Inwoners van Schiedam voelen zich relatief vaak onveilig in de eigen woonbuurt. De lokale Veiligheidsindex 2019 liet zien dat dit gevoel van onveiligheid van 2017 op 2019 nog weer verder was toegenomen. Het gemeentebestuur van Schiedam vroeg het lectoraat Publiek Vertrouwen in Veiligheid te onderzoeken wat dit gevoel van onveiligheid veroorzaakt en waar aanknopingspunten liggen voor verbetering. In het onderzoeksrapport wordt geconcludeerd dat het zinvol én mogelijk is werk te maken van de verbetering van de veiligheidsbeleving in Schiedam. Het laat echter ook zien dat quick fixes niet voorhanden zijn: verbetering is slechts haalbaar met een intensieve, fundamentele aanpak, gericht op het brede palet aan factoren dat van invloed is gebleken. Zo’n aanpak vereist een lange adem. Een zichtbare, doortastende aanpak van de belangrijkste ‘signal places’ is echter wél op kortere termijn te realiseren. Dit zal de Schiedammers ook duidelijk maken dat het het gemeentebestuur ernst is om de veiligheidsbeleving te verbeteren.
Het is common knowledge dat feitelijke onveiligheid en onveiligheidsbeleving niet zonder meer hetzelfde zijn. In de beleving van onveiligheid spelen allerlei factoren een rol die verder gaan dan de concrete problemen van criminaliteit, overlast en antisociaal gedrag. Dat maakt het een lastig te duiden fenomeen, voor de wetenschap, maar ook voor de politiek. En dat terwijl onveiligheidsbeleving een grote rol speelt in het maatschappelijk debat. Politici zijn doodsbenauwd onvoldoende gehoor te geven aan de roep om veiligheid. Ook in overheidsbeleid is men meer gaan koersen op de maatschappelijke onveiligheidsbeleving (Van den Herrewegen 2011). Het valt echter te betwijfelen of men deze gemakkelijk kan beïnvloeden (Terpstra en van der Vijver 2005). De culturele dimensies van onveiligheid, zoals”angsten, wantrouwen, emoties, behoefte aan vertrouwen en bescherming” (Terpstra 2009, p. 123) verander je niet zo snel. Onveiligheidsbeleving lijkt met andere woorden een referentiepunt zonder vaste coördinaten, en dat maakt het koersen erop tot een hachelijke zaak. In het wetenschappelijk onderzoek zijn tal van factoren in kaart gebracht die een rol spelen in de beleving van onveiligheid, zoals eerdere slachtofferervaringen, omgevingsfactoren en persoonlijkheidstrekken (bijvoorbeeld Hale 1996). Er is echter kritiek op deze voornamelijk kwantitatieve onderzoekstraditie omdat zich deze “hult in conceptuele onduidelijkheid en uitblinkt in ad-hoc operationaliseringen” (Pleysier 2010, p. 33). Het multi-dimensionale karakter van onveiligheidsbeleving maakt operationalisatie tot een complexe aangelegenheid. Ondanks de grote wetenschappelijke aandacht,“surprisingly little can be said conclusively about the fear of crime”(Ditton en Farrall 2000, p. xxi). Men zou vooral repeterend in plaats van cumulatief te werk zijn gegaan, waardoor veel lacunes in de wetenschap zijn achtergebleven (Pleysier 2010).
De gemeente Rotterdam heeft het lectoraat Publiek Vertrouwen in Veiligheid van Hogeschool Inholland gevraagd onderzoek te doen naar de veiligheidsbeleving in Beverwaard en de factoren die daarop van invloed zijn. Uit het onderzoek komt naar voren dat geweld een centrale rol speelt in de veiligheidsbeleving van Beverwaarders. Jongeren en ouders maken zich vooral zorgen over messengeweld door jeugdgroepen. Een steekincident in 2021, waarbij een 15-jarige jongere om het leven kwam, is van grote invloed geweest op de veiligheidsbeleving. De impact kan echter niet los worden gezien van de context waarbinnen dit incident zich voordeed. Geconcludeerd wordt dat geweld een belangrijke rol speelt in de geschiedenis van Beverwaard en zich heeft genesteld in het collectieve geheugen van de wijk. Richtingen voor de toekomst liggen onder andere in een integrale aanpak van geweldscriminaliteit en zichtbaarheid van de politie in de haarvaten van de wijk. Verder wordt nadrukkelijk geadviseerd om de bewoners zelf en de sterke sociale cohesie als startpunt te nemen van alle te ondernemen acties en de kracht van Beverwaard zichtbaar te maken en verder te versterken.
