VR4ERT - Virtual Reality voor het vaker en zelfstandiger oefenen van emotieregulatie

In dit project heeft een consortium drie GGZ-instellingen, een MKB-partner en een hogeschool een VR oplossing ontwikkeld waarmee cliënten vaker en zelfstandiger aan emotieregulatietraining kunnen doen. Cliënten hebben de wens om vaker te oefenen maar dit is maar beperkt mogelijk door de enorme werkdruk voor zorgverleners. De praktijk ziet kansen om met virtual reality het leereffect van rollenspellen te vergroten.

Bij dit project stond co-creatie centraal en bij meerdere sessies hadden we ‘the whole system in the room’. Onder leiding van dramatherapeuten speelden de deelnemers rollenspellen waardoor snel meer begrip voor elkaars perspectief ontstond dieperliggende behoeften naar boven kwamen. Op basis hiervan ontwikkelden we ‘VR4ert’, een VR-toepassing waarbij een de client een rollenspel kan spelen waarbij hij een defecte telefoon komt terugbrengen in een telefoonwinkel. De verkoper is onaardig en weinig behulpzaam. Vrijwel iedereen herkende deze situatie. Doordat de besturing verloopt via spraak en de virtuele tegenspeler realtime reageert ontstaat een natuurlijk gesprek.

Gebruikers vinden VR4ert realistisch en leuk om te gebruiken. Ook voelt het grootste deel emoties, wat volgens dramatherapeuten een belangrijkste stap is bij het rollenspel. Dramatherapeuten benadrukken dat het inzetten van VR4ert in de praktijk kan helpen bij het verlagen van de werkdruk en dat ze het graag bij cliënten willen introduceren. Psychologen geven aan dat de drempel om te oefenen ook lager kan worden. Via VR4ert kunnen cliënten namelijk zoveel fouten maken als ze willen want er is geen druk omdat iemand meekijkt. Zorgverleners geven aan dat maatwerk belangrijk is en blijft: de mate van gebruik en het moment van de inzet van deze interventie kunnen per persoon verschillen. Ook spraken ze de wens voor verschillende scenario’s, om beter aan te kunnen sluiten bij de leefwereld van cliënten of om te kunnen variëren.

Uitdagingen GGZ
De uitdagingen in de GGZ zijn groot. Er zijn wachtlijsten en de uitval onder professionals als gevolg van stress en burn-out neemt toe. Daarnaast geven studenten aan dat zij onvoldoende zijn voorbereid op de praktijk, waardoor het werkveld extra wordt belast.

Praktijkvraag
Verpleegkundigen en dramatherapeuten (vanaf hier ‘zorgverleners’) werkzaam bij GGZ-instellingen STEVIG, VIGO en KARAKTER willen iets doen aan de werkdruk en tegelijkertijd optimale zorg voor hun cliënten blijven garanderen. Vanuit het principe van passende zorg zetten zij in op het meer rondom cliënten organiseren van zorg en slim gebruik van digitale oplossingen. Zij behandelen regelmatig cliënten met problemen rondom emotieregulatie met emotieregulatietherapie (ERT). Via ERT leren cliënten emoties zoals boosheid en agressie beter aanvoelen en onder controle houden. De zorgverleners geven aan dat ze hun cliënten vaker en zelfstandiger willen laten oefenen met ERT. Volgens hen kan een innovatieve toepassing – als verlengstuk van de behandeling met de zorgverlener – cliënten meer regie geven, het behandeleffect vergroten, de behandelduur verkorten en hun werkdruk verlagen.

Innovatie
Wij stellen een unieke VR-toepassing voor met realtime feedback, waarmee zorgverleners hun cliënten in staat kunnen stellen om vaker en zelfstandiger te oefenen met ERT. De effectiviteit van VR bij pijnregulatie, angststoornissen en depressie is aangetoond, maar vaak gaat het hierbij om oefenen in het bijzijn van een therapeut. Het bijzondere aan dit project is dat wij verkennen in hoeverre cliënten kunnen oefenen zónder directe aanwezigheid van hun zorgverlener.
Bij dit project volgen we de principes van de CeHRES roadmap, een richtlijn voor eHealth ontwikkeling, implementatie en evaluatie. Zorgverleners leveren input, welke onze MKB-partner The Simulation Crew gebruikt om de VR-toepassing te bouwen. Vervolgens inventariseren we via een haalbaarheidsstudie in hoeverre deze gebruikt kan worden om cliënten daadwerkelijk zelfstandig te laten oefenen.