Dit verkennend onderzoekt hoe agrariërs aankijken tegen klimaatverandering en hoe zij hun toekomst zien in een wereld die steeds complexer wordt? Hoe kijken zij aan tegen een transitie naar duurzame landbouw? Zien zij daarin kansen of juist belemmeringen? Kiezen zij bewust of meer uit pragmatische overwegingen voor biologische landbouw? Vertrouwen zij de media en de wetenschap? Wat is hun beeld van de politiek en de agro-industrie? Op basis van een geschiedenis van naoorlogse verzet tegen landbouwhervormingen en diepte-interviews onderscheidt dit onderzoek een idealistisch, een optimistisch en wantrouwend perspectief van waaruit agrariërs kijken naar de huidige transitie naar duurzame landbouw. Dit onderzoek richt zich op de perceptie en beleving van agrariërs, en hoe zij hun beeld van de werkelijkheid construeren, niet op de vraag of hun beeld van de werkelijkheid klopt.
DOCUMENT
There is an increasing awareness that the landscape around cities can contribute significantly to the well-being of urban citizens. Various studies and experiences in the Netherlands and other countries show that the combination of agriculture with care and education has great potential. The number of care farms has increased from 75 in 1999 to 500 in 2005. In urban areas, a diversity of groups can benefit from care farms or other types of social services in the rural area. It concerns among others, people with mental problems, with (chronic) psychiatric demands, with addiction problems, elderly, children with behavior and/or psychological problems and long term unemployed. The city of Amsterdam recognizes the unique and valuable qualities of the rural area and its potential for the well-being of its citizens. In and around Amsterdam various organizations have initiated innovative projects that connect urban demands with agricultural entrepreneurs. A transition to a new kind of agriculture and landscape contributing to health and well-being of urban citizens is possible.
DOCUMENT
Met de kringlooplandbouw-visie van het Ministerie van LNV staat de voedseltransitie onherroepelijk op de politieke kaart. Al jaren worden er innovatieprogramma’s opgezet om duurzame landbouw te ondersteunen. En heel wat kringlooplandbouw-bedrijven hebben inderdaad succes! Maar tot een daadwerkelijke doorbraak leidt het niet. Duurzame ondernemers concurreren nog onvoldoende met gangbare: meerwaarde resulteert niet per se in meerprijs. Daardoor biedt kringlooplandbouw voor veel boeren en tuinders onvoldoende perspectief. De transitie naar kringlooplandbouw gebeurt pas als haar verdienvermogen voldoende concurreert met het oude systeem. Daarom is het belangrijk om het verdienvermogen van de businessmodellen van kringlooplandbouw te versterken. Zo krijgen ze meer concurrentiekracht, worden ze aantrekkelijker voor de rest van de sector en versnellen ze de transitie. In dit project zoeken we kritische succesfactoren voor verdienvermogen van kringlooplandbouw en berekenen we de impact daarvan op het verdienvermogen. Ten eerste kijken we op het agrarisch bedrijf naar wat boeren en tuinders zelf kunnen doen om hun businessmodel te versterken. Ten tweede kijken we vanuit het perspectief van de keten, en dan met name de rol van de zakelijke dienstverlening: hoe kan zij de organisatiemodellen van de kringlooplandbouw versterken? Hoe neemt zij haar rol in het omgaan met de risico’s en financieringsvraagstukken van kringlooplandbouw? En ten derde kijken we vanuit een gebiedsbenadering. Hoe kunnen boeren, tuinders en hun gebiedspartners (overheden, LTO’s, milieuorganisaties) bijdragen aan het oplossen van gebiedsvraagstukken en zorgen dat daar ook een beloning tegenover staat? We rekenen aan verdienvermogen. Hoe concurrerend zijn de businessmodellen van de kringloop-landbouw vandaag? Hoezeer kunnen kringlooplandbouw agrariërs hun verdienvermogen vergroten? En wat betekent dat voor de transitie naar kringlooplandbouw? Ons project levert direct handelingsperspectief aan duurzame boeren en tuinders. Het levert ook inzicht aan zakelijke dienstverleners, overheden, organisaties, over hoe zij kringlooplandbouw verder kunnen versterken. Zo versnellen we de transitie naar kringlooplandbouw.
Het lectoraat ‘Klimaatrobuuste landschappen: verbinden van landbouw en natuur ‘ zal onderzoek doen naar de bijdrage van andere vormen van landbouw aan het verbeteren van waterkwaliteit en biodiversiteit door een koppeling met de natuur te maken. De droogte van afgelopen zomers heeft tot opbrengstenderving geleid bij agrariërs en de natuur is beschadigd door verdroging. Er worden momenteel maatregelen getroffen om droge periodes beter op te vangen in de toekomst. Bijvoorbeeld in beekdallandschappen wordt het water langer vastgehouden en hierdoor worden sommige gebieden te nat om de huidige bedrijfsvoering van agrariërs door te zetten. Dit biedt het kansen voor andere agrarische gebruiksvormen en dit te combineren met natuurherstel. Op de drogere delen kunnen droogte resistente gewassen geteeld worden zoals sorghum op een natuurinclusieve wijze. De natte gebieden in het landschap kunnen dienen als waterbuffer en natte teelten kan het water filteren. Dit heeft een positief effect op waterkwaliteit, biodiversiteit in de omliggende natuur. Echter, voordat een agrariër kan om schakelen naar andere landbouwvormen heeft deze onder andere kennis en ervaring nodig. De centrale onderzoeksvraag luidt: Op welke wijze kunnen klimaatrobuuste landschappen bijdragen aan het verbinden van landbouw en natuur, om zo biodiversiteit en waterkwaliteit te verbeteren en agrarisch perspectief te ontwikkelen? Er zal onderzoek verricht worden langs drie onderzoekslijnen welke zullen leiden tot: 1) praktijkkennis op het gebied van nieuwe teeltechnieken ten behoeve van het verdienmodel, 2) kennisontwikkeling over de wijze hoe de verbinding tussen klimaatrobuuste landbouw, natuurontwikkeling en waterkwaliteit gemaakt kan worden ten behoeve van de biodiversiteit en 3) het agrarisch vakmanschap zal verder ontwikkeld worden door kennisdeling. Het lectoraat zal een belangrijke bijdrage leveren aan onderwijsontwikkeling en adviezen richting de overheid over het instrumentarium om zo de transitie naar een klimaatrobuuste landschappen verder in gang te zetten voor een gezonde leefomgeving in een veranderend klimaat.
De landbouw heeft te maken met grote duurzaamheidsopgaven. Om de transitie naar een duurzamere bedrijfsvoering in gang te zetten is het belangrijk om boeren handelingsperspectief te bieden. De effecten van maatregelen zijn echter sterk context-afhankelijk en de implementatie van kringlooplandbouw op het eigen bedrijf vergt de nodige kennis en inzicht. Hier is in essentie sprake van een leervraag: het verkrijgen van inzichten en ‘meer gevoel’ bij de relatie tussen het eigen handelen en de bijdrage daarvan aan zowel korte- als lange termijn doelen. Voor dit soort leervragen biedt serious gaming een krachtige leer- en onderzoek interventie. Complexe modellen kunnen speelbaar worden gemaakt, waarbij de relatie tussen doelgericht handelen en de effecten daarvan inzichtelijk wordt. In een serious game kunnen (toekomstige) ondernemers veilig experimenteren met verschillende keuzes en daarop een terugkoppeling krijgen die hen leert welke keuzes het meest succesvol kunnen zijn, o.a. in relatie tot opbrengsten, ecosysteemdiensten en/of kringloop-KPI’s. Voor een goede aansluiting bij de belevingswereld van agrariërs is het relevant om onderscheid te maken tussen sectoren. Daarom is gekozen voor twee aparte sporen met een verschillende aanvliegroute. Voor de tuin- en akkerbouw is dat een game die boeren en bedrijfsadviseurs ondersteunt om het gesprek aan te gaan over duurzaam bodembeheer en voor de melkveehouderij over een duurzame toekomst van het bedrijf. De consortiumpartijen werken gezamenlijk aan de ontwikkeling deze serious games, waarmee (toekomstige) agrarische ondernemers meer inzicht krijgen in kosten, resultaten en effecten van beschikbare handelingsperspectieven ten behoeve van de transitie naar kringlooplandbouw op het eigen bedrijf. Het project levert nieuwe kennis op over de vertaling van beleidsdoelen t.a.v. kringlooplandbouw naar het bedrijfsniveau en de inzet van serious games ter ondersteuning van de beoogde transitie. De inzet van serious gaming betekent ook een vernieuwing voor het agrarisch onderwijs.
