Op 19 november 2009 jaar hield Lia van Doorn de Marie Kamphuislezing. Hier volgt de verkorte tekst van haar lezing. Ze pleit voor maatschappelijk werk dat meeverandert in de snel veranderende samenleving
DOCUMENT
Is sociaal kapitaal belangrijk om als talentvolle professional te kunnen floreren? In deze bijdrage verkennen we hoe sociaal kapitaal van invloed is op de talentontwikkeling van individuen in kennisintensieve organisaties. Wat kunnen HRD’ers in de praktijk met deze inzichten?Een artikel naar aanleiding van een onderzoek naar de relatie van kenmerken van sociaal kapitaal en individueel talent. Kenmerken van sociaal kapitaal zijn hier "onderling vertrouwen , een "gedeelde identiteit" en een "toegankelijk netwerk". Talent kan worden omschreven als de optelsom van kunnen, willen en durven dat wordt beïnvloed door de context; hier de sociale context uitgedrukt in termen van sociaal kapitaal. Talent is deels aangeboren. Maar de ontwikkelruimte is groot en belangrijker dan het genetisch basismateriaal. de context is bepalend voor de mate waarin iemand zijn/haar talenten ontwikkeld. De vraag in deze studie is of en in welke mate sociale kenmerken in de werkgemeenschap van invloed zijn op de talentinzet van individuen. In een sportmetafoor: schaatst Sven Kramer harder als in de schaatsploeg sprake is van bepaalde sociale kenmerken, zoals een hoog onderling vertrouwen? Sociaal kapitaal lijkt voor talentontwikkeling een noodzakelijke voorwaarde. Zonder sociaal kapitaal lukt het niet. het is echter geen voldoende voorwaarde. Daar is meer voor nodig, zoals externe prikkels die mensen uitdaagt tot prestaties. De drie gekozen onderzoeksingrediënten van sociaal kapitaal zijn positief te verbinden aan talentontwikkeling: - Onderling vertrouwen in een team heeft een directe, maar vooral een indirecte impact op talent. Onderling vertrouwen zorgt voor condities voor talentinzet en –ontwikkeling, het biedt aanknopingspunten om te werken aan geloof in eigen kunnen. - Een sterke gedeelde identiteit is van waarde voor het kunnen, willen en durven, maar heeft ook een schaduwzijde. Het geeft sturing en het verbindt, maar het remt de autonomie en creativiteit, doordat tegengeluid niet wordt geaccepteerd. Te dominante normen en waarden voelen dan beknellend. - Een belangrijk effect van een laagdrempelig en informeel netwerk is de mate waarin men elkaar kan vinden en elkaars sterkten en zwakten kent. De geïnterviewden gaven aan dat een lage toegangsdrempel de prestaties verhoogt en dat informele ontmoetingen het eigen kennisniveau verhogen.
DOCUMENT
Creativiteit wordt in de wetenschappelijke literatuur vaak gedefinieerd als creatief denken, als iets dat zich enkel in het hoofd afspeelt, zonder daarin de rol van het lichaam en de omgeving mee te nemen. Dit onderzoek heeft als doel om een overzicht te geven van beschikbare wetenschappelijke literatuur over creatief denken van leerlingen op de basisschool. Daarnaast brengt het manieren in kaart waarmee leerkrachten creatief denken kunnen bevorderen in verschillende schoolvakken en in vakoverstijgend onderwijs.Creativiteit wordt in de wetenschappelijke literatuur vaak gedefinieerd als creatief denken, als iets dat zich enkel in het hoofd afspeelt. zonder daarin de rol van het lichaam en de omgeving mee te nemen. Door deze eenzijdige definitie van creatief denken te hanteren, blijven kansen onbenut om in verschillende vakken op de basisschool het creatief denken van leerlingen te bevorderen. In deze overzichtsstudie, gefinancierd door Nationaal Regieorgaan Onderwijsonderzoek (NRO), gaan onderzoekers van de Hanzehogeschool uit van een brede opvatting van creativiteit, waarin naast het denken ook het lichaam en de omgeving worden betrokken.Onderzoekers van onderzoeksgroep Kunsteducatie en lectoraat Jeugd, Educatie & Samenleving creëren een raamwerk waarin de verschillende aspecten van creatief denken worden belicht. Op basis van deze brede definitie worden manieren in kaart gebracht waarop leraren creatief denken kunnen bevorderen in verschillende schoolvakken en in vakoverstijgend onderwijs op de basisschool.In veel definities van creativiteit wordt creatief denken beschouwd als iets dat zich enkel in het hoofd afspeelt, zonder dat de rol van het lichaam en de omgeving wordt meegenomen. Door de multidimensionaliteit van creatief denken te negeren blijven kansen liggen om in verschillende vakken op de basisschool het creatief denken van leerlingen te bevorderen. In deze overzichtsstudie gaan we uit van een brede opvatting van ‘denken’ waarin ook het lichaam en de omhgeving worden betrokken. We creëren een raamwerk waarin de verschillende aspecten van creatief denken worden belicht en op basis waarvan manieren worden geïdentificeerd hoe leerkrachten creatief denken kunnen bevorderen in verschillende schoolvakken op de basisschool.
