Snelle ontwikkelingen in de maatschappij maken de toekomst onvoorspelbaar. Dit vraagt van individuen, van scholen en opleidingen, maar ook van organisaties en bedrijven dat zij flexibel zijn en zich kunnen aanpassen aan veranderende omstandigheden en behoeften. Er wordt voortdurend een beroep gedaan op het lerend vermogen, niet alleen van individuen, maar ook van scholen/opleidingen en organisaties. In vijf kennissyntheses, geschreven door vijf teams van lectoren en onderzoekers uit verschillende opleidingen, gaan we in op de kennis vanuit onderzoek van Fontys Hogescholen en ander nationaal en internationaal onderzoek. We koppelen deze kennis aan de betekenis ervan voor scholen, opleidingen en organisaties en bedrijven. Daarmee we willen concrete handvatten bieden, zodat docenten/opleiders, werkgevers, maar ook studenten en werknemers zelf onderbouwd kunnen werken aan een leven lang leren en veranderen. We verwijzen naar praktische tools die op basis van praktijkgericht onderzoek met name binnen Fontys zijn ontwikkeld. Tevens duiden we de hiaten die we zien in de beschikbare kennis en geven we suggesties voor vervolgonderzoek.
Het lectoraat Werken in Onderwijs is in 2020 gestart tegen een achtergrond van kwantitatieve en kwalitatieve tekorten aan leraren en schoolleiders. Anno 2024 vormen deze tekorten nog altijd een veelkoppig monster. De ervaren werkdruk is hoog en leidt tot uitval, er zijn toenemende zorgen over de kwaliteit van het onderwijs zelf, het werk en ook schoolvakken zijn in voortdurende beweging. Bovendien lopen de tekorten de komende tien jaar nog verder op en zal de in- en uitstroom aan lerarenopleidingen te beperkt zijn om dit op te vangen. Het tekort aan onderwijsprofessionals kan worden gezien als een sluimerende crisis. Het is een gegeven dat onderwijsprofessionals continu met verandering te maken hebben en dat ontwikkelingen in hun werk (zoals het lerarentekort of de vraag hoe vorm te geven aan de onderwijsopdracht) zorgen voor permanente 'schuring' tussen belangen. Op basis van een analyse van onze inzichten en recente ontwikkelingen rondom het werken in onderwijs concluderen we dat het noodzakelijk blijft onderzoek te doen naar dit thema. We houden onze koers vast, maar met scherpere ambities. We formuleren onze nieuwe missie als volgt: met ons onderzoek dragen we bij aan het versterken van het beroep van onderwijsprofessionals in de volle breedte in schoolorganisaties die te kenmerken zijn als leerwerkplekken, waarbinnen wordt samengewerkt gericht op een aantrekkelijk beroep en goed onderwijs. Onze visie is dat praktijkgericht en, waar mogelijk, participatief onderzoek sámen met onderwijsprofessionals en vanuit een systemische kijk (gericht op de lagen van onderwijsprofessionals en schoolorganisatie; met oog voor het waartoe) bijdraagt aan deze missie. Voor onze tweede termijn formuleren we daarom de volgende hoofdvraag: Hoe kunnen (aanstaande) onderwijsprofessionals zich professioneel (blijven) ontwikkelen in schoolorganisaties die fungeren als leerwerkplek voor het realiseren van een aantrekkelijk beroep en kwalitatief goed onderwijs?
Hoe kunnen politieteams meer bezig zijn met het oplossen van veiligheidsproblemen in de wijk? Van nature is de politie vooral geneigd te reageren op incidenten. Maar zij wil ook meer aan de oorzaken van problemen werken, samen met partners en burgers. De wijk operationeel expert (WOE) heeft daarin een cruciale rol. In dit project deden we actieonderzoek in politieteams in Amersfoort, Almere en Utrecht. Doel In dit actieonderzoek kregen we vanuit verschillende functies binnen de politie inzicht in hun perspectief op de rol van de WOE in het probleemgericht werken per basisteam en aan welke ontwikkelpunten zij willen werken. Resultaten Om meer WOEst aantrekkelijk probleemgericht te werken is een product ontwikkeld voor zowel de drie betrokken politieteams als andere politieteams. In dit product zijn de lokale context en ontwikkelpunten van de drie teams verwoord en met kunst en metaforen verbeeld. Er zijn verschillen en overeenkomsten tussen de teams. Uit deze vergelijking volgt een aantal thema’s en vragen waar ook andere politieteams mee aan de slag kunnen. Zo kunnen zij hun probleemgerichte werken en de rol van de WOE daarin versterken. De ontwikkelpunten per politieteam vormden de basis voor lokale ontwikkeltrajecten. In het vervolgproject WOE’s Next? pakken we dit samen met de politieteams op.
MULTIFILE
Familiebedrijven hebben een belangrijke rol in het realiseren van economische en maatschappelijke stabiliteit. Continuïteit van deze bedrijven is derhalve van groot belang. Een succesvol opvolgingsproces is cruciaal in het realiseren hiervan. Inzicht in het ontwikkelpotentieel van de opvolger, naast inzicht in de motivatie en de competenties, kan hierbij belangrijke stuurinformatie opleveren voor de familie als eigenaar, voor de opvolger als toekomstig leider en ondernemer, en voor het bedrijf om de continuïteit ervan beter te waarborgen. Zowel in de wetenschappelijke als de vakliteratuur wordt ontwikkelpotentieel als onderdeel van het selectieproces van de opvolger bij familiebedrijven nog nauwelijks onderkend (zie bijvoorbeeld Richards et al., 2019 en Carlock & Loh, 2019). Het lectoraat Familiebedrijven van hogeschool Windesheim werkt in dit project samen met het lectoraat Dynamische Talentinterventies van Fontys, De Nieuwe Traditie, ’t Hart Talentontwikkeling en het Nederlands Gilde van Familiebedrijfsspecialisten. Deze partijen richten zich samen op de volgende onderzoeksvraag: Op welke wijze kunnen familiebedrijven succesvol een opvolger ontwikkelen en selecteren, waarbij oog is voor een goede match tussen de kenmerken van de persoon en van de organisatie. Het doel van dit project is om een aanpak op te leveren voor familiebedrijven en hun adviseurs waarmee op meest passende wijze een opvolger vanuit de familie wordt geselecteerd en ontwikkeld, op basis van motivatie, competenties en ontwikkelpotentieel. Middels literatuuronderzoek en interviews met ondernemers die recent hun ouder(s) hebben opgevolgd in het familiebedrijf, brengen we in kaart op welke wijze persoonlijke kenmerken en omgevingsfactoren het ontwikkelproces van de opvolger beïnvloeden. Vervolgens verwerken we deze inzichten, in samenwerking met familiebedrijf adviseurs, tot een uitlegvideo en een praatplaat om de ontwikkelde aanpak naar de praktijk te brengen. Met deze instrumenten kan de continuïteit van familiebedrijven beter worden gewaarborgd waarmee het maatschappelijk verdienvermogen wordt vergroot.
