Koolstof als kans

Duurzaam beheerde landbouwbodems bevorderen de bodemvruchtbaarheid, zijn beter bestand tegen de
klimaatveranderingen, zorgen voor schoner oppervlakte- en grondwater, een hogere biodiversiteit en het
vastleggen van koolstof. Er is grote behoefte aan onderbouwde handelingsperspectieven voor
koolstofvastlegging zonder nadelige effecten op nitraatuitspoeling door verhoogde mineralisatie, maar
vooralsnog ontbreekt het aan praktische meet- en monitoringsmethoden van organische stof en stikstof in de
bodem.
Recent onderzoek laat zien dat er mogelijk een nieuwe indicator is voor koolstofvastlegging: Mineral
Associated Organic Matter (MAOM) in relatie tot Particulate Organic Matter (POM). Het microbiële
bodemleven is de belangrijkste regulator van de koolstofcyclus in de bodem en de omzetting van organische
stof in POM en MAOM. Bij de microbiële afbraak van organisch materiaal, zoals gewasresten (blad en
wortels), wortelexudaten, organische mest of compost, worden grote koolstofverbindingen enzymatisch
afgebroken tot kleine koolstofverbindingen, die dienen als voedsel voor het bodemleven. Deze kleine
koolstofverbindingen en de resten van afgestorven micro-organismen kunnen gemakkelijk worden gebonden
en ingekapseld door kleideeltjes (MAOM). Daarmee zijn ze fysisch afgeschermd voor verdere afbraak en
dus stabiel.
De vorming van MAOM worden sterk gestuurd door de samenstelling van zowel het aangevoerde
organische materiaal als van het bodemleven. In de praktijk betekent dit dat de keuzes die een agrariër
maakt in het bouwplan (gewaskeuze) en bodembeheer (o.a. organische stofaanvoer en grondbewerking)
grote invloed hebben op de vorming van MAOM en daarmee op de koolstofvastlegging.
Dit project richt zich op metingen aan POM en MAOM in praktijksituaties en langlopende systeemproeven,
het berekenen van de koolstof- en stikstofdynamiek en een DNA-analyse van het bodemmicrobioom. In
combinatie met een knelpuntenanalyse in praktijksituaties kan dit inzicht geven in het handelingsperspectief
voor agrariërs om duurzaam bodem- en waterbeheer te combineren met koolstofvastlegging op minerale
grondsoorten.