De projectkrant Een stap naar voren! is een uitgave van de Hanzehogeschool Groningen. De krant maakt de resultaten inzichtelijk van het gelijknamige SIA RAAK project ‘Een stap naar voren’ met als penvoerder deHanzehogeschool Groningen. Betrokken partners zijn: Gemeente Groningen, GGD Groningen, COP Groningen en MJD.
Hoe kunnen politieteams meer bezig zijn met het oplossen van veiligheidsproblemen in de wijk? Van nature is de politie vooral geneigd te reageren op incidenten. Maar zij wil ook meer aan de oorzaken van problemen werken, samen met partners en burgers. De wijk operationeel expert (WOE) heeft daarin een cruciale rol. In dit project deden we actieonderzoek in politieteams in Amersfoort, Almere en Utrecht. Doel In dit actieonderzoek kregen we vanuit verschillende functies binnen de politie inzicht in hun perspectief op de rol van de WOE in het probleemgericht werken per basisteam en aan welke ontwikkelpunten zij willen werken. Resultaten Om meer WOEst aantrekkelijk probleemgericht te werken is een product ontwikkeld voor zowel de drie betrokken politieteams als andere politieteams. In dit product zijn de lokale context en ontwikkelpunten van de drie teams verwoord en met kunst en metaforen verbeeld. Er zijn verschillen en overeenkomsten tussen de teams. Uit deze vergelijking volgt een aantal thema’s en vragen waar ook andere politieteams mee aan de slag kunnen. Zo kunnen zij hun probleemgerichte werken en de rol van de WOE daarin versterken. De ontwikkelpunten per politieteam vormden de basis voor lokale ontwikkeltrajecten. In het vervolgproject WOE’s Next? pakken we dit samen met de politieteams op.
MULTIFILE
In het derde en laatste hoofdstuk, schrijft Dr. Jeannette Doornenbal (lector Integraal Jeugdbeleid aan de Hanzehogeschool Groningen), samen met senior onderzoeker Dr. Annelies Kassenberg dat de overheid en instellingen niet in staat zijn de pedagogische civil society vorm te geven. Daarom is het volgens hen nodig dat professionals in teams leren om interdisciplinair te werken en zogeheten “T-shaped professionals” te worden. Op dit moment wordt er in de ontwikkeling van de sociale teams volgens beide onderzoekers echter te weinig en niet consequent vanuit een visie op samenwerking en verbinding gestuurd. Er is veelal onduidelijkheid over hoe de CJG’s zich verhouden tot de sociale teams, wie de regie voert over de ontwikkeling van de sociale teams en wie vanuit het werkveld de trekker is.
Bij de ontwikkeling van kinderen speelt de omgeving waarin zij opgroeien en de wijze waarop zij zich verbonden voelen met hun buurt een belangrijke rol (Owens, 2004; 2016). Om als basisschool goed bij te kunnen dragen aan de ontwikkeling van kinderen is het van belang dat scholen de omgeving en de buurt waarin hun leerlingen opgroeien kennen en kunnen benutten voor hun onderwijs. In het bijzonder gaat het daarbij om de betekenis die deze omgeving voor hun leerlingen heeft. Voor basisscholen in wijken met een grote diversiteit aan inwoners kan de betekenis van eenzelfde omgeving voor verschillende leerlingen ook zeer verschillend zijn. Naar de wijze waarop kinderen zich verbonden voelen met de fysieke en sociale ruimte is nog weinig onderzoek gedaan (Tani, 2016). Naast inzicht in de bestaande verbinding van kinderen met hun omgeving is het voor het onderwijs belangrijk om inzicht te verkrijgen in de wijze waarop kinderen in staat kunnen worden gesteld om zich te binden aan een plek en om deze plek te benutten bij hun ontwikkeling. De capability approach (Nussbaum, 2014) en een perspectief op de veerkracht van kinderen (Enthoven, 2007) bieden een kader om naar dit vraagstuk te kijken. Het onderzoek richt zich op wat het primair onderwijs kan doen om de aan de omgeving gerelateerde vermogens van kinderen te ontwikkelen. Onderwijs waarin de leefomgeving van kinderen wordt betrokken of waarin de leefomgeving op enige wijze een rol speelt kan hiertoe een middel zijn. Dit vanuit de notie dat door het ontwikkelen van een ‘sense of place’ (Dolan, 2016) de kennis, persoonlijke verbondenheid en verantwoordelijkheid voor de lokale omgeving versterkt kunnen worden. Het onderzoek zal na een verkennende fase een ontwerpgericht karakter krijgen, waarbij op onderzoeksmatige wijze materiaal wordt ontwikkeld dat bruikbaar is op basisscholen en lerarenopleidingen basisonderwijs.
Aanleiding Het is belangrijk om de opvoedingskracht van ouders en de sociale steun rond gezinnen te versterken. De Centra voor Jeugd en Gezin (CJG) hebben hierin een belangrijke taak: preventie en het bieden van laagdrempelige opvoedingshulp bij lichte opgroei- en opvoedvragen, en waar nodig doorverwijzen naar zwaardere vormen van hulp. Dit noemen we preventief en omgevingsgericht werken. In de CJG’s zijn het vooral de frontliniewerkers - de pedagogisch consulenten, de maatschappelijk werkers en de sociaal verpleegkundigen – die invulling moeten geven aan het preventief en omgevingsgericht werken. Zij geven aan dat zij behoefte hebben aan gereedschap om:• Sociale pedagogische netwerken in buurten en wijken te versterken.• Opvoedingsvragen van ouders te verhelderen en daarop in te spelen.• Tijdig te kunnen signaleren wanneer zij de hulp van specialisten moeten inroepen. Doelstelling De hoofdvraag van dit project luidt dan ook: Op welke wijze kunnen frontliniewerkers invulling geven aan het preventief en omgevingsgericht werken, zodat zij de opvoedkracht van ouders en de pedagogische kwaliteit van de sociale omgeving van gezinnen versterken? Welke handvatten, instrumenten, vaardigheden, kennis en attitude hebben deze professionals daarvoor nodig? Het hart van dit project is de kenniswerkplaats die bestaat uit frontliniewerkers, docent/onderzoekers en studenten, die vanuit hun eigen inbreng en deskundigheid samenwerken. Via de kenniswerkplaats wordt geleerd door te doen. Ook wordt nadrukkelijk gezocht naar de intuïtieve kennis en behoeften van collega-professionals door mee te lopen met frontliniewerkers en hen te interviewen. De kenniswerkplaats vraagt feedback van inhoudsdeskundigen. Zij toetst haar resultaten aan de mening van de schakelgroep, waar het middenmanagement deel van uitmaakt. Dit gebeurt met het oog op de implementatie van de producten op de werkvloer. Beoogde resultaten Het project Een stap naar voren wil een lerende omgeving bieden voor professionals, studenten en docenten. Zij zullen instrumenten voor het werkveld ontwikkelen, zoals een gereedschapskist met praktische instrumenten. De oplossingen dragen bij aan een positief opvoedingsklimaat in buurten en gezinnen en op termijn tot een vermindering van verwijzing naar (en dus kosten van) de tweedelijnszorg. Voor het onderwijsveld levert dit project inzicht in de benodigde competenties voor preventief en omgevingsgericht werken voor de opleidingen sociale studies en verpleegkunde. Tot slot levert dit project kennis op voor het onderzoeksveld, zoals een methodiek om ‘tacit knowledge’ (impliciete kennis) bij professionals op te halen.
Een sterke sociale infrastructuur (Klinenberg, 2018) in een wijk is voorwaardelijk voor het ontstaan van sociale interacties en is steunend om eenzaamheid tegen te gaan. Publieke ontmoeting is wezenlijk voor een inclusieve samenleving waar inwoners met elkaar samenleven. Echter, de publieke ruimte staat steeds meer onder druk. Ontmoeting in de publieke ruimte moet gefaciliteerd worden door de inrichting van de publieke ruimte en door sociaal werkers. Sociaal werkers geven aan behoefte te hebben aan handvatten om de kwaliteit van de sociale infrastructuur in wijken en dorpen te versterken. In deze studie onderzoeken we welke fysieke plekken bijdragen aan sociale interactie en ontmoeting. We verbinden daar ook nog kwaliteitsvoorwaarden aan, want niet iedere plek is per definitie betekenisvol en toegankelijk voor iedereen. Daarnaast ontwikkelen we en testen we strategieën in de praktijk om zo het handelingsrepertoire van sociaal werkers te vergroten. Dit biedt sociaal werkers handvatten om samen met stakeholders, zoals de gemeente en inwoners, de sociale infrastructuur in wijken en dorpen te versterken. De volgende onderzoeksvraag staat hierbij centraal: ‘Hoe kunnen sociaal werkers in samenwerking met bewoners en andere partners de kwaliteit van sociale infrastructuur in wijken versterken?’ In drie contexten (Nijmegen, Lingewaard en Weert) verzamelen sociaal werkers met onderzoekers, studenten en andere lokale stakeholders in een participatief actieonderzoek data over de kwaliteit van sociale infrastructuur vanuit het perspectief van inwoners (werkpakket 2). Dit levert een beeld op van de kwaliteit van sociale infrastructuur en de randvoorwaarden. In werkpakket 3 worden strategieën ontwikkeld op basis van kennisdeelsessies met experts en het veldonderzoek. Deze strategieën worden in de praktijk uitgeprobeerd en in werkpakket 4 geëvalueerd. De handelingskennis en de daarbij behorende tools worden beschreven in een handreiking bedoeld voor het werkveld en het onderwijs (werkpakket 5). De uitkomsten worden tevens gedeeld in een vakblad en een presentatie op een internationaal congres.
