Mensen met een verstandelijke beperking worden steeds ouder. Deze veroudering gaat vaak samen met inactiviteit, ongezonde voedingspatronen en gezondheidsproblemen die al op jongere leeftijd ontstaan. Dit leidt bij mensen met een verstandelijke beperking tot een groter risico op leeftijds- en leefstijlgerelateerde aandoeningen. Leefstijlverbetering is dus belangrijk! Maar welke leefstijlondersteuning past bij hen? In dit artikel gaan we hier op in.
MULTIFILE
De snelle toename van overgewicht en obesitas is een wereldwijd verschijnsel. Oorzaak? Richtlijnen voor gezonde voeding en lichamelijke beweging worden op grote schaal niet gehaald. Een belangrijke risicogroep als het gaat om ongezond gedrag wordt gevormd door jongeren die een laag opleidingsniveau volgen. Het opleidingsniveau en het jong zijn maken dat deze doelgroep moeilijk vatbaar is voor gezondheidsvoorlichting. Jongeren hebben vaak een onvolledig beeld over hoe ze gezond kunnen leven en onderschatten de gezondheidsrisico's die gepaard gaan met hun ongezonde leefstijl sterk. De overheid speelt een belangrijke rol bij de ontwikkeling van gezondheidbevorderende interventies. Zij heeft als taak burgers te informeren en oplossingen aan te dragen voor problemen in de samenleving. Deze verantwoordelijkheid heeft ertoe geleid dat de overheid al jarenlang campagnes ontwikkelt om burgers te wijzen op gezond en veilig gedrag. Er bestaat echter veel onduidelijkheid en onzekerheid over de waarde van communicatie als instrument om het gedrag van mensen te beïnvloeden. Gedrag beïnvloedende communicatie wordt in de overheidsvoorlichting al jarenlang als problematisch beschouwd. Om een blijvende gedragsverandering teweeg te brengen, is het noodzakelijk om te weten hoe het menselijk gedrag werkt en welke factoren hierop van invloed kunnen zijn. Een theorie die het verkrijgen en toepassen van dergelijke inzichten centraal stelt en zich sinds enige jaren in een groeiende belangstelling mag verheugen, is de 'theorie' van social marketing. De inzichten van deze multidisciplinaire aanpak zijn veelbelovend en sluiten goed aan bij het groeiende besef dat gezondheidsinterventies alleen succesvol kunnen zijn indien gekozen wordt voor een geïntegreerde aanpak. Deze publicatie beoogt een bijdrage te leveren aan het verbeteren van gezondheidsvoorlichting aan laagopgeleide jongeren. Er worden nog te veel campagnes ontwikkeld die er niet in slagen deze doelgroep te doordringen van de persoonlijke gezondheidsrisico's die zij lopen. In dit onderzoek zijn de inzichten van social marketing toegepast op de problematiek van overgewicht bij laagopgeleide jongeren. We zijn ervan overtuigd dat met diepgaande kennis van de doelgroep, inzicht in hun gedragingen, motieven, drijfveren, en mediagebruik, ook zij overtuigd kunnen worden van het nut van een gezonde leefstijl.
De white paper beschrijft hoe gezondheid in relatie tot de leefomgeving als integraal ontwerpprincipe in gebiedsontwikkeling kan worden toegepast. Ook biedt de white paper praktische tips voor samenwerkende partijen bij gebiedsontwikkelingsplannen om gezondheid vanaf het begin te integreren in het ontwerpproces.
Gezond beweeggedrag bevordert de kwaliteit van leven en helpt bij het verminderen of voorkomen van gezondheidsklachten en heeft een positieve invloed op sociaal welbevinden, participatie en welzijn. Gezond leven is primair de verantwoordelijkheid van mensen zelf, maar niet iedereen is in staat om gezond gedrag zelfstandig te initiëren en vol te houden. Voor deze mensen is in de eerstelijnszorg veel aandacht. Frustrerend is dat ondanks alle inspanningen de zorgprofessionals, zoals de fysiotherapeut, praktijkondersteuner en beweegconsulent, zelf inschat-ten dat 50-90% van de cliënten binnen een jaar terugvalt in ongezond beweeggedrag. Hoewel aansluiten bij de mate van zelfmanagement van de cliënt hierbij kansrijk lijkt, blijkt de huidige aanpak onvoldoende. Bewijskracht voor het belang van het stimuleren van gezond gedrag in de context, een combinatie van achtergrondkenmerken en sociaal, psychisch en fysiek functioneren in de leefomgeving, neemt toe. Maar hoe betrek je als professional deze context in een persoonsgericht ondersteuningstraject? Hogeschool Leiden, De Haagse Hogeschool en Hogeschool Rotterdam gaan samen een methodiek ontwikkelen die antwoord geeft op deze vraag. Het BiBoZ project identificeert functioneringsprofielen vanuit cliëntenperspectief en identificeert profielspecifieke bouwstenen voor duurzaam gezond beweeggedrag. De functioneringsprofielen zijn gebaseerd op individuele kenmerken en gedrag beïnvloedende componenten zoals het fysieke, sociale en psychische functioneren in de dagelijkse leefomgeving van de cliënt. Bouwstenen zijn bestaande interventies en diensten zoals: beweeginterventie, een app of verwijzing naar een beweegaanbod of burgerinitiatief. Voor het definiëren van de functioneringsprofielen en bouwstenen starten we bij de cliënt, werken we gedurende het hele traject in co-creatie met de praktijk, gebruiken we het Behavioural Change Wheel als theoretisch raamwerk en gebruiken we naast kwalitatieve technieken ontwerpgerichte onderzoekstechnieken. Vanuit deze nieuwe open en brede blik werken we toe naar een prototype van een methodiek te gebruiken door zorgprofessionals voor op maat ondersteunen van hun cliënten in het bereiken van duurzaam gezond beweeggedrag.
Mensen met een lagere sociaaleconomische positie leven doorgaans minder gezond. Interventies gericht op een gezondere leefstijl hebben beperkt succes. Dat kan komen door de belemmerende situatie waarin veel mensen uit deze groep leven. Kan aandacht voor financiële schaarste bij deze interventies bijdragen aan de gewenste gedragsverandering en gezondheidswinst opleveren? Daarop focust dit promotieonderzoek. Doel In dit onderzoek kijken we hoe financiële schaarste doorwerkt op leefstijl en het doorlopen van leefstijlinterventies. Ook kijken we of principes uit stress-sensitief werken in leefstijlinterventies helpen om financiële schaarste en chronische stress te verkleinen. Door aandacht voor de situatie van financiële schaarste is het veranderen van de leefstijl misschien gemakkelijker vol te houden. Zo dragen we bij aan de behoeften van overheid, kennisinstellingen en praktijk op het vlak van: 1. Vergroten van kennis over determinanten van sociaaleconomische gezondheidsverschillen; 2. Vergroten van de effectiviteit van bredere interventies onder kwetsbare groepen. Resultaten Gedurende dit promotieonderzoek en na afloop ervan zullen de resultaten via zowel wetenschappelijke als praktijkgerichte publicaties worden gedeeld. Ter voorbereiding op dit onderzoek voerden we een literatuurstudie uit over de relatie tussen schulden en gezondheid: Looptijd 01 september 2021 - 01 september 2025 Aanpak Het onderzoek bestaat uit drie deelstudies. In de eerste deelstudie wordt het probleem verkend. Vervolgens wordt financiële schaarste onderzocht in bestaande interventies en tot slot wordt een bestaande interventie aangepast en de werking daarvan getoetst in de praktijk. Dit geeft meer inzicht in wat het gezondheidspotentieel van mensen die financiële schaarste ervaren beter kan benutten, zodat bestaande interventies kunnen worden aangepast.
In het project “De ontwikkeling van een paper prototype ter bevordering van gezonde voedingskeuzes bij mbo-studenten” onderzoekt de Haagse Hogeschool in co-creatie met Codename Future en Waag Society de mogelijkheden om gezonde voedingskeuzes door middel van sociale normen te stimuleren onder jongeren. Bedrijven uit de creatieve industrie zien dat er een vraag ligt bij opdrachtgevers uit het mbo-onderwijs om in het kader van het thema burgerschap in te spelen op de eetgewoonten van jongeren. Huidige lespakketten lijken ontoereikend om gezonde voedingskeuzes bij deze doelgroep te stimuleren. Creatieve ondernemers hebben echter onvoldoende kennis van de oorzaken van ongezonde voedingskeuzes en manieren om gezonde voedingskeuzes te stimuleren onder jongeren, om voor hun opdrachtgevers uit het mbo-onderwijs effectieve toepassingen te ontwikkelen. Zij hebben het lectoraat Gezonde Leefstijl in een Stimulerende Omgeving van de Haagse Hogeschool gevraagd wat wel zou kunnen werken. Het onderzoek richt zich op de vraag hoe op een aansprekende manier een sociale norm kan worden ingezet om hen te stimuleren om gezonde voedingskeuzes te maken. De beoogde uitkomst van het project is een paper prototype van een digitale sociale norm interventie om gezond voedingsgedrag te stimuleren bij mbo-studenten.
