Bewegen is gezond en vergroot de vitaliteit, zeker bij ouderen. Toch bewegen veel mensen te weinig. Hoe kunnen we stimuleren dat ze meer gaan bewegen? De beweegbank kan inspiratie bieden en helpen bij valpreventieprogramma’s. Maar dan moeten professionals wel goed samenwerken. Hoe dat beter kan, onderzochten dr. Jora Broerse en dr. Kristel Lankhorst van de Hogeschool van Amsterdam (HvA). Zij bundelden de krachten van hun lectoraten om senioren sterk en stabiel ouder te laten worden. Ze vertellen erover in dit artikel.
Wat je leest in dit artikel
Bewegingsarmoede is een groot probleem in Nederland. Ook belanden jaarlijks veel senioren in het ziekenhuis na een val. Onderzoekers Jora Broerse en Kristel Lankhorst van de HvA onderzochten hoe dit voorkomen kan worden. De beweegbank kan uitkomst bieden, maar ook samenwerking tussen professionals bleek cruciaal.
Over het onderzoek
Sterk en Stabiel in Beweging onderzoekt hoe de beweegbank meer beweging bij ouderen kan stimuleren en hoe zorgprofessionals daartoe beter kunnen samenwerken. Het onderzoek richt zich op thema’s als lichaamsbeweging, inrichting van de openbare ruimte, gezond ouder worden en interprofessionele samenwerking. Ook werden bestaande programma’s voor valpreventie onderzocht. De pilotfase is inmiddels afgerond.
Jora Broerse is hoofddocent Sportkunde en senior onderzoeker bij het lectoraat Sport Management & Sport Business. Ze doet onderzoek naar duurzame en inclusieve sport- en beweegorganisaties.
Broerse: “Ik deed de onderzoeksmaster Social Sciences aan de Universiteit van Amsterdam en promoveerde daarna aan Victoria University in Melbourne met mijn onderzoek Re-imagining space: placemaking through physical activity in super-diverse neighbourhoods. Nu doe ik uiteenlopend onderzoek voor ons lectoraat. Bijvoorbeeld dit mooie project over de beweegbank, maar ook naar professionalisering bij sportverenigingen en een impactstudie naar de marathon van Amsterdam.”
Kristel Lankhorst is hoofddocent Fysiotherapie en senior onderzoeker bij het lectoraat Bewegen naar Preventieve Zorg. Binnen het lectoraat verbindt ze onderzoek, onderwijs en het werkveld.
Lankhorst: “Ik studeerde Fysiotherapie en Bewegingswetenschappen en promoveerde aan het kinderziekenhuis van het UMC Utrecht met een onderzoek naar de vraag hoe gezond sporten is voor kinderen en jongeren met een chronische ziekte of aandoening. Binnen het lectoraat richten we ons op de verbinding tussen gezondheidszorg, sport en welzijn. We proberen preventieve zorg aan te laten sluiten bij onderzoeksprojecten. Daarin kijken we ook kritisch naar de rol van onderzoeks- en zorgprofessionals: welke kennis en vaardigheden hebben zij nodig om preventieve zorg te integreren in hun handelen om gezondheidsverschillen te verkleinen en een gezondere leefstijl door middel van bewegen te creëren?”
Het onderzoeksproject bestaat uit twee fases. De eerste fase richtte zich voornamelijk op de beweegbank: een ontwerp van de Belgische producent IPitup. Deze multifunctionele bank nodigt mensen uit tot bewegen, maar ze kunnen er ook gewoon op zitten. De tweede fase richt zich op valpreventieprogramma’s en de vraag hoe beweegprofessionals beter kunnen samenwerken.
Broerse: “In de pilotfase legden we ons toe op het stimuleren van beweging voor bewoners in hun eigen omgeving. Onder andere door het plaatsen van de beweegbank. Samen met praktijkpartners onderzochten we hoe we die in gebruik konden nemen. Vanuit de praktijkpartners kwam de vraag hoe de beweegbank kan helpen bij valpreventie; die sloot aan bij het Centre of Expertise Urban Vitality-thema ‘Vitaal ouder worden’. Om dat te kunnen verwezenlijken, gingen we samenwerken met het lectoraat Fysiotherapie.”
Lankhorst: “Vanuit de fysiotherapie wilden we meer onderzoek doen naar valpreventie. Dat kwam mooi samen met het onderzoek naar de beweegbank. Het project was dus tweeledig, waarvan het eerste deel in de pilotfase werd onderzocht en het tweede gedeelte zal worden onderzocht in een vervolgonderzoek. In de pilotfase onderzochten we hoe effectief de beweegbank is voor het stimuleren van beweging en kan bijdragen aan valpreventie. Later gaan we onderzoeken hoe zorgprofessionals beter kunnen samenwerken om dit te bereiken.”
Tijdens het onderzoek over de beweegbank vroegen onderzoekers zich eerst af: waar moet de beweegbank geplaatst worden en waar zit de behoefte in de wijk? Ook werd vanuit het lectoraat Fysiotherapie onderzoek gedaan naar valpreventie en hoe de beweegbank daarin kan ondersteunen. Valpreventieprogramma’s duren nu drie maanden, maar het blijkt dat veel mensen na die periode niet duurzaam blijven bewegen. Objecten in de openbare ruimte, zoals de beweegbank, kunnen blijvende beweging stimuleren.
Lankhorst: “We analyseerden de oefeningen rond de beweegbank in relatie tot bestaande valpreventieprogramma’s. Hieruit bleek dat oefeningen niet volledig aansloten en dat het moeilijk was om mensen te laten bewegen in de openbare ruimte. Er is namelijk heel veel aanbod, maar aanbieders werken nauwelijks samen. Daardoor haken mensen snel af; ze zien door de bomen het bos niet meer. Dit vormde de aanleiding voor ons vervolgonderzoek waarin we gaan onderzoeken hoe er meer interprofessioneel kan worden samengewerkt, zodat we mensen in beweging krijgen én houden.”
De tweede fase van het onderzoek richt zich op nieuwe samenwerkingsverbanden binnen de keten. De onderzoekers hebben budget gekregen om het onderzoek door te trekken en breder te onderzoeken.
Broerse: “In de volgende fase van ons onderzoek kijken we naar twee looppaden: die van de bewoner en die van de professional. Wat houdt een oudere bewoner tegen als deze de woning verlaat? Waar is goede informatie over het aanbod te vinden en wat stimuleert deelname daaraan? En voor de professional focussen we op vragen als: wat zijn de barrières om samen te werken met andere professionals? Het doel is om zo de gezondheidsverschillen in de stad te verkleinen en de samenwerking tussen de domeinen te versterken.”
De beweegbank was een mooi vertrekpunt om verder onderzoek te doen naar het benutten van de openbare ruimte, voor gezondheid en welzijn. Inmiddels zijn vijf nieuwe banken geplaatst, maar de toekomstvisie bestaat uit twee perspectieven.
Broerse besluit: “We hopen door ons onderzoek meer cohesie in de wijk te creëren, zodat de bewoners het beweegaanbod precies kennen en zich daar goed bij voelen. En zodat de zorgprofessionals vertrouwd en soepel samenwerken met andere collega’s in de wijk en dagelijks mensen kunnen doorverwijzen. We begrijpen dat dit vraagt om een meerjarig onderzoek en een stevige businesscase. Maar alleen als we vanuit een gezamenlijke visie samenwerken, kunnen we gezondheid, zorg en beweging stimuleren in de wijk.”
Meer weten? Lees het nieuwsartikel Samenwerking professionals rondom beweegbank en valpreventie.
