We hebben hoge verwachtingen van leraren als het gaat om de kwaliteit van hun lessen, maar er is nauwelijks tijd om goede lessen voor te bereiden. Kernvraag van de podcastreeks is of het verlagen van het aantal lesuren van leraren ten gunste van (gezamenlijke) ontwikkeltijd kan bijdrage aan betere lessen.In deze derde aflevering staan we stil bij de vraag wat leraren nodig hebben om samen betere lessen te ontwerpen. Hoe zorg je dat leraren de vrijgekomen tijd gebruiken om gezamenlijk te werken aan kwaliteit van lessen, en wat is daarvoor nodig aan ondersteuning? Rond deze vraag gaan we in gesprek met Ida Oosterheert, universitair hoofddocent aan de Docenten Academie van de Radboud Universiteit en Richard van den Berg, lid van de schoolleiding en opleider bij Academie Tien.Centrale vragen met de gesprekspartners zijn:Hoe kan het creëren van ontwikkeltijd bijdragen aan het ontwikkelen van betere lessen?Wat hebben leraren(teams) daar voor nodig?Hoe zorg je dat leraren de vrijgekomen tijd gebruiken om gezamenlijk te werken aan kwaliteit van lessen (structuur, cultuur, gedrag)?Was is daarvoor nodig aan ondersteuning (competentie)Wat betekent dat voor beleid op landelijk en schoolniveau?
LINK
Philip Kohnstamm wijst in zijn werk op het belang van het leren van leraren en van de dialoog binnen de school over nieuwe inzichten ten aanzien van leren en lesgeven. Die twee thema’s zijn nog steeds uitermate actueel binnen het onderwijs. Nieuwe inzichten uit onderzoek vinden niet automatisch hun weg naar de schoolpraktijk en nieuwe kennis die verworven is tijdens professionaliseringsactiviteiten bereiken niet altijd collega’s binnen de school. Dit is te beschouwen als een transfervraagstuk.In dit artikel gaan we in op de vraag hoe deze transfer bevorderd kan worden. De actualiteit van Philip Kohnstamm laten we zien aan de hand van enkele zeer recente studies vanaf 2017 naar het leren van Nederlandse leraren in het basis- en voortgezet onderwijs, op zoek naar handvatten die deze studies bieden voorhet versterken van transfer. De transfer speelt zowel op individueel niveau van de leraar die nieuwe inzichten verwerft tijdens professionaliseringsactiviteiten,als op het niveau van groepen leraren die samen vorm geven aan professionalisering en hun inzichten willen delen met anderen buiten de eigen groep.De besproken studies verschillen in focus en aanpak, maar bieden gezamenlijk belangrijke handvatten voor zowel de lerarenopleidingen, de leraar als de schoolleiding.
Aanleiding: Scholen weten vaak niet hoe ze om moeten gaan met pestsituaties. In het onderwijsveld is er behoefte aan concrete handvatten om pesten te kunnen signaleren en om op adequate wijze met pestincidenten om te gaan. Recente initiatieven vanuit de politiek en de landelijke onderwijskoepels (Plan van Aanpak Pesten, 2013) onderstrepen het belang hiervan. Doelstelling Het doel van dit project is kennis ontwikkelen en valoriseren waarmee professionals in het basisonderwijs het pestgedrag effectief kunnen terugdringen op basisscholen in Nederland. Voor dit doel verricht het projectteam onderzoek voor de theoretische en praktijkgerichte onderbouwing van antipestbeleid. In samenwerking met professionals en docenten ontwikkelt het team de afzonderlijke onderdelen van antipestbeleid. Daarna volgt een proefimplementatie en onderzoek van de verschillende onderdelen en dan de implementatie op de deelnemende scholen. Beoogde resultaten De concrete resultaten van het project zijn een online pestmeter die scholen zelfstandig kunnen gebruiken om het pesten in de school in kaart te brengen, methodieken voor docenten om pestsituaties - zowel eenvoudige pestproblemen als intensieve incidenten - in de klas op te lossen, een digitale interactieve lessenserie voor leerlingen, een training voor docenten en een training voor schoolleiding (via e-learning). De resultaten, kennis en inzichten worden landelijk verspreid door middel van cursusmaterialen, publicaties, sociale media, presentaties, congresdeelnames en een slotsymposium.
Inclusie en diversiteitssensitief lesgeven is een actueel onderwijsvraagstuk in de regio Utrecht. In dit project werken vo-scholen, lerarenopleidingen, de Hogeschool Utrecht en de Universiteit Utrecht samen om de professionele dialoog rondom het vraagstuk van diversiteitssensitief lesgeven, te versterken. Doel In dit actiegerichte onderzoek werken onderzoekers (Universiteit Utrecht, HU en Oberon) samen met zes vo-scholen aan het versterken van de professionele dialoog tussen o.a. (aanstaande) leraren, opleiders en schoolleiding rondom diversiteitssensitief lesgeven. Daarmee komt het lectoraat Werken in Onderwijs tegemoet aan een behoefte vanuit de regio Utrecht om de samenwerking rond opleiden en professionaliseren van docenten in verschillende fasen van hun loopbaan te verrijken en verduurzamen. Dit project wordt uitgevoerd binnen een bestaand samenwerkingsverband waarin vo-scholen, lerarenopleidingen en hogeschool en universiteit al regelmatig samenwerken op het gebied van Samen Opleiden en Professionaliseren. Resultaten Het onderzoek levert een aantal zaken op: Een kwaliteitsimpuls aan opleiding en professionalisering; Een breed inzetbare tool voor de professionele dialoog; Deskundigheidsbevordering rond diversiteitssensitief lesgeven; Versterking van HRM op school- en instituutsniveau. Looptijd 01 maart 2023 - 01 juli 2026 Aanpak Op elke school voert een team een casestudie rond een eigen vraagstuk over diversiteit uit. De professionele dialoog wordt ingezet als instrument voor de samenwerking tijdens de casestudie. Het onderzoeksteam biedt handvatten voor het effectief voeren van die dialoog en analyseert hoe deze zich ontwikkelt en bijdraagt aan de samenwerking en vraagbeantwoording in de casestudies.
Wij onderzoeken twee trajecten die aan scholen worden aangeboden. Beiden zijn gericht op een onderzoeks- en verbetercultuur in scholen: Groeikracht en De Transformatieve School. De focus ligt op in hoeverre de trajecten worden uitgevoerd in scholen zoals beoogd, wat de werkzame mechanismen van de twee trajecten zijn en wat de mogelijke invloed van contextfactoren is.Doel Dit onderzoek bestaat uit twee delen: 1) een monitorstudie van de twee trajecten om hun kansrijkheid in beeld te brengen en 2) een instrument-ontwikkel/teststudie om effecten van de trajecten te kunnen meten in een meerjarig vervolgonderzoek. Groeikracht is een traject waarin schoolteams in staat worden gesteld om het onderwijs zelf – bottom-up – te verbeteren. De organisatie biedt leraren en schoolleiders tijd, kennis en kunde, zodat zij vanuit de eigen praktijk, vanuit hun eigen ambitie kunnen starten en daarbij leren om kennis uit onderzoek effectief toe te passen. De Transformatieve School is een professionaliserings- en cultuurveranderingsprogramma voor scholen in een stedelijke omgeving. Binnen dit programma wordt ingegaan op de effecten van een super-diverse buitenschoolse leefwereld op de schoolcultuur. Resultaten Inzichten in de uitvoering en waardering van de twee trajecten Inzichten in mechanismen en contextfactoren die een rol spelen in de twee trajecten Gevalideerde instrumenten om de trajecten mee te monitoren Looptijd 01 juni 2023 - 31 augustus 2024 Aanpak We verzamelen kwantitatieve en kwalitatieve data op 10 scholen werkend met Groeikracht en 10 scholen werkend met Transformatieve School. Het gaat o.a. om gesprekken met de oprichters van de twee trajecten, groepsgesprekken met o.a. leraren en schoolleiding en vragenlijstdata.
