Het ontwikkelen en verzorgen van kwalitatief hoogwaardig onderwijs is een teamopgave en collectief handelingsvermogen is een voorwaarde voor die opgave. Onder collectief handelingsvermogen van een team verstaan we een goed functionerend team dat in staat is tot collectief professioneel handelen.Samenwerken in effectieve teamsDit actieonderzoek was gericht op de vraag hoe docententeams, ondersteunende diensten en leidinggevenden in het mbo het collectief handelingsvermogen van teams kunnen versterken, teneinde kwalitatief hoogwaardig onderwijs te realiseren.ConclusiesHet blijkt dat teams een centrale rol spelen in onderwijsvernieuwing, maar de tijd die nodig is om veranderingen vorm te geven, wordt vaak onderschat. Dit is een van de conclusies uit het onderzoek.Ook komt uit het onderzoek naar voren dat wanneer basiscondities als sociale veiligheid en effectieve teamsamenwerking ontbreken, het lastiger is – of zelfs onmogelijk – om teams tot ontwikkeling te brengen. Ook ervaren veel teams weinig tijd om met elkaar te reflecteren op het eigen handelen en functioneren, en zij missen vaak de vrijheid om werk echt anders in te richten.Werkwijze onderzoekIn het onderzoek stonden condities voor de totstandkoming van collectief handelingsvermogen en de doorwerking in en verbetering van de onderwijspraktijk centraal. Zes docententeams, leidinggevenden en ondersteunende diensten in twee mbo-instellingen ontwikkelden hiervoor als ‘reflective practitioners' met elkaar interventies, begeleid door de onderzoeksgroep Teamprofessionalisering (HvA) en het lectoraat Beroepsonderwijs (HU).Dit actieonderzoeks- en ontwikkeltraject was een initiatief van de Hogeschool van Amsterdam in samenwerking met de Hogeschool Utrecht, het Regio College en Friesland College. Ondersteuning en facilitering van het traject wordt mede mogelijk gemaakt door een subsidie van het Nationaal Regieorgaan Onderwijs (NRO).
MULTIFILE
In deze studie hebben Sturing, Biemans, Mulder en de Bruijn onderzoek gedaan naar de bruikbaarheid en de methodologische kwaliteit van de vernieuwde 'matrix voor competentiegericht beroepsonderwijs', een reflectie-instrument voor docententeams om de 'competentiegerichtheid' van hun onderwijsprogramma te bepalen. De vernieuwde matrix bevat een principe over de flexibiliteit van onderwijsprogramma's en een extra implementatieniveau ten opzichte van de 'oude' matrix.
Of het nu in de zorg, het onderwijs of de dienstverlening is, steeds vaker werkt men in teams. Van de mensen in deze teams wordt verwacht dat zij samenwerken aan kwaliteitsverbetering van hun werk. Maar wat hebben teams daartoe nodig? In dit artikel spitsen we deze vraag toe op docententeams in het middelbaar beroepsonderwijs.
In het mbo zijn onderwijs en examinering vaak strikt gescheiden. Daardoor krijgen mbo-docenten moeilijk zicht op de ontwikkeling van hun studenten op de langere termijn, richting die examinering. Eerder onderzoek laat zien dat formatief evalueren en het maken van een leerpad van de ontwikkeling van studenten hierbij kunnen helpen.
