Terug na buitenlandse detentie, en dan?

Mensen die terugkeren na buitenlandse detentie hebben een slechte startpositie voor re-integratie in Nederland. De impact van buitenlandse detentie is groot door slechte omstandigheden in detentie, lange detentieduur en afstand van familie en vrienden. Onderzoek toont aan dat terugkerende gedetineerden vaak niet naar reguliere resocialisatieprogramma's doorstromen. Goede samenwerking tussen professionals en tijdige informatieoverdracht zijn cruciaal. Daarom is een handreiking voor professionals ontwikkeld om de re-integratie van deze doelgroep te verbeteren. De handreiking beschrijft het traject dat een (ex-) gedetineerde doormaakt, identificeert zwakke schakels in het traject en biedt inspiratie voor verbetering.
De handreiking is opgezet als een client journey, een fictieve reis van een Nederlandse gedetineerde vanaf de arrestatie in het buitenland tot en met re-integratie in Nederland. Het traject is onderverdeeld in fases. Voor elke fase worden de gebeurtenissen, activiteiten van betrokkenen en kwetsbaarheden in het traject beschreven. Kwetsbaarheden zijn momenten waarop kans op goede re-integratie wordt verminderd. Elke fase eindigt met de belangrijkste knelpunten en aanbevelingen onder verwijzingen naar praktijkvoorbeelden.

Op basis van de geïnventariseerde knelpunten zijn aanbevelingen geformuleerd voor verschillende stakeholders. De belangrijkste zijn: het is aan te raden dat het ministerie voor Buitenlandse Zaken haar informatie aanpast om tegemoet te komen aan de behoeften van gedetineerden die moeite hebben met lezen of schrijven, Bureau Buitenland kan nog meer inzetten op het betrekken van het netwerk van de gedetineerden, het is raadzaam dat de VNG meer laagdrempelige informatie verstrekt over de nazorg door ex-gedetineerden aan gedetineerden via het tijdschrift Comeback of via Bureau Buitenland, tenslotte is het aan te raden dat de VNG een format ontwerpt voor meer eenduidige informatie over de mogelijkheden van de nazorg ex-gedetineerden op de webpagina van de gemeenten.

In de handreiking zijn inspirerende voorbeelden opgenomen, enkele zijn:
- Voorbeelden van duidelijke websites van gemeentelijke nazorg ex-gedetineerden
- Een landingsplek voor terugkerende ex-gedetineerden waar aandacht is voor praktische hulp, erkenning en ondersteuning, met kennis van de mogelijkheden voor huisvesting, toeleiding naar werk en zorgvoorzieningen.

Terug na buitenlandse detentie, en dan?

Mensen die terugkeren uit buitenlandse detentie (ca. 800 per jaar) hebben door de omstandigheden daar en het proces van terugkeer een slechte startpositie voor re-integratie in Nederland. Zo’n 23% valt vrij snel terug in criminaliteit. Er is vaak sprake van complexe problematiek en de aansluiting en overdracht tussen betrokken instanties zijn verre van optimaal.
In dit project maken we met betrokken actoren inzichtelijk wat nodig is voor een goede terugkeer en welke vorm van samenwerking het beste past om goede re-integratie van deze complexe doelgroep te verbeteren. Met een breed consortium van non-profit en MKB partners ontwikkelen we een nieuw samenwerkingsverband van verschillende typen actoren die allen betrokken zijn bij de terugkeer van mensen na buitenlandse detentie in de regio waarbinnen: zij elkaar kunnen vinden en weten wie wat doet, wederzijdse verwachtingen helder en realistisch zijn, de stappen goed op elkaar aansluiten en de gedetineerde (en diens sociale netwerk) centraal staat. Om actoren te ondersteunen en het samenwerkingsverband te versterken, wordt een handreiking ontwikkeld waarin de opeenvolgende stappen in het traject en best practices helder en visueel uiteengezet worden. De ambitie is om op grond van dit project vervolgonderzoek te initiëren.
Dit project sluit aan bij de KIA Veiligheid (‘de veiligheidsprofessional’) en bij het Bestuurlijk Akkoord ‘Kansen bieden voor re-integratie’ van de VNG, reclasseringsorganisaties en Dienst Justitiële Inrichtingen.
Het project heeft ook zijn uitwerking op het onderwijs door betrokkenheid van docenten en studenten van Integrale Veiligheidskunde, Recht en Social Work. De ontwikkelde kennis draagt bij aan het opleiden van toekomstige professionals in deze met elkaar verbonden domeinen.