De klimaatdoelstelling van de nederlandse overheid is om in 2020 de co2 uitstoot met 30 te reduceren ten opzichte van 1990. Diverse scenario’s gaan uit van een reductie van de co2 met 50% in 2050 [o.a. Uyterlinde 2007]. Voor 2020 wil men de doelstelling bereiken door inzet van 20% duurzame energie en een aanzienlijke efficiencyverbetering in het energiegebruik. Maar als we in 2050 de co2 emissie met 50% verminderd willen hebben, zullen ook andere maatregelen moeten worden genomen. Hierbij wordt onder andere gedacht aan afvang van co2 bij de industrie en elektriciteitsopwekking, en ondergrondse opslag van het afgevangen co2. Ook het wegtransport zal veel efficiënter moeten gaan plaatsvinden. Een belangrijk middel hierbij is om auto’s te laten rijden op een waterstof aangedreven brandstofcel. Alhoewel waterstof zelf geen duurzame brandstof is, kan het wel duurzaam geproduceerd worden met windenergie of uit fossiele energie met afvang van co2. Tot nu toe is er weinig aandacht geweest voor de veiligheidsaspecten van de energietransitiemaatregelen. Als het co2 tijdens het transport van de afvanglocatie naar de ondergrondse opslag door een ongeval vrij zou komen, kan dit gevolgen hebben voor de gezondheid van mensen die in de nabijheid van de transportroute wonen of werken. Het tanken en het vervoeren van het zeer brandbare waterstof (bij een druk van 700 bar), zal zodanig moeten plaatsvinden dat de bestuurder en passagiers even veilig kunnen rijden als in een auto met conventionele brandstoffen.
MULTIFILE
De Nederlandse veestapel moet krimpen. Maar een eenzijdige focus op stikstof en het uitkopen van boeren brengen echt duurzame landbouw niet dichterbij, zeggen PJ Beers, Frederike Praasterink en Annelli Janssen. Ga boeren betalen voor publieke diensten, zoals CO2-opslag en natuurbeheer. Businessmodellen onder druk? Stikstofprobleem? Beloon boeren voor de oplossing!
LINK
Een paardenterrein leent zich goed voor het gericht verbeteren van de biodiversiteit: paarden grazen doorgaans op blijvend, vaak kruidenrijk grasland, wat de CO2 opslag bevordert, de bodem verbetert en een grotere verscheidenheid bijen, vlinders en (weide)vogels aantrekt. De integratie van kleine landschapselementen, zoals poelen, bomen, hagen, heggen, boomstapels, en natuurlijke rommelhoeken, vergroten eveneens de biodiversiteit van flora en fauna, dragen bij aan meer paardenwelzijn én zorgen voor een groenere leefomgeving.
LINK
Eerder gepubliceerd in ROMagazine, jrg. 37, nr 6 http://romagazine.nl/ Aardbevingen in Groningen, discussies over schaliegas en ondergrondse CO2-opslag, warmte-koudeopslag, geothermie, gebiedsgericht grondwaterbeheer, ondergronds bouwen en de aanleg van nieuwe kabels en leidingen. Met name de energietransitie en klimaatadaptatie vragen om ingrepen in ons productielandschap. Daarbij speelt de ondergrond een grote rol en is duurzaam verbinden van deze ondergrond met bovengrondse ontwikkelingen cruciaal. Een ontwerpend onderzoekstraject in Twente brengt kansen aan het licht.
MULTIFILE
Hoe verkrijg en behoud je, in een democratie, voldoende draagvlak voor de energietransitie, vraagt Martien Visser zich af. “Weg met de zurigheid.”
LINK
Martien Visser geeft de lezers een waarschuwing en vier tips over het aanstaande PBL-rapport waarin de klimaatplannen van de politieke partijen worden doorgerekend.
LINK
De uitstoot van methaan uit runderdrijfmest kan flink omlaag als je de mest scheidt in een dikke, dunne en fosfaatrijke fractie. De winst is vooral een gevolg van de kortere opslagperiode van de ongescheiden mest. Wel stijgt het energieverbruik fors.
DOCUMENT
Deze brochure richt zich op praktijkervaringen met het lokaal maken en toepassen van bokashi. De praktijkervaringen zijn geïnventariseerd aan de hand van interviews met betrokkenen in de bokashi-productieketen. Het aantal jaar ervaring met bokashi varieerde per geïnterviewde.
DOCUMENT
Book review of J.B. Fressoz (2024). More and More and More. An All-Consuming History of Energy, Penguin Random House, 400 pp. First published on: https://vbds.nl/2025/11/01/more-and-more-and-more/. A Dutch version of this review has been added. This translation is also published on: https://vbds.nl/wp-content/uploads/2025/11/Meer-en-Meer-en-Meer.pdf.
MULTIFILE
