© 2024 SURF
Fysiotherapeuten zouden zich graag bekwamer willen voelen bij het bespreken van de leefstijl en het
motiveren van hun patiënten tot gedragsverandering. Zij denken dat de inzet van de Leef!kaarten een
laagdrempelige manier zou kunnen zijn om het gesprek rondom en verandering van leefstijlgedrag te
starten. Volgende vraagstelling stond centraal: “Hoe kunnen fysiotherapeuten met behulp van de
Leef!kaarten patiënten in hun praktijk zo goed mogelijk motiveren om tot gezondere leefstijlkeuzes te
komen?” Veertien fysiotherapeuten hebben deze vraag samen met docent-onderzoekers van Zuyd
Hogeschool, met patiënten en met elkaar onderzocht.
Na uitleg over het project (kick-off) hebben de fysiotherapeuten de Leef!kaarten eerst enkele maanden zelf
gebruikt. Tijdens het daaropvolgende participatief onderzoek zijn de Leef!kaarten bij 72 patiënten ingezet.
Doordat de Leef!kaarten concrete en direct toepasbare informatie bevat, bleken zij voor de fysiotherapeut
waardevol als vertrekpunt om in gesprek te gaan met elkaar en hun patiënten. Belemmerende en
succesfactoren voor het gebruik van de Leef!kaarten zijn door de onderzoekers tijdens een focusgroep
interview opgehaald. Belangrijke knelpunten waarop ingestoken werd, waren ‘gebrek aan tijd i.c.m.
(ontbrekende) financiering’, ‘onbekwaam voelen’ (kennis, vaardigheden, ervaring) en ‘te weinig middelen
hebben’ (ondersteunend materiaal). Via presentaties zijn de deelnemende fysiotherapeuten meegenomen in
theoretische achtergronden van gedragsverandering en de toepassing hiervan binnen de patiëntenzorg. In
twee co-creatiesessies is ondersteunend materiaal ontwikkeld: video-opnames, een poster en flyer,
duurzaamheidskaarten, een online gedragsveranderingscheck en een ecogram. Finale versies van deze
tools zijn iteratief doorontwikkeld.
Belangrijke inzichten zijn, dat de deelnemende fysiotherapeuten het belang van leefstijl voor hun
behandeling erkennen en open staan voor de implementatie van leefstijlbevordering in de praktijk. De
Leef!kaarten en ontwikkelde tools zijn laagdrempelig om leefstijl bespreekbaar te maken en
gedragsverandering te stimuleren. Hoe ver fysiotherapeuten moeten gaan in het ontwikkelen van
competenties rondom het veranderen van leefstijlgedrag en wanneer zij beter kunnen doorverwijzen (en
naar wie) zijn opgehaalde vervolgvragen.
Fysiotherapeuten willen patiënten niet alleen op het gebied van bewegen behandelen, maar hen ook aanzetten tot een gezondere leefstijl, en dat houdt meer in dan bewegen. Zij vinden dat belangrijk omdat een betere leefstijl een positieve invloed heeft op de werking van hun fysiotherapeutische behandeling. Leefstijl wordt bepaald door iemands gedrag, bijvoorbeeld wat iemand eet en hoeveel er wordt bewogen.
Bewustwording, de mate waarin iemand intrinsiek gemotiveerd is en verwacht gedrag te kunnen uitvoeren, zijn belangrijke factoren voor succesvolle gedragsverandering. Voor gedragsverandering is niet alleen kennis, maar ook doe-vermogen nodig. Om gedragsverandering te ondersteunen zijn de ‘Leef!kaarten’ ontwikkeld. Leef!kaarten zijn kaarten die evidence-informed informatie geven over allerlei aspecten over leefstijl en het maken van gezonde keuzes.
Fysiotherapeuten zouden zich graag bekwamer willen voelen bij het bespreken van de leefstijl en het motiveren van hun patiënten en denken dat de Leef!kaarten dit op een laagdrempelige manier mogelijk maakt. Betrokken fysiotherapeuten willen dit samen met Zuyd Hogeschool, met patiënten en met elkaar onderzoeken. Het bovenstaande heeft geleid tot volgende vraagstelling: “Hoe kunnen fysiotherapeuten met behulp van de Leef!kaarten patiënten in hun praktijk zo goed mogelijk motiveren om tot gezondere leefstijlkeuzes te komen?”
Het onderzoek wordt gedragen door een netwerk, bestaande uit Zuyd Hogeschool (Lectoraat Voeding, Leefstijl en Bewegen, Academie voor Fysiotherapie), fysiotherapeuten van Bruinsma Fysiotherapie, Paramedisch Centrum Zuid, FysioGulpen Koomen en Vandeberg, Fysiotherapie Corine Cuijpers en Fysiovision B.V. en hun patiënten. Inhoudelijk werken fysiotherapeuten met dezelfde specialisaties samen (bijvoorbeeld OncoNet). Nieuw is dat fysiotherapeuten met verschillende expertises ervaringen gaan uitwisselen wat betreft een overkoepelende competentie: leefstijlbevordering. Om dit project te realiseren werken de partners middels een continue wisselwerking tussen praktijk en onderzoek.