Grensoverstijgende leeromgevingen in het beroepsonderwijs

Community, lab, werkplaats, netwerk, systeem, multi-stakeholder leeromgeving, leerwerkplaats, hybride leeromgeving: de termen buitelen over elkaar heen. Het gaat om omgevingen waarbij betrokkenen vanuit verschillende werelden met elkaar samen werken, leren en innoveren over grenzen heen, vaak rondom een maatschappelijke opgave. Bij de HU is gekozen voor de term ‘rijke leeromgevingen’. Vanwege het samen werken, leren en innoveren over grenzen heen, vinden wij ‘grensoverstijgende leeromgevingen’ een passend concept.

Vanuit lectoraat Beroepsonderwijs verrichten we al jaren onderzoek samen met en midden in de praktijk van grensoverstijgende leeromgevingen. Met dit onderzoek maken we impliciete ontwerpkennis expliciet en vangen we handelingskennis om deze breder te delen. Het doel is om de inzichten over grensoverstijgende leeromgevingen die online deelbaar zijn op één plek vindbaar te maken.

Lopende projecten

• Teaming in de Tussenruimte, waarin de TeamingScan voor leerwerkomgevingen in het beroepsonderwijs (mbo en hbo) is ontwikkeld. Met deze tool kan inzicht worden verkregen in de samenstelling van het team, in het gemeenschappelijke inhoudelijke vraagstuk en daaraan verbonden leer-ontwikkelvraagstuk, en kunnen aangrijpingspunten worden geïdentificeerd om cross-boundary teaming te versterken.


• Co-constructie van resposieve leeromgevingen in het beroepsonderwijs, waarin werkwijzen worden ontwikkeld die professionals in verschillende contexten concrete handvatten bieden om in co-constructie responsieve, duurzame en impactvolle leeromgevingen te (her)ontwerpen.


• CoVE SEED, waarin grensoverstijgende leeromgevingen in de context van Sustainable Energy Eduction worden onderzocht (externe projectwebsite).


• SPRONG-groep PREVENT, waarin grensoverstijgende leeromgevingen in de context van integrale wijkgerichte preventie centraal staan. 


• SPRONG-groep SURE, waarin grensoverstijgende leeromgevingen in de context van versnellen energietransitie worden onderzocht.

• Systematische beschrijvingen van leeronderzoekomgevingen op grens gezondheid & welzijn (10 beschrijvingen)


• Evaluaties van van leeronderzoekomgevingen op grens gezondheid & welzijn (8 evaluaties)


• Beschrijvingskader leeromgevingen op grens gezondheid & welzijn (op aanvraag beschikbaar)


• Ontwerpprincipes om te komen tot optimale Interprofessionele leeronderzoekomgevingen (kort artikel)


• Een grensoverstijgende omgeving in beeld brengen: GEZOND&WEL Wijzer (kort artikel)


• Living lab Bajeskwartier in beeld (kort artikel)


• Saxion Smart Solution Semester in beeld (kort artikel) 

• Naar verrijkte leeromgevingen voor de regio (brochure)


• Naar verrijkte leeromgevingen voor de regio: Opgavegerichte leeromgevingen in beeld brengen in het hbo, een meervoudige case study (document met bundeling van tools, inclusief toelichting en draaiboek);


• Verdieping ‘Opgavegerichte leeromgevingen in beeld brengen' (verdiepend onderzoeksverslag).


• Een visueel overzicht van opgavegerichte leeromgevingen in hbo-context en specifiek de HU-context


• Veertien gedetailleerde portretten van opgavegerichte leeromgeving.


• Gevalideerd beschrijvingskader voor het in beeld brengen van een opgavegerichte leeromgeving:
  
  
  
  • Format om systematisch een leeromgeving in beeld te brengen en te beschrijven, inclusief een format dat door betrokkenen zelf gebruikt kan worden
  
  
  • Een verrijkingskader, om het verrijkingspotentieel van een opgavegerichte leeromgeving te verkennen
  
  
  • Een gesprekstool om opgavegerichte leeromgevingen in beeld te brengen én het verrijkingspotentieel ervan te verkennen (beschikbaar op aanvraag)
  
  
  
  

• Afwegingskaders leeromgevingen op grens gezondheid & welzijn (op aanvraag beschikbaar)


• Afwegingskaders voor opstarten en opschalen van leeronderzoekomgevingen op grens gezondheid & welzijn (kort artikel)

• Meerwaarde van leeromgevingen op grens gezondheid & welzijn (kort artikel)


• Interactieve werkvorm voor gezamenlijk zicht krijgen op meerwaarde van grensoverstijgende leeromgevingen

• Schakelen door de schalen van leeromgevingen op grens gezondheid & welzijn (kort artikel)


• Interactieve werkvorm voor gezamenlijk zicht krijgen op schaalniveaus van grensoverstijgende leeromgevingen

• Literatuuronderzoek grensoverstijgende leeromgevingen op grens gezondheid & welzijn

• Succesfactoren van grensoverstijgende leeromgevingen (kort artikel)


• Grensoverstijgende leeromgevingen zien als infrastructuur (kort artikel)


• Grensoverstijgende leeromgevingen gedreven vanuit opleidingen of onderzoek (kort artikel)


• Uitgeklapte leeromgeving. Een rijke leeromgeving uitklappen in 5 perspectieven en 3 lagen (poster)


• De lerende wijk. Om van een wijk een lerende wijk te maken is een heel palet aan rijke leeromgevingen mogelijk (poster)


• Brede kijk op samenwerking. Opstarten en inbedden van rijke leeromgevingen in de wijk vraagt om een brede kijk op samenwerking (poster)


• Dynamisch ontwerp. Rijke leeromgevingen door de tijd heen (poster)


• Beoogde transitie. Van gescheiden processen naar integrale aanpak (poster)


• Estafettes en langere lijnen. Voortbouwen op het voorgaande om te kunnen verdiepen en verduurzamen (poster)
  
  
  
  
  
  
  
  
  

Grensoverstijgende leeromgevingen zijn vaak ingebed in een bredere context. Om meer zicht te krijgen hierop is door de gezamenlijke kenniscentra van de HU een model ontwikkeld:

• 
  
  
  
  
  
  Missiegedreven omgevingen (website)


• Canvas missiegedreven opgevingen (Mural)


• Interactieve werkvorm voor grensoverstijgende leeromgevingen in bredere context

• Fieldlab HU GEZOND&WEL Hilversum en fieldlab Buurtcampus Zuidoost (systematisch verslag)


• Fieldlab FRIEND en fieldlab Gezin en Geld (systemisch verslag)


• Fieldlab Healthy Urban Living Lab Bajeskwartier en fieldlab HU GEZOND&WEL – Utrecht-Oost (systemisch verslag)


• Samen werken en leren in fieldlabs gericht op integrale wijkgerichte preventie (kort artikel)

• Leeromgevingen in het beroepsonderwijs als knooppunten in onze maatschappij

• Bouw, E., Zitter, I., & de Bruijn, E. (2021). Exploring co-construction of learning environments at the boundary of school and work through the lens of vocational practice. Vocations and Learning 2021 14:3, 14(3), 559–588. https://doi.org/10.1007/S12186-021-09276-2 


• Bouw, E., Zitter, I., & de Bruijn, E. (2021). Multilevel design considerations for vocational curricula at the boundary of school and work. Journal of Curriculum Studies, 53(6), 765–783. https://doi.org/10.1080/00220272.2021.1899290


• Bouw, E., Zitter, I., & de Bruijn, E. (2021).Designable elements of integrative learning environments at the boundary of school and work: a multiple case study. Learning Environments Research, 24(3), 487–517. https://doi.org/10.1007/S10984-020-09338-7


• Bouw, E., Zitter, I., & De Bruijn, E. (2019). Characteristics of learning environments at the boundary between school and work – A literature review. Educational Research Review, 26, 1–15. https://doi.org/10.1016/j.edurev.2018.12.002

De inzichten over grensoverstijgende leeromgevingen zijn door de jaren heen ontwikkeld in verschillende soorten onderzoeksprojecten. De aanpak in deze projecten kan worden gekarakteriseerd als praktijkgericht, participatief en ontwerpgericht. De ontwikkelde inzichten vormen geen recepten of vaste stappenplannen, maar zijn bedoeld om taal te geven aan ontwikkelingen rond grensoverstijgende leeromgevingen, onderlinge dialoog te faciliteren en voor het verder verrijken van deze leeromgevingen.