Deze publicatie is onderdeel van het project: Living Lab Duurzame Bedrijfsovername - Het Open Gesprek (2023-2025). Dit project werd geleid door Hogeschool Aeres en werd uitgevoerd in samenwerking met hogeschool Windesheim en Hogeschool Utrecht. In dit project is er specifiek aandacht voor overnames van complexe (familie)bedrijfsstructuren, zoals situaties met meerdere opvolgers/eigenaren. Het project is onderdeel van een breder programma over bedrijfsovername in de agrarische sector gefinancierd en gecoördineerd door Stichting regie-orgaan SIA en het Ministerie van LVVN. De informatie die in deze publicatie wordt beschreven, is onderbouwd door deskresearch, input van experts en vier interviews met bedrijfsfamilies in de periode tussen mei 2024 en augustus 2024. Drie van deze bedrijven komen uit de tuinbouwsector, een sector waar relatief veel familiebedrijven voorkomen die in een bv-structuur opereren. Het vierde bedrijf betreft een kringloopbedrijf met akkerbouw, energie, pluimvee en de verwerking van voedselresten. De deskresearch bestond uit een literatuurstudie van de familiebedrijvenliteratuur, bestudering van de beleidskaders en de wettelijke kaders, handboeken over ondernemingsrecht en studies specifiek gericht op de agrarische sector. De input van experts is in drie ronden opgehaald. Er is een expertsessie geweest met adviseurs en branche-organisaties (LTO-Noord en NAJK) op 23 januari 2025. Vervolgens zijn er experts betrokken die de publicatie hebben gecontroleerd op feitelijke onjuistheden in de periode maart-april 2025. Tot slot is er input verzameld tijdens een scholingsdag voor agrarische adviseurs en docenten in het agrarische onderwijs (10 april 2025).Er is verder kruisbestuiving geweest met een eerder project over agrarische bedrijfsopvolging waar Hogeschool Windesheim en Hogeschool Aeres in samenwerkten. Het gaat om het project: Living Lab Duurzame Bedrijfsovername – De Zachte Kant van Agrarische Bedrijfsopvolging. In dat project zijn 15 families geïnterviewd. De interviews zijn gebruikt voor enkele praktijksituaties en familiedynamieken die in deze publicatie besproken worden.
DOCUMENT
In november 2014 wordt na elf jaar de Nederlandse pluimveehouderij opnieuw getroffen door een uitbraak van een hoog pathogene aviaire influenza (HPAI); een zeer ernstige (ziekteverwekkende) variant van vogelgriep. Bron: Lessen uit crises en mini-crises 2014.
LINK
Lector Precision Livestock Farming, Lenny van Erp, neemt je in deze rondleiding mee langs een aantal onderzoeken die het lectoraat in studiejaar 2019/2020 heeft uitgevoerd met onze afstuderende studenten. Je wandelt digitaal langs onder meer de onderzoekslijnen melkvee, pluimvee, varkens en gezelschapsdieren en paarden. De onderzoeken gaan over nieuwe sensoren, nieuwe technologieën en data om meer te kunnen zeggen over gedrag, gezondheid en welzijn van de dieren.
LINK
Lector Olga Haenen blikt terug op vier jaar onderzoek en onderwijs en de snel groeiende rol van insecten in aquacultuur en veehouderij.
DOCUMENT
Het project Duurzaam vlees: natuurlijk! behelst het inventariseren van labels en indicatoren voor duurzaamheid van vleesproductie, met het oog op eventuele verrijking van de duurzaamheidskenmerken in de keurmerken. Het zal uiteindelijk moeten uitmonden in operationele toepassing daarvan in de praktijk van de vleessector. Het project zal een integraal overzicht opleveren van de keurmerken, meetmethoden, consumenten wensen, boeren wensen, maatschappelijke wensen en de spanningsvelden daartussen voor de (vlees)veehouderij.Het project Duurzaam vlees: natuurlijk! moet inzicht geven in de overlappingen en de blinde vlekken bijde duurzaamheidskenmerken van de keurmerken en de ontwikkelvragen die er leven als het gaat om een integrale benadering van de duurzaamheidskenmerken. Dit kan aanleiding zijn om bestaande keurmerken te adviseren over de gewenste ontwikkelrichting en uiteraard zal dit vertaald moeten worden in vermarkting en communicatie naar zakelijke afnemers en consumenten.
DOCUMENT
De commerciële kweek van insecten is in opkomst, ook in Nederland. In 2019 waren er 31 Nederlandse bedrijven die insecten kweekten, maar in 2021 waren het er al meer dan 45. “Daarbij hebben we de meer dan 21 deelnemers aan onze beginnerscursus voor ondernemers die willen overstappen op de insectenkweek, nog niet eens meegeteld,” vertelt Olga Haenen. Zij is sinds 2018 als lector betrokken bij het INVIS (Insecten en vis: gezond, duurzaam en veilig) van HAS Hogeschool. De Europese organisatie IPIFF voorspelt dat in 2030 binnen de EU 260.000 ton aan insectenproducten geproduceerd zal worden.
DOCUMENT
In het project ’Duurzaam vlees, natuurlijk!’ werken veehouders, keurmerken, regionale en landelijke branche- en ketenorganisaties, consumentenorganisaties en WUR samen met de vier Groene Hogescholen (Aeres, HAS, Inholland, VHL) aan een roadmap voor het meten, opwaarderen en communiceren van duurzaamheid in de veehouderij vanuit een integrale benadering. De voorliggende rapportage is het resultaat van de activiteiten in Werkpakket 1: Inventarisatie van duurzaamheidskeurmerken en logo’s in de vleesproducerende sector in Nederland, met expliciete aandacht voor blinde vlekken in het meten van duurzaamheidaspecten, ontwikkelvragen m.b.t. de communicatie richting afnemers/consumenten, en het inzichtelijk maken van de spanningsvelden. Daarbij horen ook eerste aanbevelingen voor verrijking van keurmerken t.b.v. werkpakket 2, waarbij in werkpakket 2 wordt ingezoomd op methoden, toepasbaarheid en eventuele verbindingen tussen keurmerken.
DOCUMENT
Dierenwelzijn is een actueel en veelzijdig thema dat steeds meer aandacht krijgt in de maatschappij en het onderwijs. Dit inspiratiedocument hoort bij de gelijknamige documentaire en helpt docenten om het onderwerp op een educatieve, prikkelende en interactieve manier in de klas te behandelen. Met concrete opdrachten, discussievragen en verdiepingsopdrachten worden studenten uitgedaagd kritisch na te denken over ethische dilemma’s. Zo ontstaat inzicht in de impact van menselijk handelen en maatschappelijke keuzes rondom dierenwelzijn. Dit onderzoek is geproduceerd door het lectoraat Human-Animal Interactions
DOCUMENT
Derde jaars deeltijdstudenten Technische Bedrijfskunde krijgen in het project 11/12 een vak Internationale cultuurverschillen. Daarbij leren ze de theorie en het model van prof. Hofstede kennen om cultuurverschillen tussen landen te benoemen en te analyseren. Vervolgens leren ze dat toe te passen bij een internationaal opererend bedrijf, in dit geval het bedrijf Marel dat machines maakt voor voedselverwerking. Ze moeten uiteindelijk adviezen geven aan het bedrijf hoe ze de cultuurverschillen het beste kunnen overbruggen of alert te zijn op mogelijke problemen en misverstanden.
LINK
Insecten vormen een nieuwe eiwitbron voor in bijvoorbeeld zalmvoer. Insectenmeel kan daarin voor een groot deel het minder duurzaam geproduceerde vismeel en sojameel vervangen. Bijkomend voordeel is dat je deze insecten op agrarische reststromen kunt kweken. Doel van dit onderzoek is de kweek van insecten voor gebruik in aquacultuurvoeder beter te ondersteunen. Naast onderzoek gebeurt dit ook door het onderwijs op dit gebied uit te breiden.
DOCUMENT
