Dit liber amicorum is geschreven voor Anneke Menger, ter ere van haar afscheid als lector Werken in Justitieel Kader. De bijdragen zijn geschreven door mensen uit het werkveld, het onderwijs en door onderzoekers waarmee Anneke heeft samengewerkt. In de tien jaren dat Anneke Menger leiding heeft gegeven aan dit lectoraat hebben een groot aantal onderzoeken en methodieken voor de werkpraktijk het licht gezien, en heeft het lectoraat belangrijke ontwikkelingen in het onderwijs ondersteund en mede vormgegeven. Een aantal daarvan komen in deze bijdrage aan de orde. Inhoud: Allround lector - Lia van Doorn Op de schouders van een gigant - Jacqueline Bosker & Vivienne de Vogel Wordt vervolgd: werkalliantie in het gedwongen kader - Widya de Bakker & Annelies Sturm Bruikbaarheid van Menger’s werkalliantiemodel voor de justitiële jeugdinrichting - Joep Hanrath & Marie-José Geenen De professional als kennisbron - Lous Krechtig Professioneel beslissen in de forensisch sociale praktijk: ervaringskennis alleen is niet genoeg - Jacqueline Bosker Over theoretische kwaliteitscriteria voor risicotaxatie - Andrea Donker & Jacqueline Bosker ‘Everybody has won, and all must have prizes.’ Over de professionalisering van het reclasseringswerk in Nederland - Renée Henskens, Ada Andreas, Marleen Nieuwland, Jessica Westerik & Maarten van der Linde Een nieuwe methodiek voor het stimuleren van zelfstandig vertrek van vertrekplichtige vreemdelingen - Inge Toebosch De professional aan het woord; jeugdreclassering op zoek naar een nieuwe balans - Marlous de Vos & Marius van der Klei Geheimhouding binnen de relatie tussen reclasseringswerker en cliënt in historisch perspectief - Jaap A. van Vliet & Josien Leurdijk Continuïteit in de justitiële keten: Over knellende kaders, koudwatervrees en witte raven - Vivienne de Vogel Ontketen de zorg: het inzetten van Breed Inzetbare Professionals in de jeugdzorgketen - Fatima Yazami, Josje Dikkers & Vivienne de Vogel Onderwijs voor de forensisch sociale professional - Jacqueline Bosker, Joep Hanrath, Mirella Marks, Maaike de Boois & Simone van Egdom Een korte geschiedenis van de andragologie - Maaike de Boois Over het belang van materiële dienstverlening in het gedwongen kader - Nadja Jungmann, Marc Anderson & Tamara Madern Rehabilitatie in gedwongen kader: herstel van het goede leven - Jean Pierre Wilken Sociaal werk: Een mensenrechtenberoep bij uitstek? - Alicia Dibbets & Quirine Eijkman Een concept groslijst met maatschappelijke waarden van reclasseren - Attila Németh, Mark Dorenbusch, Irma Nibbelink, Michel Linnenbank & Alan Kabki
MULTIFILE
Dit liber amicorum, is geschreven door collega’s uit Nederland en elders in de wereld, ter ere van Frank de Jong, een zeer gewaardeerde lector van Aeres Hogeschool Wageningen, tevens hoogleraar aan de Open Universiteit. Frank was een van de eerste lectoren binnen Aeres Hogeschool en hij heeft bijgedragen aan en invloed gehad op de ontwikkeling van het praktijkgericht onderzoek binnen de faculteit in Wageningen en Aeres Hogeschool als geheel. Frank bestierde twee lectoraten: Responsief onderwijs én Kenniscreatie en ecologisch handelen. Het individu dat leert in een bepaalde context (sociaal of cultureel) staat centraal in zijn denken. Gandhi schreef eens dat ‘je zelf de verandering moet zijn die de wereld wil zien’. Hij benadrukte daarmee dat samen werken, samen leren en samen creëren start bij hetindividu. We moeten dus eerst zelf omarmen en belichamen wat we willen leren enontwikkelen. Dat typeerde Frank als lector. Hij probeerde te belichamen wat hij zelf onderzocht. Dat bleek een zoektocht. Een zoektocht waarin Frank zijn toehoorders soms bijna dwong om zijn gedachtegoed te omarmen. Ook als academic director van de Master Leren en Innoveren had hij invloed op de wijze waarop er geleerd werd. Met succes: de master is al jaren een topopleiding. Het beeld dat uit het liber amicorum naar voren komt, is dat van een hardwerkende, doelgerichte en vooral verbindende collega. Frank weet wat hij wil en kan daarin overtuigend zijn. Het spiegelt ook zijn vermogen om onderwijs, onderzoek en verschillende kennisdomeinen met elkaar te verbinden. Het is onze oprechte hoop dat dit boek niet alleen een eerbetoon aan Frank is, maar ook een bron van inspiratie voor professionals die geïnteresseerd zijn in hoe het individu leert en hoe kennis tot stand komt.
DOCUMENT
Liber amicorum on the occasion of the retirement of research group member dr. Peter Mak, with a variety of articles by current and former research members of the research group.
LINK
Het ontwikkelen van nieuwe methodiek staat of valt bij de inbreng van professionals. Bij het ontwikkelen van methodiek voor het werken in gedwongen kader zijn er verschillende invalshoeken om na te denken over hoe de verbinding tussen theorie en praktijk gemaakt kan worden. De invalshoek van dit hoofdstuk is de professional als kennisbron: hoe kan de kennis die de professional al werkend opdoet, de ideeën die bij de werker gaandeweg ontstaan - over hoe het werk gedaan moet worden, over wat belangrijk is, over hoe om te gaan met de verwachtingen die in de samenleving bestaan en de druk die dat op de werker kan leggen – ontsloten kan worden. Dus vraag is hier niet: hoe kan de theorie worden toegepast, de vraag is hier: hoe kan de ervaring van de professional leiden tot nieuwe inzichten, hoe kan toepassing leiden tot theorie. Wat is er nodig om te komen tot ‘reflective theory’?
DOCUMENT
Individueel gedrag met zekerheid voorspellen is onmogelijk. Dat geldt dus ook voor het voorspellen van crimineel gedrag en voor het voorspellen van recidive, de term waarmee het opnieuw vertonen van crimineel gedrag wordt aangeduid. Voorspellen kan dus niet, maar het inschatten of taxeren van het recidive-risico kan wel. Dat is zelfs een belangrijk onderdeel van het werk van professionals in de forensisch sociale praktijk omdat het helpt bij de basisvragen waar zij voor staan. In deze bijdrage bespreken we eerst drie belangrijke basisvragen voor de forensisch sociale professional. Vervolgens gaan we in op drie methoden van risicotaxatie en criteria en bespreken de overwegingen om hiertussen een keuze te maken. Daarna gaan we in op wat dit betekent voor de praktijk.
DOCUMENT
Dit boek is een liber amicorum, een vriendenboek, in het kader van het afscheid van Madelon de Beus van Aeres Hogeschool Wageningen. Zij is bijna twintig jaar directeur geweest van deze faculteit en haar rechtsvoorgangers: Stoas Hogeschool, Stoas Hogeschool Wageningen, faculteitsdirecteur Vilentum Hogeschool Wageningen, en ten slotte Aeres Hogeschool Wageningen de Educatieve faculteit. In lijn met haar gedachten en intenties staat in dit vriendenboek de Educatieve faculteit in Wageningen op de voorgrond. Niet door terug te kijken maar, geheel in de geest van Madelon, vooruit te kijken. Docenten, studenten, administratieve en facilitaire ondersteuners, lectoren, docentonderzoekers, teamleiders: 39 ‘auteurs’ zijn in kleine groepjes in gesprek gegaan over wat zich in de buitenwereld en binnen Aeres Hogeschool Wageningen voordoet. Vanuit ieders perspectief, soms ook vanuit een historisch uitstapje, zijn in een vorm van collectief leren ideeën gevormd. Ideeën wat deze ontwikkelingen betekenen voor allerlei facetten van de Aeres Hogeschool Wageningen. Zoals het curriculum, het gebouw, de opleidingsprofielen, de didactiek, de ondernemende houding, bij- en nascholing, de onderzoekscultuur, de onderzoekende innovator en professioneel leiderschap. Veel van de ‘auteursgroepjes’ vonden het zo inspirerend dat ze zich hebben voorgenomen de gesprekken voort te zetten. Voor u als lezer geeft het boek op inspirerende wijze een inkijk in hoe de betrokkenen binnen de faculteit tegen toekomstige uitdagingen aankijken vanuit hun dagelijkse zorg om blijvend goed onderwijs, onderzoek en dienstverlening te bewerkstelligen. De auteurs wensen u veel leesplezier.
DOCUMENT
Het lectoraat Werken in Justitieel Kader is in 2008 ontwikkeld en vormgegeven door Anneke Menger, in de eerste jaren in samenwerking met bijzonder lector Jo Hermanns. Vanaf de start heeft het lectoraat een sterke relatie met het werkveld. De drie organisaties die in Nederland verantwoordelijk zijn voor de volwassenenreclassering (Reclassering Nederland, Stichting Verslavingsreclassering GGZ en Leger des Heils Jeugdbescherming & Reclassering) zijn initiatiefnemer en co-financier van het lectoraat. In een latere fase zijn daar de afdeling forensische verslavingszorg van Inforsa Utrecht (voorheen Victas) en Jeugdzorg Nederland bij gekomen. Het lectoraat Werken in Justitieel Kader kent in haar tienjarig bestaan een wisselende samenstelling. Naast een vaste kern van medewerkers zijn verschillende hbo-docenten en professionals uit het werkveld voor één of twee dagen per week aan het lectoraat verbonden geweest.
DOCUMENT
Anneke is opgeleid aan de Rijksuniversiteit Groningen als andragoloog; de studie met als object het professioneel ingrijpen in het leven van volwassenen, en die gekenmerkt werd door veelzijdigheid en door praktijkgerichtheid. Over de andragologie kunnen boeken worden geschreven. Voor de schets van de eerste aanzet van wat later een rode draad in Annekes werk werd, volstaat de beschrijving van de ontwikkeling van het denken over de dubbele professionele opdracht van werkers ten tijde van de andragologie en kort daarna. In deze tekst zal ik dan ook zowel aandacht besteden aan de andragologie als aan de daarmee samenhangende ontwikkelingen in de praktijk.
DOCUMENT
Hoe kun je controle en begeleiding op een goede manier combineren in een reclasseringstoezicht? Dat was de kern van veel vragen van reclasseringsprofessionals en één van de redenen voor de start van het onderzoeksprogramma Werkalliantie in het Gedwongen kader door Anneke Menger en Andrea Donker in 2009. In het vrijwillige kader wordt het concept en het belang van de werkalliantie al jaren breed erkend. Dit concept is echter niet zomaar toepasbaar voor het gedwongen kader. Er is sprake van een andere dynamiek in het gedwongen kader; cliënten worden verplicht een tijdelijke en doelgerichte interactie aan te gaan en er is sprake van (krachtige) vrijheidsbeperkende voorwaarden. Daarnaast is de aandacht in wetenschappelijk onderzoek in het justitiële domein jarenlang gericht op de What works-beginselen, gericht op werkzame methoden en interventies om recidive te voorkomen (Andrews & Bonta, 2010; McNeill, 2009). Andere factoren, zoals de kwaliteit van het contact tussen professional en cliënt en de houding en algemene kwaliteiten van de professional, krijgen daardoor minder aandacht. In het lectoraat van Anneke Menger en het onderzoeksprogramma wordt de nadruk gelegd op de Who works-beginselen, gericht op de effectiviteit van de reclasseringsprofessional.
DOCUMENT
Veel professionals in dit forensisch sociale domein, het domein tussen hulp en recht, hebben een sociaal-agogische opleiding op hbo-niveau. De kennis en vaardigheden die zij nodig hebben om hun vak goed te kunnen uitvoeren, maakten tot een aantal jaren geleden nauwelijks expliciet onderdeel uit van de curricula van sociaal-agogische hbo-opleidingen. Een gevolg hiervan was dat beginnende forensisch sociale professionals slecht voorbereid waren op het werken in een gedwongen kader. Om dit op te vangen boden de organisaties in het werkveld post-initiële trainingen aan hun medewerkers om hen de noodzakelijke kennis en vaardigheden bij te brengen. Soms betekende dit dat deze professionals methodische uitgangspunten of vaardigheden moesten afleren die ze op het hbo hadden aangeleerd. Gelukkig is er in de afgelopen jaren veel ten goede veranderd. Er is meer praktijkgerichte kennis beschikbaar gekomen, zoals het methodiekboek Werken in gedwongen kader (Menger, Krechtig, & Bosker, 2016). Ook is er meer initieel onderwijs op dit terrein ontwikkeld op basis van een scherper beeld van wat het werken in gedwongen kader aan kennis en vaardigheden van professionals vraagt. In beide ontwikkelingen heeft Anneke Menger een cruciale rol vervuld. In deze bijdrage beschrijven we deze ontwikkelingen. We starten met een schets van wat het werk van forensisch sociale professionals kenmerkt.
DOCUMENT
