Bij maatschappelijke opvang in zelfbeheer dragen de bewoners zelf meer verantwoordelijkheid en hebben ze meer zeggenschap dan in reguliere opvang. Doel hiervan is dat de bewoners vorderingen maken in hun herstel. In een onderzoek van de Wmo-werkplaats Amsterdam geven (oud-)bewoners en betrokken professionals aan dat het verblijf in een zelfbeheerde voorziening bijdraagt aan het herstel en empowerment van bewoners. Ander onderzoek levert aanwijzingen dat zelfbeheerde voorzieningen per bed goedkoper zijn en voldoende presteren op uitstroom, maatschappelijke participatie en re-integratie.
Vanuit eerder onderzoek is het vermoeden ontstaan dat de inzet van buurtsportcoaches kan bijdragen aan allerlei maatschappelijke veranderingen waarvan we op dit moment geen of nauwelijks weet hebben of welke niet of nauwelijks aantoonbaar gemaakt kunnen worden. Voor de gemeente Den Haag is een breed inzicht in de opbrengsten van de buurtsportcoach van belang om een overwogen en onderbouwd besluit te kunnen nemen over de inzet van de buurtsportcoaches en sportstimuleringsprojecten. Het doel van dit onderzoek is daarom het inzichtelijk maken van de maatschappelijke veranderingen die buurtsportcoaches in Den Haag teweeg brengen. Daartoe worden in dit onderzoeksrapport maatschappelijke veranderingen beschreven die optreden als gevolg van de inzet van de buurtsportcoach in de gemeente Den Haag, in de perceptie van verschillende stakeholders. Het onderzoeksrapport – en met name het resultatenhoofdstuk – is als het ware een foto van de huidige situatie. Dit onderzoeksrapport bevat tevens aanbevelingen gericht op het versterken van maatschappelijke veranderingen die ontstaan door de inzet van de buurtsportcoach.
De rol van een participatieve ruimte in de ontwikkeling van burgerschap In toenemende mate is in beleid en onderzoek aandacht voor de ontwikkeling van burgerschap, gestimuleerd door de transitie naar een participatiesamenleving. In dit artikel richten we ons specifiek op burgers in de maatschappelijke opvang en geestelijke gezondheidszorg, wiens burgerschap vaak onderontwikkeld is. Pols (2016) pleit voor het inrichten van fysieke ruimten tussen thuis en werk in waar mensen in een kwetsbare positie kunnen werken aan de ontwikkeling van burgerschap, een participatieve ruimte. In dit artikel reflecteren we op de invloed die een participatieve ruimte kan hebben op de ontwikkeling van individueel en democratisch burgerschap, naast het vaker beschreven relationeel burgerschap. Specifiek beschrijven we karakteristieken van een participatieve ruimte die invloed hebben op ontwikkeling van burgerschap. Naast theoretische inzichten gebruiken we empirische data uit een meerjarig participatief onderzoek naar Je Eigen Stek (JES), een zelfbeheerde maatschappelijke opvang voorziening.JES als participatieve ruimte draagt bij aan de ontwikkeling van individueel, relationeel en democratisch burgerschap, al is dat niet voor alle deelnemers in gelijke mate het geval. Participatieve ruimte als concept helpt dat inzichtelijk te maken. De verschillende vormen van burgerschap kunnen elkaar versterken en beperken. Onze analyse brengt een aantal elementen naar voren hoe een participatieve ruimte invloed heeft op ontwikkeling van de verschillende vormen van burgerschap. We vonden ook specifieke aanwijzingen voor het belang van fysieke aspecten van participatieve ruimte in relatie tot de ontwikkeling van burgerschap.Burgers in de maatschappelijke opvang kunnen burgerschap ontwikkelen, mits adequaat gefaciliteerd in een participatieve ruimte. Daarvoor is het belangrijk zowel in onderzoek als praktijk te kijken naar de kwaliteit van een participatieve ruimte.
Het kenniscentrum Health Innovation (KC HI) van De Haagse Hogeschool (HHS) wil kwetsbare groepen in Den Haag en omgeving stimuleren tot duurzaam meer en samen bewegen ter bevordering van de (positieve) gezondheid van leven en werkt hierin samen met de gemeente Den Haag en Basalt revalidatie. Het stadspark Zuiderpark leent zich bij uitstek voor het stimuleren van bewegen in de buitenruimte, maar is in de huidige vorm niet uitnodigend en voor dit doel ingericht. Ondanks de diverse beweegvoorzieningen, zoals een skatepark, speeltuin, fitplaats, sportvelden en de Sportcampus, maken te weinig Hagenaren hier nu gebruik van. In het bijzonder geldt dit voor ouderen, mensen met een fysieke beperking en bewoners van de 3 omliggende ‘krachtwijken’. Deze KIEM-aanvraag is bedoeld om een draagvlaksessie met stakeholders voor te bereiden en te organiseren. Vervolgens worden wensen, behoeften en barrières in kaart gebracht in focusgroepen eindgebruikers, met specifieke aandacht voor eigen regie, duurzame gedragsverandering en inzet van technologie. De resultaten van de draagvlaksessie en focusgroep onderzoeken, aangevuld met de expertise vanuit het KC HI en externe specialisten, leiden tot een goed onderbouwd, realistisch en haalbaar projectplan ‘Beweegvriendelijk Zuiderpark’ en de start van fondsenwerving. Hierin vormen de Sportcampus en het Zuiderpark de leer-innovatie-onderzoeksomgeving met een aantoonbare sociale en maatschappelijke impact en waarin wordt aangesloten op de ambities in de Sportnota Den Haag (2015-2030).
Duurzame gebiedsontwikkeling krijgt vorm door de bewoners centraal te stellen. Overheden, bedrijven en maatschappelijke organisaties worden dienstbaar aan de toekomstvisie en initiatieven van de bewoners in de wijk. De energietransitie zal een belangrijke aanjager worden van processen in de wijk. Bewoners vormen groepen die gaan werken aan energiebesparing en duurzame energie maar ook aan zogenaamde Donut Deals. Doel Het doel van het project is het realiseren van sociale, economische en democratische energietransitie in Gaasperdam. Elementen die hierbij horen zijn het creëren van een nieuw samenspel tussen leef- en systeemwereld, het door ontwikkelen van initiatieven in de wijk naar een duurzame vorm en het verbinden van de sociale basis met ecologisch bewustzijn. Resultaten Er zijn 4 werkpakketten opgesteld met de volgende doelstellingen: Projectplanning en disseminatie De sociale energietransitie: Verbetering van de sociaaleconomische positie van de buurt en haar bewoners. Verbetering van de leefbaarheid. De democratische energietransitie: Koppeling van stedelijke ontwikkelingsgebieden met strategische buurtontwikkeling. De technische energietransitie: Verbetering van de kwaliteit van woningen, woonomgeving en gebouwde voorzieningen. Verbetering van de energetische kwaliteit (duurzaamheid) van de woningen - waaronder het aardgasvrij maken van bestaande- en nieuwbouw. Looptijd 01 april 2022 - 23 december 2023 Aanpak Voor het project werken de verschillende lectoraten samen om hun expertise te bundelen op de verschillende werkpakketten. In werkpakket 2 en 3 wordt met name gekeken naar welke skills er al in de wijk aanwezig zijn, wat de behoefte van de bewoners is en hoe er een duurzame vorm van lokale governance kan ontstaan waarbij bewoners blijvend een stem krijgen in besluitvorming.
Duurzame gebiedsontwikkeling krijgt vorm door de bewoners centraal te stellen. Overheden, bedrijven en maatschappelijke organisaties worden dienstbaar aan de toekomstvisie en initiatieven van de bewoners in de wijk. De energietransitie zal een belangrijke aanjager worden van processen in de wijk. Bewoners vormen groepen die gaan werken aan energiebesparing en duurzame energie maar ook aan zogenaamde Donut Deals.
