© 2024 SURF
het RAAK-publiek project ‘WHeelchair ExercisE and Lifestyle Study (WHEELS)’ is een mobiele leefstijlapplicatie (app) ontwikkeld voor rolstoelgebruikers met een dwarslaesie of beenamputatie. Deze app kan door leefstijlprofessionals als middel worden ingezet om rolstoelgebruikers op afstand naar een gezonde leefstijl te begeleiden, maar kan ook zelfstandig worden gebruikt, zonder tussenkomst van een professional.
Naast de leefstijlapp heeft het project interessante inzichten opgeleverd over factoren die de leefstijl van rolstoelgebruikers met een dwarslaesie of beenamputatie beïnvloeden. Persoonlijke factoren zijn bijvoorbeeld: levensfase, gezondheidstoestand, functiebeperkingen, balans in het dagelijks leven, vermoeidheid, lijden aan de gevolgen van een ongezonde leefstijl, intrinsieke motivatie, gewoontes, attitude, bewustzijn, eigeneffectiviteit, kennis, vaardigheden en uitkomstverwachtingen. Omgevingsfactoren die de leefstijl van rolstoelgebruikers beïnvloeden zijn bijvoorbeeld: toegankelijkheid en geschiktheid van sport- en beweegfaciliteiten, kosten, vervoersproblemen en steun en bewustzijn van familie en vrienden. Deze inzichten zijn uitgebreid beschreven in twee wetenschappelijke publicaties.
De leefstijlapp is op een systematische en grondige manier ontwikkeld aan de hand van het Intervention Mapping protocol. Hierbij hebben ongeveer 30 studenten, 10 docent-onderzoekers, 5 lectoren, 10 onderzoekers, 20 professionals en 30 vertegenwoordigers van de doelgroep geparticipeerd. De uitwerking van de Intervention Mapping stappen die genomen zijn om tot de app te komen worden inmiddels als case study gebruikt in het onderwijs.
Op advies van de stakeholdersgroep worden met de WHEELS-app de volgende interventiedoelen nagestreefd: 1) Rolstoelgebruikers voldoen aan de voor hen geldende beweegrichtlijnen; 2) Rolstoelgebruikers hebben een gezonde energiebalans; 3) Rolstoelgebruikers hebben een gezonde balans tussen inspanning en ontspanning; en 4) Revalidatie- en leefstijlprofessionals bieden na de
Fysieke inactiviteit, overgewicht en een lage vitaliteit zijn een groot probleem bij mensen die in een rolstoel zitten als gevolg van een dwarslaesie of beenamputatie. In de revalidatiefase wordt aandacht besteed aan het herpakken of opbouwen van een gezonde leefstijl. Na de revalidatiefase, echter, met de rolstoelgebruikers teruggekeerd in hun eigen omgeving, is het lastig voor de professionals om deze lijn van begeleiding naar een gezonde leefstijl door te zetten. Daarom zijn professionals op zoek naar een flexibele benadering waarmee zij kunnen inspelen op de individuele wensen en behoeften van hun cliënten.
Professionals zien veel potentie in de inzet van een digitale leefstijlapplicatie bij het in beweging brengen en houden van mensen met een beperking en het geven van voedings- en ontspanadvies. Dit stelt ze in staat om samen met de cliënt een stimulerend programma op te stellen, de voortgang of het gebrek daaraan te monitoren en snel in te grijpen als blijkt dat de cliënt niet op schema ligt om zijn/haar doelstellingen te bereiken. Op dit moment bestaat er echter nog geen sport- of leefstijlapplicatie die gericht is op rolstoelgebruikers.
In het voorgestelde project WHEELS gaat de volgende onderzoeksvraag beantwoord worden: “Aan welke criteria moet een digitale leefstijlapplicatie voor rolstoelgebruikers met een dwarslaesie of beenamputatie, gericht op het bevorderen van een actieve leefstijl, een gezond voedingspatroon en de lichamelijke vitaliteit, voldoen?”. Met het beantwoorden van deze vraag werken we aan het onderzoeksdoel om systematisch een digitale leefstijlapplicatie te ontwikkelen en de compliance van de deelnemers te meten. Met behulp van Intervention Mapping wordt op een systematische en grondige manier de digitale leefstijlapplicatie ontwikkeld, waarbij vertegenwoordigers van de doelgroep en professionals participeren in het gehele proces. In een laatste fase wordt de applicatie geëvalueerd. Dit proces is een co-creatie van leefstijlprofessionals, patiënten, (docent)onderzoekers, en studenten.