In de interviewserie met lectoren: filosoof Nico de Vos is dragend lector Participatie en Stedelijke Ontwikkeling. Zijn lectoraat onderzoekt de maatschappelijke impact van sport, kunst en gemeenschappen (community development). ‘Participatie moet niet alleen gericht zijn op de kwetsbare mensen in de samenleving.’ Een interview over andere manieren van samenleven, over nieuwe onderzoeksvormen en echte impact, in "de nulde lijn" van de Utrechtse samenleving.
LINK
De praktijkvraag die centraal staat in het PD-traject luidt: Hoe kan de leefomgeving verbeterd worden zodat deze positief bijdraagt aan de leefstijl en gezondheid van de bewoners van Appingedam? Het doel van dit PD-traject is om met bewoners, professionals en beleidsmakers een substantiële bijdrage te leveren aan een leefomgeving die beter aansluit bij de wensen en behoeften van bewoners, zodat de leefomgeving aanzet tot leefstijlverbetering en uiteindelijk tot gezondheidsverbetering ofwel meer gezonde levensjaren voor de inwoners van Appingedam. De basis van gezondheid staat volgens de brede definitie van positieve gezondheid in Appingedam onder druk. Inwoners beoordelen hun leefomgeving (fysiek en sociaal) minder positief dan gemiddeld in Nederland. De problematiek kent meerdere oorzaken. Zo kampt de regio onder andere met aardbevingen wat heeft geleid tot gezondheidsklachten waaronder meer stress en overige psychische en fysieke klachten. Binnen de complexe context is het voor individuen lastig om met fysieke, emotionele en sociale levensuitdagingen om te gaan en eigen regie te voeren volgens de uitgangspunten van positieve gezondheid. Sinds 2019 zijn eerste stappen gezet om kleinschalig met een groep bewoners in een wijk te verkennen waar wensen- en behoeften ten aanzien van de leefomgeving liggen. Ervaring heeft ons geleerd dat inwoners dikwijls een andere invulling geven aan het begrip gezondheid dan professionals. Ook vanuit de professionals en beleidsmakers is er een noodzaak dat inwoners zelf een actievere rol pakken mede omdat de middelen beperkt zijn. De ervaringen uit het verleden pleiten al langere tijd voor een andere aanpak. Methoden die gedurende het PD-traject worden ingezet en bijdragen aan deze praktijkverandering zijn: citizen science, kortcyclisch werken, lerend evalueren en praktijk- en mensgericht ontwerpen.
Mensen met een verstandelijke beperking, hun naasten en professionals die hen ondersteunen binnen zorgorganisaties en daarbuiten, onderkennen het grote belang van leefstijlondersteuning. Mensen met een verstandelijke beperking worden steeds ouder, maar deze veroudering gaat vaak gepaard met een hoge mate van inactiviteit, ongezonde voedingsgewoonten en gezondheidsproblemen die al op jonge leeftijd ontstaan. Hierdoor heeft deze groep een groter risico op leeftijds- en leefstijlgerelateerde aandoeningen dan de algemene bevolking. Het is daarom noodzakelijk om voor mensen met een verstandelijke beperking, conform de missie van de Kennis- en Innovatieagenda Gezondheid & Zorg 2020-2023, het risico op ziektelast als gevolg van ongezonde leefstijl- en leefomgeving te verminderen en gezondheidsverschillen te verkleinen. Het vormgeven en borgen van effectieve en gepersonaliseerde leefstijlondersteuning bij deze doelgroep blijkt echter complex door het grote aantal multidisciplinair betrokken zorgprofessionals, afwezigheid van een gepersonaliseerde integrale aanpak en onvoldoende randvoorwaarden zoals beleid en digitale ondersteuning. Om mensen met een verstandelijke beperking, hun naasten en professionals te ondersteunen bij leefstijlverbetering, hebben de kennisinstellingen en praktijkpartners van het LEEV!-consortium elk in het afgelopen decennium binnen verschillende, elkaar aanvullende projecten, kennis en producten ontwikkeld. Echter, deze kennis en producten zijn nog niet geïntegreerd en ontwikkeld tot een gepersonaliseerde integrale leefstijlinterventie specifiek voor mensen met een verstandelijke beperking. Het LEEV!-consortium heeft expertise om dit te realiseren. Het doel van dit project is het opleveren van een gepersonaliseerde integrale leefstijlinterventie (LEEV! GLI-VB) waarmee zorgprofessionals, zoals fysiotherapeuten, diëtisten, verpleegkundigen en leefstijlcoaches, ondersteund worden om effectieve leefstijlondersteuning te bieden aan mensen met een verstandelijke beperking, hun naasten en begeleiders. Binnen vier werkpakketten wordt de LEEV! GLI-VB ontwikkeld en getoetst op haalbaarheid en effectiviteit, waarbij één werkpakket zich expliciet richt op de benodigde randvoorwaarden. Daarmee beogen we de leefstijlgerelateerde gezondheid van mensen met een verstandelijke beperking te verbeteren en wordt kennis ontwikkeld over haalbare en effectieve gepersonaliseerde integrale leefstijlondersteuning.
