De kwaliteit van de leraar basisonderwijs beïnvloedt de prestaties van leerlingen.Versterking van de professionaliteit van de leraar is daarmee een relevant thema. Dit proefschrift gaat in op hoe professionaliteit van leraren in het basisonderwijs op drie niveaus kan worden versterkt. Het eerste deel is gericht op het landelijke niveau. Allerlei beleidsmaatregelen die zijn genomen om de professionaliteit van leraren te versterken worden hierin beschreven. In het tweede deel, gericht op het bestuurlijk niveau, wordt verslag gedaan van een casestudie van twee schoolbesturen die de professionaliteit van hun leraren wilden versterken. In deze casestudie wordt de innovatie 'Academische Basisschool' geanalyseerd. Het derde deel is gericht op de versterking van de professionaliteit van leraren op schoolniveau. Door middel van interviews en observaties is onderzocht hoe leraren hier zelf aan werken en welke rol de schoolcultuur en de schoolleider daarbij speelt. Het proefschrift besluit met aanbevelingen op alle niveaus.
DOCUMENT
Deze rede is als volgt opgebouwd. Eerst wil ik kort stilstaan bij de twee termen in de naamgeving van het lectoraat. Dat vormt de opmaat naar de onderzoeksfocus van het lectoraat, namelijk de morele dilemma’s waar sociale professionals in hun dagelijks werk mee te maken krijgen en hun morele oordeelsvorming. Ik zal het belang schetsen van dit tot op heden onderbelichte thema. Tot slot zal ik aangeven hoe we dit onderwerp de komende jaren in de schijnwerpers gaan zetten via de programmering van onderzoeks- en ontwikkelactiviteiten.
DOCUMENT
Het zorglandschap in de gehandicaptensector ondergaat ingrijpende veranderingen die nieuwe houdings- en handelingskennis vraagt van professionals. Toenemende druk op de zorg door complexe zorgvragen, personeelstekorten en financiële beperkingen maakt het noodzakelijk om keuzes te maken. De focus op ‘anders’ zorgverlenen vraagt om een transitie naar meer samenwerking met het informele netwerk, waarin zorg minder afhankelijk wordt van professionele structuren. Juist in de gehandicaptenzorg is dit, vanwege een geschiedenis waarin mensen afgeschermd van het gewone leven werden ‘verzorgd’, een cruciale verandering, die meer aandacht behoeft. Deze transitie vraagt om een vernieuwde, transformatieve kijk op de rol van professionals, waarbij de manier waarop professionals zichzelf zien en hun rol opvatten binnen de bredere samenleving centraal staat. Transformatieve professionaliteit houdt in dat professionals niet alleen ‘traditionele’ zorgtaken uitvoeren, maar ook een actieve rol spelen in de context van inclusie en zelfregie, in het alledaagse leven. Het vraagt om een fundamentele verandering in hoe gehandicaptenzorg wordt verleend en georganiseerd. Social Work en Maatschappelijke Zorg (hbo en mbo) professionals (veelal werkzaam in die sector) ervaren daarbij morele stress door de discrepantie tussen oude structuren en nieuwe verwachtingen. Ook mensen met een verstandelijke beperking en hun naasten ervaren spanning door te weinig betrokkenheid in het meedenken over de zorg van de toekomst. Die betrokkenheid is van belang voor slagen van het veranderproces en voor het inspireren van andere professionals. Daarom willen we in deze aanvraag leren van contextfactoren die noodzakelijk bleken voor het ontstaan van innovaties waar die fundamentele verandering al in gang is gezet. Ook willen we leren van de houdings- en handelingskennis van innovatoren of change agents die binnen de organisatiecontext waarin zij werken verandering aangewakkerd hebben. We ontwikkelen een training om binnen de zorg- en onderwijsorganisaties (toekomstige) professionals te steunen om tot sociale verandering te komen vanuit een herijkt beroepsbeeld voor de gehandicaptensector.
Naast kennis en vaardigheden draait professionaliteit om bewustwording van de persoonlijke waarden die professionele besluitvorming beïnvloeden. Inzicht in persoonlijke waarden is bepalend voor de kwaliteit van het professionele handelen. Praktijkgericht en biografisch onderzoekt leidt tot ondersteuning van dit bewustwordingsproces. Doel Het doel van dit onderzoek is om de persoonlijke drijfveren van studenten en beroepskrachten boven water te krijgen. We ontwikkelen daarvoor verschillende instrumenten die bijdragen om de dieperliggende motivaties te articuleren en bewust te maken. De focus is gericht op de morele bewustwording als onderdeel van de persoonlijke levensoriëntatie. We ontwikkelen bruikbare instrumenten om de normen en waarden van studenten en beroepskrachten in kaart te brengen en te analyseren. We ontwikkelen tools en werkvormen die studenten en beroepskrachten ondersteunen in hun zelfreflectie en hun normatieve professionalisering. Resultaten Resultaat is een narratief-biografisch onderzoeksinstrument dat aan elke studierichting aangepast kan worden. Het is een instrument dat gedurende de hele studie als voortgaande relfectie ingezet kan worden. Daarnaast heeft onderzoek in enkele analyse-instrumenten voorzien die bijdragen aan een verdiept inzicht in de onderliggende motivaties van studenten en beroepskrachten voor hun professioneel handelen. We onderscheiden zeven typologieën van studenten die studieloopbaanbegeleiders helpen effectief af te stemmen op de student om haar/zijn waarden en normen expliciet te maken. Voortgaand onderzoek en projecten leiden momenteel tot een variëteit aan didactische werkvormen, reflectietools die vaak onbewuste waardenoriëntatie bespreekbaar maken en in dialoog brengen. Theoretische onderbouwing is beschreven in het proefschrift Van der Zande, E. (2018). Life Orientation for Professionals. A Narrative Inquiry into Morality and Dialogical Competency in Professionalisation. Almere: Parthenon. Looptijd 20 november 2019 - 01 december 2023 Aanpak Dit project valt uiteen in diverse deelprojecten: - Leraar, waar sta je voor? - Didactische integratie van het narratief zelfportret in het leerteamleren
Naast kennis en vaardigheden draait professionaliteit om bewustwording van de persoonlijke waarden die professionele besluitvorming beïnvloeden. Inzicht in persoonlijke waarden is bepalend voor de kwaliteit van het professionele handelen. Praktijkgericht en biografisch onderzoekt leidt tot ondersteuning van dit bewustwordingsproces.
