformulieren of dossiersteekproeven. Kosten en bekostiging van innovaties varieren sterk, met uiteenlopende bedragen en financieringsmethoden, waardoor een directe vergelijking moeilijk is.
DOCUMENT
Sinds enkele jaren is belevingsgericht werken een belangrijk concept bij het ontwikkelen van nieuwe visies omtrent zorgverlening. Ook bij de aandachtsgebieden wonen en welzijn wordt de beleving van de cliënt steeds meer als uitgangspunt genomen voor het professioneel handelen. Het project “Door denken naar doen” van het Talma Lectoraat van de Noordelijke Hogeschool Leeuwarden had betrekking op deze ontwikkeling (BGW – belevingsgericht werken). De Stichting Innovatie Alliantie (SIA) stelde hiervoor subsidie beschikbaar in het kader van de regeling Regionale Aandacht en Actie voor Kenniscirculatie (RAAK)
DOCUMENT
Hoe kan zorgvernieuwing structureel en efficiënt gerealiseerd worden door inzet van 3D-technieken en welke praktische medische vraagstukken worden hiermee opgelost? Dat was een vraag die voortkwam uit experimenten van MST (afdeling Radiotherapie) voor het KIEM-project ‘Zorgvernieuwing door de inzet van 3D’. Hierin is onderzoek gedaan naar state-of-the-art 3D-technieken in de zorg. Op basis hiervan is een roadmap ontwikkeld waarin de kansen voor MST zijn samengevat. Dit heeft MST-intern geleid tot intensieve discussies over de vraag HOE deze 3D-technieken gerealiseerd kunnen worden in de huidige workflow. Uit de roadmap is een selectie gemaakt waar 3D-technieken een duidelijke meerwaarde kunnen bieden, als deze goed geïntegreerd kunnen worden met de ontwikkelende workflow binnen het in het KIEM-project opgezette Medisch-3D-Printlab bij het MST. De uitdaging is enerzijds om 3D-printen succesvol te introduceren en implementeren in de bestaande workflow van verschillende afdelingen in het ziekenhuis, waardoor innovatie in de zorg plaatsvindt en de kwaliteit van deze zorg verbeterd kan worden. Anderzijds een volgende stap in de mogelijkheden van 3Dprinten te verkennen: combinatie harde-zachte materialen. Het MST, Saxion Lectoraat Industrial Design en FabLab Enschede slaan de handen ineen, samen de met nieuwe partners uit de regio Siemonsma Tandtechniek en LAYaLAY om 3D-technieken daadwerkelijk te implementeren binnen de complexe wereld van het ziekenhuis. Doel van dit project is drieledig: 1) Implementatie van nieuwe 3D-technieken uit de roadmap en deze te optimaliseren aan de hand van praktijkcasussen. 2) Het verkennen van kansen binnen verschillende medische disciplines alsmede nieuwe 3Dscan/ printtechnieken (combinatie van harde-zachte materialen). 3) Het bijeenbrengen van nieuwe kennispartners en andere specialismen om dit thema grootschalig uit te werken in een vervolgproject.
Hoe kan zorgvernieuwing structureel en efficiënt gerealiseerd worden door inzet van 3D technieken en welke praktische medische vraagstukken kunnen hiermee worden opgelost? Dat is een vraag die voortkomt uit experimenten van Medisch Spectrum Twente (MST-afdeling Radiotherapie) samen met Saxion FabLab Enschede naar 3D geprinte opbouw voor radiotherapie behandelingen. De experimenten waren zeer succesvol, maar riepen tevens nieuwe technische en organisatorische vragen op. De huidige planningssoftware is (nog) niet compatibel en er is beperkte 3D expertise binnen het team. Daarnaast vraagt de implementatie van 3D technieken om een aanzienlijke investering qua tijd en geld en verandering van werkwijze. De conclusie van de afdeling radiotherapie is dat zij deze vraag niet zelfstandig kunnen oppakken om in te passen in hun eigen processen. Voortbouwend hierop hebben zorgstudenten breder gekeken naar de huidige ontwikkelingen van 3d printen op het gebied van de gezondheidzorg (Brinkman, Garstenveld, de Rijk, Rutgers, Timmershuis, 2017). Binnen MST heeft dit geleid tot een groep van meerdere afdelingen die actief geïnteresseerd zijn om samen vervolgonderzoek te doen naar het toepassen van 3D technieken. De ontwikkelingen op het gebied van 3D technologie zijn als individuele afdeling niet bij te benen. Dit vraagt om een duurzame samenwerking met lokale kennispartners. De uitdaging van de creatieve industrie is om met moderne technologieën succesvolle innovaties te realiseren binnen de complexe wereld van het ziekenhuis. Het bedrijf 4C ondervindt dat door de toenemende technische mogelijkheden er behoefte is aan hoogwaardig maatwerk door creatieve oplossingen. Saxion en FabLab Enschede bundelen de krachten met bovenstaande partners om de kennispositie van de hogeschool te versterken in het kader van het FieldLab UPPS (Ultra Personalised Products & Services). Doel van dit project is drieledig: 1) Het ontwikkelen van een roadmap voor kansrijke Ultra Persoonlijke klinische zorg binnen het MST door inzet van 3D technieken. 2) Door het uitwerken van een tweetal cases meer zicht te krijgen in de technische en organisatorische consequenties. 3) Het bijeenbrengen van kennispartners in een netwerk dat de roadmap verder op kan pakken en implementeren.
