'Hoe bieden we leerlingen met een stoornis in het autistisch spectrum (ASS-leerlingen) met een cluster 4 indicatie hulp bij het uitvoeren van open opdrachten?' Deze vraag stelde een havo-school aan de ambulante dienst. Fontys Opleidingscentrum Speciale Onderwijszorg, de ambulante dienst en het steunpunt Autisme hebben samen met de leerlingen, ouders, mentoren, docenten en het management van de school deze vraag al onderzoekend beantwoord. Er is een methodiek ontwikkeld die het mogelijk maakt om voor elke ASS-leerling een persoonlijke en flexibele handleiding te maken, een zogenaamde 'bijsluiter'. Deze bijsluiter helpt docenten om elke ASS-leerling op een passende manier te begeleiden bij het maken van open opdrachten. Door dit onderzoeksproject hebben niet alleen ASS-leerlingen succeservaringen opgedaan door hun eigen competenties beter te gebruiken, tevens heeft de school een visie op onderwijs aan ASS-leerlingen ontwikkeld, is de school auti-vriendelijker geworden, is het management en docententeam deskundiger geworden op het gebied van autisme, worden ouders gehoord en is de ambulant begeleider (ab'er) meer pro-actief en heeft hij een omschreven rol op schoolniveau. De expertise rondom autisme is zo dicht mogelijk bij de vakdocenten gelegd. De mentor heeft de coördinatie van het onderwijs, deze omvat nu ook de coördinatie van de zorg.
Ieder kind is in principe talentvol, mits als talentvol benaderd. Om het potentieel om te kunnen ontwikkelen aan te spreken, is het belangrijk dat professionals die werkzaam zijn in het onderwijs (leerkrachten, onderwijsassistenten, zorgverleners, etc.) oog hebben voor tekenen van talentvol gedrag, bijvoorbeeld enthousiasme, nieuwsgierigheid, exploratiegedrag, diepte van verwerking, creatief denken en het ontlokken van steun aan de omgeving.
LINK
'Hoe bieden we leerlingen met een stoornis in het autistisch spectrum hulp bij het uitvoeren van open opdrachten?' is de startvraag van het onderzoeksproject, dat leidde tot dit boek. Beschreven wordt hoe Fontys Opleidingscentrum Speciale Onderwijszorg, de Ambulante Dienst en het Steunpunt Autisme van REC Vierland samen met leerlingen, ouders, mentoren, docenten, zorgcoördinator en de schoolleiding van Havo Notre Dame des Anges deze vraag onderzoekend beantwoorden. Dit onderzoek bracht een ontwikkelingsproces op gang naar een auti-vriendelijke school. De leerling zelf, de mentor, de vakdocent, de zorgcoördinator, de ambulant begeleider en de ouders als partners dragen ingrediënten aan die tezamen leiden tot een 'Bijsluiter', een persoonlijke handleiding van en voor de leerling. De expertise rondom autisme wordt bij alle docenten vergroot. Dit leidt tot een visie op autisme. Door actieve ondersteuning van ASS-leerlingen wordt het onderwijs op Havo Notre Dame des Anges adaptiever. Leerlingen met - maar ook zonder ASS - ontvangen beter en meer op hun leerbehoeften afgestemd onderwijs. In de Salamanca-verklaring van de UNESCO wordt gesteld dat reguliere scholen die bereid zijn leerlingen met speciale onderwijsbehoeftes op te nemen het meest effectief zijn in het bestrijden van discriminerende opvattingen, het bouwen aan een open gemeenschap, het creëren van een inclusieve maatschappij en het aanbieden van onderwijs voor iedereen. Bovendien voorzien zij in effectief onderwijs voor alle leerlingen (zonder speciale onderwijsbehoeften) en verbeteren zij de doelmatigheid van het gehele onderwijssysteem. Dit boek is geschreven voor een ieder in het Voorgezet Onderwijs die leerlingen met een stoornis in het autistisch spectrum (ASSleerlingen) op een succesvolle manier wil begeleiden.
Kinderen met een autismespectrumstoornis (ASS) komen te vaak in de problemen in het onderwijs, waarbij een deel van de kinderen zelfs uit het onderwijs valt. Dit heeft mogelijkerwijs te maken met twee duidelijke knelpunten van het beleid van passend onderwijs. Ten eerste is passend onderwijs nog te veel een bestuurlijk construct en nauwelijks op het handelingsniveau van professionals gericht. Ten tweede vormen de grenzen van onderwijs en de jeugdhulpverlening nog te veel een belemmering om met vereende kracht leerlingen op maat te ondersteunen. Het op maat ondersteunen vraagt om een versteviging van vaardigheden van leerkrachten en jeugdhulpverleners om het welbevinden en leergedrag van ASS-leerlingen te stimuleren. Daarbij kunnen professionals elkaars expertise beter benutten om op deze manier samen in de klas op een talentgerichte wijze het welbevinden en leergedrag van leerlingen met ASS te ondersteunen. Het doel van deze aanvraag is het ontwikkelen van een bruikbaar prototype van een professionaliseringsaanbod voor leerkrachten en jeugdhulpverleners dat de vaardigheden die deze professionals in de klas nodig hebben versterkt, zodat leerlingen met ASS op een passende wijze ondersteund worden in hun leergedrag en welbevinden. Het consortium –bestaande uit leerkrachten uit het (speciaal) primair onderwijs, jeugdhulpverleners, gedragsdeskundigen – managers en onderzoekers, brengt via een ontwerponderzoek de behoeftes en benodigde vaardigheden in kaart en ontwikkelt ontwerpprincipes en een concept professionaliseringsaanbod. Dit concept is de basis van een professionaliseringsaanbod waarmee een bredere groep leerkrachten en jeugdhulpverleners tools krijgt om leerlingen met ASS effectief te ondersteunen. Het doel van deze aanvraag is in lijn met het landelijk beleid rondom passend onderwijs en de nationale wetenschapsagenda bij het thema ‘Jeugd in ontwikkeling, opvoeding en onderwijs’. Verbetering van het handelen van leerkrachten en jeugdhulpverleners in een integrale aanpak zorgt voor betere schoolresultaten, minder schooluitval en een betere communicatie tussen leerkrachten en hulpverleners en draagt bij aan een inclusieve maatschappij.
