GRIP – Ontwikkeling van een tool om grip krijgen op sociale dynamiek bij het ontwerpen voor gedragsverandering

Sociona’s zijn een nieuwe manier om gedrag in een groepscontext te begrijpen, te beschrijven en door
middel van ontwerpinterventies te beïnvloeden. In dit project exploreerde lectoraat Co-design van
Hogeschool Utrecht deze methode samen met ontwerpbureau Ideate in een aantal iteratieve
ontwerpsprints. We probeerden hiermee niet alleen het individuele gedrag te begrijpen, maar ook de
sociale context waarin het gedrag zich afspeelt.
Deze Sociona’s zijn toegepast op cases bij Meander Medisch Centrum (MCC) waarin de periode voor een
geplande opname en na het ontslag uit het ziekenhuis van ouderen centraal staat. De sociale omgeving
speelt een belangrijke rol in zowel het voorbereiden op en ondersteunen na een ziekenhuisopname. Deze
dynamiek kan bevorderend maar ook belemmerend uitwerken, bijvoorbeeld door ruzie of onenigheid
over mantelzorg en ondersteuning bij revalidatie thuis. Met Sociona’s wilden we inzicht en grip krijgen op
wat er gebeurt thuis met de oudere, mantelzorger(s), familie, vrienden en professionals om optimale
ondersteuning vanuit Meander te ontwerpen - en te bieden- tijdens het revalidatieproces, waarbij beoogd
wordt de kans op heropname te minimaliseren. Inzetten op positieve gezondheid was hierbij de basis.
Naast sprintsessies zijn interviews afgenomen bij patiënten van Meander en hun sociale omgeving. Door
COVID-19 hebben minder gesprekken kunnen plaatsvinden dan gewenst. Er is daardoor vooral ingezoomd
op het proces en minder op de sociale dynamiek. Er is wel zicht gekregen op mogelijke ideeën voor
interventies, maar deze ideeën zijn (nog) niet besproken met de stakeholders. Belangrijkste inzicht is dat
de periode voorafgaand aan de operatie kansen biedt om ondersteuning voor te gaan ontwerpen.

Sociona’s zijn een nieuwe manier om gedrag in een groepscontext te begrijpen, te beschrijven en door middel van ontwerpinterventies te beïnvloeden. Ze zijn een uitbreiding van de methoden voor ontwerpen voor gedragsverandering zoals deze eerder zijn ontwikkeld door deelnemers in dit project. Het vernieuwende aan deze methode is dat we hiermee niet alleen het individuele gedrag proberen te begrijpen, maar ook de sociale context waarin het gedrag zich afspeelt.
Deze Sociona’s worden ontwikkeld en toegepast op cases bij Medisch Centrum Meander waarin de periode voor opname en na het ontslag uit het ziekenhuis van kwetsbare ouderen centraal staat. De sociale omgeving speelt een zeer belangrijke rol in zowel het voorbereiden op en ondersteunen na een ziekenhuisopname, zeker wanneer deze ongepland is. Deze dynamiek kan bevorderend maar ook belemmerend uitwerken, bijvoorbeeld door ruzie of onenigheid over mantelzorg en door ondersteuning bij revalidatie thuis.
Met Sociona’s willen we inzicht en grip krijgen op wat er gebeurt thuis met de oudere, mantelzorger(s), familie, vrienden en professionals om optimale ondersteuning te ontwerpen -en bieden- tijdens het revalidatieproces, waarbij beoogd wordt de kans op heropname te minimaliseren. Inzetten op positieve gezondheid is hierbij de basis.
In dit project ontwikkelen we de Sociona’s samen met ontwerpburo Ideate in een aantal iteratieve ontwerpsprints. Tussen de sprintsessies wordt de methode in de praktijk getoetst bij patiënten van Meander en hun sociale omgeving. Systematische reflectie op ontwerp en –toepassing van de sociona’s biedt inzicht in de waarde en potentieel van de methode, op basis waarvan deze verder kan worden ontwikkeld en gevalideerd in een vervolgaanvraag.