© 2024 SURF
Sporttalenten moeten hard trainen om zich continu te blijven ontwikkelen. Coaches hebben hierbij de complexe taak om onder andere een optimale trainingsbelasting en periodisering te bewerkstelligen. Daarbij worden afwegingen gemaakt tussen de invloed van verschillende domeinen binnen de sport, maar ook studie en privéleven spelen bijvoorbeeld een rol. Veel trainers monitoren de belasting en belastbaarheid van hun sporters om goede sturing te kunnen geven aan dit proces. Echter ontbreekt het hen aan kennis, tools en tijd om de verzamelde data te verwerken, interpreteren en om te zetten naar onderbouwde trainingsaanpassingen. Deze handelingsverlegenheid van trainers/coaches is vertaald naar de volgende onderzoeksvraag:
Hoe kunnen trainers/coaches beter toegerust worden om een optimale balans tussen individuele belasting en belastbaarheid van sporttalenten te realiseren met gebruikmaking van feedback van trainingsdata en trainingssturing? Het project is uitgevoerd in de context van cyclische sporten en zet in op scholing en digitale tools.
In co-creatie met trainers/coaches is een scholing ontwikkeld ter bevordering van data geïnformeerde trainingssturing. Hierbij lag de focus op het zelf werken met/toepassen van data, kennis over alle facetten rond monitoring en de persoonlijke ontwikkeling van de trainer/coach. Parallel aan de scholing is een feedbackdashboard ontwikkeld (Coach in Control dashboard) dat data van individuele sporters geautomatiseerd en betekenisvol rapporteert, visualiseert en beschikbaar maakt voor trainers/coaches. Ook is er onderzoek verricht naar de invloed van de verhouding tussen de bedoelde belasting van de coach en de ervaren belasting door de sporter op de trainingsprestaties van de sporter. Hierbij werd niet alleen gekeken naar de zwaarte van een training, maar ook naar variabelen gerelateerd aan welzijn. De resultaten laten zien dat de beoogde trainingsbelasting van de coaches geregeld niet overeenkomt met de daadwerkelijke trainingsbelasting van de sporters. De match tussen sporter en coach verschilt per persoon. In ons onderzoek onder schaatsers komen enkele opvallende oorzaken voor verschillen aan het licht: de duur van een lichte training wordt soms meegewogen in de RPE-score (Rating of Perceived Exerting) en schaatsers rekenen soms andere zaken tot de duur van een training dan de coach. Daarnaast blijkt dat sporters een groter gevoel van succes, fysiek herstel, zelfregulatie en persoonlijke voldoening ervaren wanneer ze de beoogde trainingsbelasting naderen of overschrijden. Een andere studie laat zien dat trainingen in meer detail getypeerd kunnen worden aan de hand van blueprints op basis van de relatie tussen hartfrequentie en snelheid. Dit kan de coach helpen om geschikte trainingstypen te kiezen per gewenst doel.
Deze resultaten benadrukken het belang van een goede instructie en heldere feedback over beoogde en daadwerkelijke trainingsbelasting in het Coach in Control dashboard.
Schaatscoach Simon Kuipers is een van de coaches die heeft meegewerkt aan het project. Hij geeft het volgende aan (Sportinnovator.nl, 2016): ‘Parameters die op het dashboard binnenkomen, zijn dus niet alleen harde data, maar ook bijvoorbeeld wellness - hoe voelt de sporter zich, readiness to train – hoeveel zin heeft de sporter in een training, en RPE oftewel rating of perceived exertion – hoe zwaar was de training. De sporter vult die elke ochtend in en ik krijg de resultaten vóór de training binnen. Dat is enorm waardevol. Niet alleen kan ik met die combinatie van gegevens de training aanpassen waar nodig, maar ook biedt het een manier om met de sporters in gesprek te gaan. Waarom geeft een sporter bijvoorbeeld een ‘1’ als het gaat om wellness? Zeker omdat wij meerdere schaatsers begeleiden – en door Covid ook soms op afstand – is het niet altijd mogelijk om continu zicht te hebben op wat er bij de sporters leeft. De informatie die uit het dashboard volgt, biedt dus een mooi aanknopingspunt om met hen in contact te blijven over niet noodzakelijkerwijs aan de sport gerelateerde onderwerpen die wel impact op de prestaties kunnen hebben.’
Momenteel zijn zowel het dashboard als de scholing beschikbaar voor de lange termijn. Het dashboard is bruikbaar voor iedereen (info.sportdatavalley.nl). Minimaal voor de komende vijf jaar wordt het onderhouden en worden de puntjes op de i gezet. Hierover zijn afspraken gemaakt door de kernpartners, welke zijn vastgelegd in een samenwerkingsovereenkomst. Coaches kunnen na een gratis proefperiode van negentig dagen een abonnement afnemen. Sporters kunnen er gratis gebruik van maken en de coaches en/of onderzoekers toegang geven tot hun data.
In de toekomst zouden we het dashboard graag blijven verbeteren op basis van de nieuwste inzichten en gebruikerservaringen van zowel coaches als sporters. Daarnaast zullen we de scholing komende jaren los aanbieden in een meerdaagse cursus voor coaches en daarnaast meenemen in AD5-sportopleidingen aan de Fontys Hogeschool en Hanzehogeschool waardoor de borging van de scholing gegarandeerd is.
Trainers/coaches van sporttalenten hebben een complexe taak. Sporttalenten moeten hard trainen om de volgende stap te maken in hun sportcarrière of om de aansluiting bij de top te halen. Complexe taken waarmee de trainer te maken krijgt zijn onder andere: het vinden van de juiste balans tussen techniek, tactiek, mentale en andere trainbare factoren; stellen van grenzen aan fysieke en mentale vermogen van sporters; afstemmen op pieken in groei, lichamelijke en mentale ontwikkeling; bepalen van trainingsbelasting in relatie tot (individuele) belastbaarheid; afstemmingsproblemen tussen studie, sport en privéleven. Het risico van een disbalans tussen belasting en belastbaarheid is continu aanwezig met alle negatieve gevolgen van dien. Hierbij valt te denken aan sportblessures, niet optimaal presteren als gevolg van over- of ondertraining of drop out. Om goede sturing te kunnen geven aan dit proces, monitoren veel trainers de individuele belasting en belastbaarheid van hun sporters. Echter ontbreekt het hen aan de kennis, knowhow en tijd om de verzamelde data te verwerken, te interpreteren en om te zetten naar onderbouwde trainingsaanpassingen. Deze handelingsverlegenheid van trainers/coaches is vertaald naar de volgende onderzoeksvraag die centraal staat in het huidige RAAK-project:
Hoe kunnen trainers/coaches beter toegerust worden om een optimale balans tussen individuele belasting en belastbaarheid van sporttalenten te realiseren met gebruikmaking van feedback van trainingsdata en trainingssturing.
In dit project gaan we, mede op basis van input van trainers/coaches, een scholing ontwikkelen ter bevordering van trainingssturing. Parallel hieraan wordt een feedback dashboard ontwikkeld (Coach in Control dashboard) dat data van individuele sporter geautomatiseerd en betekenisvol rapporteert, visualiseert en beschikbaar maakt voor trainers/coaches. Dit gebeurt in de context van de cyclische sporten waarbij de casus plaatsvindt binnen het langebaanschaatsen en shorttrack. De trainers/coaches worden doorlopend actief betrokken bij de ontwikkeling en het testen van prototypes van de scholing (blended) en het feedback dashboard.