Online jongerenwerk: praktijkgericht onderzoek biedt concrete handvatten

Onze leefwereld bevindt zich steeds meer online – die van de jongeren al helemaal. Het groepje jeugd dat altijd op dezelfde plek in de wijk stond, is ineens niet meer zichtbaar. Of jongeren zijn fysiek wel aanwezig, maar online in een andere dimensie. Dat is voor jongerenwerkers een uitdaging. Als ze niet meegaan met de online leefwereld, missen ze kansen om de juiste ondersteuning te bieden. Daarom startte Dejan Todovorić samen met zijn team van lectoraat Youth Spot aan de Hogeschool van Amsterdam een praktijkgericht onderzoek naar jongerenwerk in de online leefwereld. Inmiddels maken jongerenwerkers volop gebruik van de resultaten en won het onderzoeksteam de derde prijs in de strijd naar de RAAK-award. We spraken Dejan over het onderzoeksproces en het belang van praktijkgericht onderzoek.

Je leest in dit artikel over het onderzoeksproces van Dejan en zijn team. Hoe werkten zij samen met de jongerenwerkers, waar liepen ze tegen aan en wat maakte de samenwerking zo bijzonder?

Het onderzoek: jongerenwerk in de online leefwereld van jongeren

Hoe vind je als jongerenwerker de verbinding met de online leefwereld van jongeren met een hulpvraag? Het onderzoek van Youth Spot geeft concrete tips en handvatten voor de praktijk, en beantwoordt vragen als:

• Hoe vind je jongeren in de online leefwereld?
• Hoe maak je online contact met hen?
• Hoe kun je online signaleren?
• Hoe peil je hun ambities en behoeften?
• Hoe bied je ze vervolgens de juiste online of offline begeleiding?

Online leefwereld voor iedereen

“Al meer dan tien jaar speelde de online leefwereld een rol onder de jongerenwerkers”, vertelt Dejan. “De verplichting van het online werken tijdens de lockdown in 2020 leek ons een perfect moment om te starten met dit onderzoek. Dat bleek uiteindelijk ook zo te zijn, want het leverde ons rijke data op.” Bij ons lectoraat zijn zestien jongerenwerkorganisaties (zie kader onderaan) aangesloten. Daarmee werken we nauw samen. We haalden de grootste vraagstukken op en vertaalden die naar onderzoeksvragen. Tijdens de uitvoering van het onderzoek vormde de samenwerking een uitdaging, want hoe krijg je vijftig jongerenwerkers bij elkaar? Een mooie gelegenheid om zelf meteen in de online leefwereld te duiken. We spraken elkaar vooral online; afspraken vonden plaats via Teams.”

Jongerenwerkers in de rol van onderzoekers

Een goed praktijkonderzoek start met de afstemming van ieders rol binnen het onderzoek. “Vooral omdat de jongerenwerkers zelf ook data verzamelden. Dan is het goed om te bespreken wie welke rol heeft binnen het onderzoek. We spraken verwachtingen naar elkaar uit en luisterden naar elkaars wensen. De samenwerking was daardoor mooi én leerzaam. Zo vond ik het geweldig om te zien hoe goed de jongerenwerkers de doelgroep wisten te bereiken: er zijn uiteindelijk honderdveertig jongeren benaderd voor een kwalitatieve studie. Dat is ontzettend veel. De jongerenwerkers kwamen niet alleen met praktijkvragen. Ze werden ook betrokken in het proces van dataverzameling, in de intervisiebijeenkomsten en in het meedenken over de vorm van de eindproducten. “Tijdens de intervisiebijeenkomsten bespraken we casussen uit de praktijk en onderzochten we wat er beter kon. Om dat vervolgens weer te laten toetsen door de jongerenwerkers.”

Handreiking boordevol tips

“Ons onderzoek gaat hand in hand met de praktijk. Daarom vroegen we de jongerenwerkers met welke tools zij echt aan de slag konden. Uiteindelijk maakten we onder meer een handreiking met voorbeelden uit de praktijk. Daarin staan concrete tips en handvatten om jongeren in de online leefwereld te vinden, contact met ze te leggen, signalen op te pikken, en natuurlijk ze verder te helpen.”

RAAK-award: Elk jaar strijden onderzoekers om de RAAK-award. Een prijs die wordt uitgereikt door Regieorgaan SIA aan degenen met het toonaangevendste praktijkonderzoek. Youth Spot won de derde prijs. Dejan: “Deze prijs betekent veel voor ons. Het is een waardering voor ons mooie werk. En voor de profilering van het jongerenwerk is dit fantastisch. Zo worden de handreikingen en brochure verder verspreid en profiteren nog meer jongerenwerkers van de tips en handelingskennis die we samen ontwikkelden.”

Van groot belang

De nauwe samenwerking met de jongerenwerkers en de handelingskennis als resultaat maken dit een typisch praktijkgericht onderzoek. Dat vindt Dejan van groot belang: “Natuurlijk onderbouwen we alles wetenschappelijk en dragen we bij aan de kennis voor jongerenwerkers. Maar zodra we alleen theoretische artikelen maken, is de vertaalslag naar de praktijk veel te ver weg. Met dit onderzoek kunnen jongerenwerkers direct aan de slag.”

Op naar de toekomst

Jongerenwerkers hebben een bijzondere band met de doelgroep. Dejan: “Ze hebben een gelijkwaardige relatie met jongeren en krijgen groot vertrouwen van ze. Dat geeft een sterke basis om ze te helpen.” Het onderzoek naar jongerenwerk in de online leefwereld van jongeren kan een mooie basis zijn voor een vervolgonderzoek. Bijvoorbeeld naar preventie van problemen als cyberpesten, exposing en gedigitaliseerde criminaliteit. Wie weet wederom een mooie inzending voor de RAAK-award.

De organisaties die betrokken waren bij dit onderzoek: Dock, Combiwel, Dynamo, Venzo Swazoom, JoU, Permens, De Schoor, Youth for Christ, MeerWaarde, Bindkracht10, R-Newt, Wijkz, Gro-Up, Participe.