Dit verkennend onderzoekt hoe agrariërs aankijken tegen klimaatverandering en hoe zij hun toekomst zien in een wereld die steeds complexer wordt? Hoe kijken zij aan tegen een transitie naar duurzame landbouw? Zien zij daarin kansen of juist belemmeringen? Kiezen zij bewust of meer uit pragmatische overwegingen voor biologische landbouw? Vertrouwen zij de media en de wetenschap? Wat is hun beeld van de politiek en de agro-industrie? Op basis van een geschiedenis van naoorlogse verzet tegen landbouwhervormingen en diepte-interviews onderscheidt dit onderzoek een idealistisch, een optimistisch en wantrouwend perspectief van waaruit agrariërs kijken naar de huidige transitie naar duurzame landbouw. Dit onderzoek richt zich op de perceptie en beleving van agrariërs, en hoe zij hun beeld van de werkelijkheid construeren, niet op de vraag of hun beeld van de werkelijkheid klopt.
DOCUMENT
Vanuit partijen voor agrarisch natuurbeheer in Overijssel is begin 2016 het initiatief genomen om een coalitie op te zetten van de organisaties en overheden die werkzaam zijn in het buitengebied van de gemeentes Dalfsen, Ommen en Hardenberg.Deze Gebiedscoalitie Vechtdal bestaat uit onder andere gemeenten, waterschappen, vertegenwoordigers van de agrariërs, terreinbeheerders en het middelbaar beroepsonderwijs.De partners oriënteren zich op hun gebiedsgrenzen, hun gezamenlijkeopgaven en organisatievorm en hebben daarbij het lectoraat Sustainable Landscape Management betrokken. Dit artikel richt zich vooral op de zoektocht naar de gebiedsgrenzen,waar zowel landschappelijke als bestuurlijke uitdagingen liggen.
MULTIFILE
Inaugurele rede van Daan Jochem Groot en Erwin van Woudenberg van het lectoraat "Innovatief Ondernemen met Natuur". De doelstelling van het lectoraat is het verhogen van natuurwaarden op productieve gronden. Het lectoraat Innovatief Ondernemen met Natuur heeft alle ingrediënten in zich om initiatiefnemers te voorzien van kennis en inzichten over het opzetten van nieuwe business met natuur. Daarbij gaat het om natuurcombinaties met winst voor natuur én economisch en maatschappelijk rendement.
MULTIFILE
De landbouw heeft te maken met grote duurzaamheidsopgaven. Om de transitie naar een duurzamere bedrijfsvoering in gang te zetten is het belangrijk om boeren handelingsperspectief te bieden. De effecten van maatregelen zijn echter sterk context-afhankelijk en de implementatie van kringlooplandbouw op het eigen bedrijf vergt de nodige kennis en inzicht. Hier is in essentie sprake van een leervraag: het verkrijgen van inzichten en ‘meer gevoel’ bij de relatie tussen het eigen handelen en de bijdrage daarvan aan zowel korte- als lange termijn doelen. Voor dit soort leervragen biedt serious gaming een krachtige leer- en onderzoek interventie. Complexe modellen kunnen speelbaar worden gemaakt, waarbij de relatie tussen doelgericht handelen en de effecten daarvan inzichtelijk wordt. In een serious game kunnen (toekomstige) ondernemers veilig experimenteren met verschillende keuzes en daarop een terugkoppeling krijgen die hen leert welke keuzes het meest succesvol kunnen zijn, o.a. in relatie tot opbrengsten, ecosysteemdiensten en/of kringloop-KPI’s. Voor een goede aansluiting bij de belevingswereld van agrariërs is het relevant om onderscheid te maken tussen sectoren. Daarom is gekozen voor twee aparte sporen met een verschillende aanvliegroute. Voor de tuin- en akkerbouw is dat een game die boeren en bedrijfsadviseurs ondersteunt om het gesprek aan te gaan over duurzaam bodembeheer en voor de melkveehouderij over een duurzame toekomst van het bedrijf. De consortiumpartijen werken gezamenlijk aan de ontwikkeling deze serious games, waarmee (toekomstige) agrarische ondernemers meer inzicht krijgen in kosten, resultaten en effecten van beschikbare handelingsperspectieven ten behoeve van de transitie naar kringlooplandbouw op het eigen bedrijf. Het project levert nieuwe kennis op over de vertaling van beleidsdoelen t.a.v. kringlooplandbouw naar het bedrijfsniveau en de inzet van serious games ter ondersteuning van de beoogde transitie. De inzet van serious gaming betekent ook een vernieuwing voor het agrarisch onderwijs.
In de Deurnse Peel wordt in 2019 het grondwaterpeil omhoog gebracht om natuurontwikkeling mogelijk te maken. Hierdoor worden de percelen van de omwonende agrariërs natter. Dit betekent dat agrarische ondernemers hun huidige bedrijfsvoering waarschijnlijk niet kunnen voortzetten. Vanuit de ondernemers is de vraag gekomen of er nieuwe verdienmodellen ontwikkeld kunnen worden voor toekomstige bedrijfsvoering. Agrariërs hebben hier zelf ideeën over, bijvoorbeeld veevoer produceren op gronden die aangewezen worden als nieuwe natuur of het produceren van producten met een “Peel beleving”. Binnen dit project zal onderzocht worden welke verdienmodellen het meest rendabel zijn voor ondernemers in het gebied. Binnen het consortium van agrarisch praktijkonderzoek (HAS Hogeschool), specialistisch onderzoek natte teelten (Radboud Universiteit Nijmegen) en twee ondernemers is veel ervaring op het gebied van nieuwe agrarische verdienmodellen. De Provincie Noord-Brabant is beschikbaar voor het inzetten van hun netwerk in de regio. Met de verhoging van de grondwaterpeil is de verwachting is dat er met andere teelten (paludicultuur) een rendabelere bedrijfsvoering gevoerd kan worden. Echter ontbreken nog betrouwbare getallen over opbrengsten van gewassen die groeien op hogere grondwaterpeilen in de Peelvenen. Daarom bestaat het project uit twee fasen. In de eerste fase worden de opbrengsten berekend van natte teelten toegespitst op de situatie van de Deurnse Peel. In de tweede fase gaan HAS Hogeschool afstudeerstudenten onder begeleiding van expert-docenten verdienmodellen ontwikkelen voor de ondernemers. Hiervoor worden per ondernemer 3 verdienmodellen opgesteld 1) huidige bedrijfsvoering, 2) incrementele verandering, 3) out of the box verandering. Radboud Universiteit en Provincie Noord-Brabant delen hun kennis en ervaringen met de studenten en docenten. De verdienmodellen worden samengevat in een adviesrapport en gepresenteerd tijdens een openbare bijenkomst in het gebied. Op basis van de adviezen zouden de ondernemers hun toekomstige bedrijfsvoering kunnen aanpassen om veilig, genoeg en gezond voedsel te blijven produceren in de toekomst.
