© 2024 SURF
De COVID-19-pandemie heeft zorgverleners in de GGZ het belang van continuïteit van zorg doen inzien.
Tijdens de lockdowns kon geestelijke gezondheidszorg vaak niet fysiek worden aangeboden, wat de potentie
van onlinebehandeling benadrukte. Naast psychotherapie speelt ook vaktherapie een belangrijke rol in de
behandeling van diverse psychiatrische aandoeningen. Vaktherapie is ervaringsgericht, waardoor het wellicht
minder geschikt is voor online sessies. Virtual Reality (VR) biedt betere mogelijkheden. Met subsidie van
Regieorgaan SIA is eerder VR Health Experience (VRhExp) ontwikkeld, een multi-player VR-toepassing
waarin cliënten vanuit huis kunnen deelnemen aan vaktherapie. In het KIEM-project ARRIVE is VRhExp in
vier stappen verder ontwikkeld, door:
1. het ontwikkelen van VR-interventies voor vaktherapie,
2. het uitbreiden van VRhExp met technische vereisten,
3. het integreren van de VR-interventies in VRhExp, en
4. ervaringsgericht onderzoek naar de VR-interventies met VRhExp.
In de periode september 2023-september 2024 werkten tien vaktherapeuten mee aan het ARRIVE-project. Zij
bekwaamden zich in Virtual Reality (VR) en hebben vervolgens vanuit hun vaktherapeutische disciplines
veertien emotieregulatie-gerichte interventies ontwikkeld. Deze interventies zijn met elkaar gedeeld, op basis
van elkaars feedback aangepast en vervolgens ingezet in (gesimuleerde) behandelsessies met
cliënten/collega-vaktherapeuten.
Via een mixed-methods design (vragenlijsten/interviewen) zijn de gebruikerservaringen onderzocht met de
veertien interventies in VRhExp. Deze eerste ervaringen zijn positief (‘Cliënt zoekt door VRhExp meer
nabijheid’, “Gaat meer uitdagingen aan’ en “Laat nu ook gedrag zoals in zijn thuisomgeving zien’). Gedurende
het project is VRhExp technisch geoptimaliseerd (verbeteringen in opschaalbaarheid/toegankelijkheid, VRervaring, diagnostische tools en VR-functionaliteiten).
De ontwikkelde interventies zijn beschreven in een boekje (Jans et al., in druk) dat vrij toegankelijk wordt voor
de beroepspraktijk. Ook is een artikel over het ontwikkelproject in de maak dat voor Open Access-publicatie
wordt ingediend. Verder zijn/worden er vervolgstappen (ontwikkeling leernetwerk Hybride Vaktherapie,
indienen van subsidie-voorstellen met andere lectoraten en kennisinstellingen) gezet voor de
doorontwikkeling/verbreding van vaktherapeutische toepassingen binnen VRhExp.
De COVID-19-pandemie heeft het belang duidelijk gemaakt van continuïteit van zorgverlening binnen de GGZ. Online behandeling is een veelbelovende oplossing daarvoor. Vaktherapie is een vaak ingezette behandeling voor psychiatrische aandoeningen. Vaktherapie is ervaringsgericht en bestaat uit beeldende, dans-, drama-, muziek-, psychomotorische en/of speltherapie. Vaktherapie wordt tot dusverre nog niet online aangeboden. Virtual Reality (VR) is een innovatieve manier om vaktherapie online aan te bieden. Eerder is een innovatieve online vaktherapieruimte ontwikkeld, de VR Health Experience (VRhExp). Hierdoor konden cliënten online vanuit huis aan vaktherapie deelnemen. De VRhExp werd door vaktherapeuten als veelbelovend beschouwd. Tegelijkertijd gaven vaktherapeuten aan specifieke interventies te missen. Het ´ARts and psychomotoR Interventions for Virtual rEality (ARRIVE)´ project stelt zich ten doel om vaktherapeutische VR-interventies te ontwikkelen en te bouwen voor de VRhExp. Vervolgens worden de VR-interventies in pilots onderzocht. Dit wordt gedaan door IT-technici, vaktherapeuten en onderzoekers met behulp van de Design Thinking methode. De VR-interventies worden Open Access beschikbaar gesteld. Door het opnemen van VR-interventies in de VRhExp wordt deze daadwerkelijk bruikbaar voor het aanbieden van online vaktherapie. Dit praktijkonderzoek wordt uitgevoerd door de lectoraten ‘Vaktherapie bij Persoonlijkheidsstoornissen’ en ‘Innovatie in de Care’ van de Hogeschool van Arnhem en Nijmegen in samenwerking met twee vaktherapeutische praktijken (MKB) en GGNet (Centrum voor Geestelijke Gezondheid). De onderzoeksresultaten worden geïmplementeerd in het onderwijs en het werkveld.