In een tijd waar ontmoeting, toegang en inclusiviteit hoog op de ruimtelijke agenda staan, speelt de semi-publieke ruimte in potentie een interessante rol. Maar wat zijn eigenlijk deze semi-publieke ruimten en in hoeverre kan je deze ontwerpen of hier beleid voor maken? En hoe gaan wij, als gebruikers, om met de semi-publieke ruimte? Deze themareeks zoekt antwoorden vanuit onderzoek en praktijk, langs verschillende ruimtelijke concepten en verschijnsels en vanuit verschillende perspectieven. Dit artikel biedt een introductie op de semi-publieke ruimte en over de themareeks zelf.
DOCUMENT
De oplossing voor vraagstukken in de publieke ruimte wordt doorgaans in fysieke maatregelen gezocht. Dat is een kostbare aangelegenheid. Er zijn nu ook nieuwe middelen om de publieke ruimte te versterken. Frank Suurenbroek, Ivan Nio en Martijn de Waal van de Hogeschool van Amsterdam (HvA) onderzoeken hoe interactieve objecten de openbare ruimte aangenamer kunnen maken voor de gebruiker. De ArenA Boulevard vormt hiervoor de proeftuin.
DOCUMENT
Kunstenaars en andere ‘creatieven’ vinden steeds moeilijker betaalbare werkruimte. Atelierstichtingen en broedplaatsorganisaties zitten klem tussen oplopende kosten, teruglopende subsidies en de structureel zwak-ke inkomenspositie van de hurende kunstenaars. Een manifest van Platform BK, dat beeldend kunstenaars vertegenwoordigt, en de KunstenBond agendeert dit vraagstuk. Een bijkomend probleem vormt de hoogspan-ning op de vastgoedmarkt, waardoor panden zeer gewild zijn bij projectontwikkelaars en gemeenten geneigd zijn om voor de panden die zij aan deze organisaties verhuren andere draagkrachtigere huurders te zoeken. Medewerkers en management van broedplaatsorganisaties staan voor de uitdaging om hun businesscase maatschappelijk en financieel te verduurzamen. Dit vraagt om nieuwe waardeproposities en herpositionering ten opzichte van de gemeente en andere publieke en private stakeholders. Ook het profiel van de broed-plaatsprofessional verandert. Ontwikkelaars van broedplaatsen zijn veelal geleidelijk in hun organiseren-de/coördinerende rol gegroeid. Het speelveld van stedelijke (gebieds)ontwikkeling waarop zij opereren is echter dynamisch. De broedplaatsprofessional krijgt steeds nadrukkelijker de positie van stedelijke kwartiermaker: een nieuwe, hybride rol op het snijvlak van vastgoed, cultuur, welzijn en ruimtelijk(-economisch)e ontwikkeling. Dit project beoogt broedplaatsorganisaties te voeden met (bedrijfs-)strategieën om hun businessmodel toe-komstbestendig te maken en deze te vertalen naar benodigde competenties voor de betrokken professionals. Alleen zo kunnen zij blijven bijdragen aan de politiek gewenste levendige en veelkleurige stad, waar mensen graag wonen en bedrijven zich graag vestigen. Veel onderzoek onderbouwt dat steden die investeren in cultuur economisch beter presteren. Daarbij gaat het niet alleen om toptheaters en –musea maar juist ook om innova-tie en creativiteit ‘van onderop’. Fontys Hogescholen gaat deze problematiek onderzoeken met inzet van een breed consortium creatieve ver-zamelgebouwen, netwerk- en kennispartners. Gezamenlijk vertegenwoordigen deze organisaties ruim 300 ate-liergebouwen/broedplaatsen, 4.700 werkruimten en honderdveertig professionals. De broedplaatsenproble-matiek speelt bovendien in vrijwel alle G40-steden, hetgeen de resultaten van dit project potentieel relevant maakt voor honderden professionals bij gemeenten, woningcorporaties en andere vastgoedeigenaren.
Het project ‘Data Resonantie’ is een artistiek onderzoeksproject bedoeld om met behulp van moderne technologieën en persoonlijke data nieuwe manieren te ontdekken om in coronatijd veilige, gedeelde openbare ruimtes te creëren. Het onderzoek wil bijdragen aan de ontwikkeling van zowel praktische toepassingen als vernieuwende artistieke methodes in het veld van Mens Machine Interactie op het gebied van veiligheid en privacy in openbare ruimtes waar veel mensen komen en waardoor afstand houden ingewikkeld is. Dat gebeurt in de setting van een aantal labs waarin met persoonlijke data via real-time surveillance een audiovisuele ervaring wordt gegenereerd die participanten een veilige afstand toont, ze laat bijdragen aan de soundscape en ze tegelijkertijd mogelijk bewuster maakt van kwesties rondom het gebruik van persoonlijke data. In de respectievelijke labs zal gebruik worden gemaakt van de expertise van de betrokken partners op het gebied van artistiek onderzoek (Artistic Research Community/Frank Mohr Instituut), experimenteel artistieke settings (Re:Search:Gallery), geluidsresonantie (STEIN) en het gebruik van drones (Omnidones). De centrale vraagstelling is: Hoe kan een artistieke-technisch systeem, dat met behulp van een drone persoonlijke data vertaalt in sensorische ervaringen, individuen in staat stellen om door afstand te houden van elkaar een veilig gedeelde omgeving te co-creëren? Het project is een kruisbestuiving en interdisciplinaire samenwerking tussen een aantal verschillende organisaties in Noord-Nederland; Het is een voorbeeld van de wijze waarop artistiek onderzoekers met een hybride methodologie en met gebruikmaking van verschillende disciplines en expertises ingewikkelde maatschappelijke problemen ter hand kunnen nemen. Daarnaast resulteert het in nieuwe publieke toepassingen voor drone en audio technologieën met de potentie een uitweg te bieden aan sectoren die te lijden hebben onder de corona maatregelen, met in het bijzonder de evenementen industrie en de ermee verbonden horeca en retail.
Steeds vaker lezen we dat de dienstverlening van gemeenten in het publiek sociaal domein niet meer past bij wat inwoners in complexe en kwetsbare positie nodig hebben. Toegangsmedewerkers bij gemeenten lijken klem te zitten tussen twee paradigma’s: die van de uniformerende regels en rechtmatigheidscontroles enerzijds en die van menselijke aandacht anderzijds. Hoe komt de vriendelijkheid en menselijk maat terug in de publieke dienstverlening zodat toegangsmedewerkers gastvrij, toegankelijk, open en toch binnen de rechtmatige kaders kunnen handelen. Hier kan het Hospitality domein en gastvriendelijkheid toegevoegde waarde bieden. Dit PD-project en interdisciplinair onderzoek voor het domein van Leisure, Tourism en Hospitality, richt zich op de interventies die nodig zijn voor dit complexe vraagstuk. De focus gedurende het PD is gericht op plaats, proces en mensen: - Hoe kunnen ontvangstruimten, waar toegangsverleners werken, gastvriendelijke, toegankelijke ruimtes voor inwoners worden? - Aan welke voorwaarden moet de gemeentelijke organisatie voldoen om toegangsverleners in staat te stellen gastvrije dienstverlening te bieden aan inwoners? - En hoe kunnen de houding, taal, (culturele) onderliggende aannames en vaardigheden van de toegangsmedewerkers veranderd worden om hen beter in staat te stellen gastvrij te zijn voor inwoners? Na vijf jaar verwachten we o.a. de volgende resultaten te kunnen laten zien: - Er is een hospitality-locatie gestart in een publieke ruimte waar inwoners gastvrij welkom worden geheten. - Toegangsmedewerkers en hospitality-medewerkers weten hoe ze ontvangstruimtes kunnen transformeren in gastvrije en toegankelijke ruimtes waar inwoners zich welkom voelen. - Hospitality-medewerkers hebben geleerd hoe het publieke sociale domein werkt, krijgen meer begrip voor het complexe werk van toegangsmedewerkers en voor inwoners die in een kwetsbare positie verkeren. - Toegangsmedewerkers hebben geleerd welke houding, taal en vaardigheden ze nodig hebben om gastvrij te handelen. Zij ervaren meer vrijheid om te doen wat nodig is voor inwoners in een kwetsbare positie.