Practoraten zijn bijna niet meer weg te denken uit het mbo. De vraag wat een practor doet en wat deze functie kenmerkt laat zich echter niet eenvoudig beantwoorden. Dit vormde de aanleiding voor het gezamenlijk ontwikkelen van een beroepsbeeld. Het beroepsbeeld in dit artikel schetst acht rollen: coördinator, strateeg, verbinder, deskundige, praktijk(gerichte)onderzoeker, onderzoeksbegeleider, innovator en communicator. In dit artikel lichten we het proces van de ontwikkeling van het beroepsbeeld toe en hoe het beroepsbeeld kan worden gebruikt.
DOCUMENT
Eind maart 2019 lanceerden de beroepsvereniging van mbo-docenten BVMBO en het Platform Samen Opleiden & Professionaliseren van de MBO-Raad gezamenlijk een beroepsbeeld voor de mbo-docent. Het beroepsbeeld laat de verschillende facetten van het beroep zien en de ontwikkelmogelijkheden die daarbinnen te onderscheiden zijn. Het is et beschouwen als een landkaart die handvatten biedt voor loopbaanontwikkeling, loopbaankeuzes en loopbaanbeleid. Voortbouwend op het Beroepsbeeld van de leraar worden in het beroepsbeeld van de docent mbo vier domeinen onderscheiden: het verzorgen van onderwijs voor studenten, het vernieuwing van het beroepsonderwijs, het organiseren van onderwijs, en het leren met en van collega’s. Op elk van die domeinen kunnen leraren zich ontwikkelen van starter tot expert. Dit beroepsbeeld past beter bij de taal en realiteit van het mbo en geeft docenten en leidinggevenden een handvat om het gesprek aan te gaan over professionele ontwikkeling en loopbaanontwikkeling. Dat maakt het voor docenten mogelijk om gedurende langere tijd met passie hun docentschap te kunnen blijven uitoefenen. HvA-lector Marco Snoek heeft de ontwikkeling van dit beroepsbeeld begeleid.
DOCUMENT
Het beroep van leraar is een prachtig, belangrijk, maar ook complex beroep is. En een beroep waarin leraren zich kunnen blijven vernieuwen en ontwikkelen.Doordat die ontwikkelingsmogelijkheden echter niet goed zichtbaar zijn, ontbreekt voor veel (toekomstige) leraren een inspirerend en uitdagend ontwikkelperspectief. Een beroepsbeeld waarin ontwikkelingsmogelijkheden zichtbaar zijn, kan leraren, schoolleiders en lerarenopleiders handvatten bieden om die ontwikkeling binnen het beroep vorm te geven en te ondersteunen. Daarnaast draagt zo’n beroepsbeeld bij aan een breed gedragen en gedeelde visie op het beroep en aan een gemeenschappelijke taal. En dat kan weer bijdragen aan een breder beeld van het lerarenberoep, aan een verdere uitwerking van beroepsperspectieven en ontwikkelingsmogelijkheden, en aan het wegwerken van systeemscheidingen.In de kern van deze publicatie wordt een beroepsbeeld geschetst waarin vier domeinen worden onderscheiden:• Het ondersteunen van het leren van leerlingen. • Het ontwikkelen van onderwijs.• Het organiseren van onderwijs. • Het ondersteunen van het leren van collega’s.Een leraar is in elk geval bekwaam en actief in het eerste domein, maar kan dat combineren met de drie andere domeinen. In elk van deze domeinen kunnen leraren zich ontwikkelen en verdiepen: van in opleiding, naar startend, naar ervaren, naar meesterschap. Tegelijk kunnen leraren gedurende hun loopbaan zich verbreden naar andere domeinen.Daarmee ontstaat een waaier aan ontwikkelingsmogelijkheden. Bij elk van die ontwikkelingsmogelijkheden spelen vier vraagstukken:1. Hoe krijgt een leraar toegang tot een nieuwe rol?2. Hoe wordt een leraar ondersteund bij het erkennen van aanwezige en verwerven van nieuwe kwaliteiten die voor die nieuwe rol nodig zijn?3. Hoe wordt een leraar in de nieuwe rol gefaciliteerd?4. Hoe wordt een leraar in die nieuwe rol erkend?Het beantwoorden van die vraagstukken vereist overleg op school- en bestuursniveau en op landelijk systeemniveau. De auteurs denken dat dit beroepsbeeld leraren, schoolleiders, lerarenopleidingen en het ministerie handvatten biedt om gezamenlijk verdere stappen te zetten bij het versterken en aantrekkelijker maken van het beroep van leraar.
DOCUMENT
In deze bijdrage schetsen we een beroepsbeeld voor de leraar als handvat voor loopbaan- en ontwikkelpaden. Dit beroepsbeeld is afgelopen maanden ontwikkeld door een groep experts en besproken met leraren, schoolleiders en opleiders. Aanleiding voor het opstellen van het beroepsbeeld is tweeledig. Enerzijds wordt in de maatschappelijke beeldvorming het beroep van leraar als weinig aantrekkelijk gezien door het ontbreken van duidelijke loopbaanpaden. Anderzijds ontbreekt het aan een gedeeld referentiekader, dat als handvat kan dienen voor het ontwikkelen van loopbaanpaden.Het beroepsbeeld dat we in dit hoofdstuk presenteren, schetst een breder en meer ontwikkelingsgericht beeld van het leraarschap. Het kan bijdragen aan de ontwikkeling van een gemeenschappelijke taal en een gedeeld beeld voor scholen, leraren, lerarenopleidingen en overheid om loopbaan- en ontwikkelmogelijkheden voor leraren te identificeren.
DOCUMENT
Nadenken over loopbaanontwikkeling in het beroep van docent krijgt een duwtje in de rug. De beroepsvereniging voor opleiders in het mbo (BVMBO) en de MBO raad hebben het initiatief genomen om een beroepsbeeld voor de docent mbo te ontwikkelen. Lector Marco Snoek heeft bijgedragen aan de ontwikkeling van dit beroepsbeeld dat een varaiant is op het beroepsbeeld voor leraren in het voortgezet onderwijs. Het beroepsbeeld Docent MBO biedt handvatten voor het ontwikkelen van loopbaanbeleid binnen mbo-instellingen.
DOCUMENT
De website Beroepsbeeldvoordeleraar.nl brngts informatie, ontwikkelingen en publicaties ten aanzien van het beroepsbeeld voor de leraar en loopbaanontwikkeling bij elkaar.Belangrijke kern van de website betreft beroepsbeelden uit verschillende sectoren en het drieluik Leraar: een professie met perspectief.
LINK
Met de opmars van Integrale Kindcentra ontstaan er niet alleen betere ontwikkelmogelijkheden voor het kind, maar ook meer en nieuwe mogelijkheden voor de ontwikkeling van medewerkers , organisaties, leidinggevenden en opleidingen. Het beroepsbeeld medewerker IKC brengt die mogelijkheden in kaart.
MULTIFILE
Het onlangs door de Nederlandse onderwijsvakbonden gepubliceerde Beroepsbeeld Leraar roept de vraag op of je een beroepsbeeld op papier kunt vastleggen. In dit artikel betogen we dat beroepsbeelden het resultaat zijn van de dagelijkse praktijk zoals die door leraren, leerlingen, ouders wordt waargenomen. Die praktijk en de bijbehorende cultuur worden in belangrijke mate bepaald door structuren en systemen waarbinnen leraren werken en leren. We laten aan de hand van drie visualisaties van patronen zien dat die structuren en systemen makkelijk kunnen leiden tot een statisch en geïsoleerd beroepsbeeld. Lerarenopleidingen bewegen zich binnen die structuren en systemen en worden daardoor beïnvloed, waardoor ook opleidingen het risico lopen bij te dragen aan een statisch en geïsoleerd beroepsbeeld richting hun studenten. We doen suggesties hoe de lerarenopleiding kan bijdragen aan een meer collaboratief en dynamisch beroepsbeeld. Ons uitgangspunt daarbij is dat goed onderwijs niet wordt gemaakt door goede leraren, maar door goede lerarenteams. Zij laten zich leiden door een gezamenlijke opdracht, dagen elkaar uit, houden elkaar scherp, ondersteunen elkaar en vullen elkaar aan. Dat is in veel scholen echter nog niet vanzelfsprekend. We benadrukken daarom tenslotte het belang dat lerarenopleidingen studenten en leraren meer bewust maken van de invloed van systemen en structuren op patronen binnen lerarenteams.
DOCUMENT
In het mbo zijn tal van rollen en taken die leiden tot een variëteit aan ontwikkelmogelijkheden voor docenten in het mbo. Een dergelijke variëteit is een belangrijke voorwaarde om met energie en passie betrokken te blijven bij de ontwikkeling van studenten. Toch wordt die variëteit nog maar weinig gezien door docenten en aangegrepen om richting te geven aan hun loopbaan. Ook wordt die variëteit nog maar weinig gebruikt voor concreet loopbaanbeleid binnen het HR-beleid van mbo-instellingen.Geïnspireerd door ontwikkelingen in het voortgezet onderwijs hebben de BVMBO en het Kennispunt Opleiden in de School van de MBO Raad gewerkt aan de ontwikkeling van een beroepsbeeld voor de docent mbo. In dat beroepsbeeld worden verschillende rollen en niveaus onderscheiden waarmee een landkaart wordt gecreëerd die gebruikt kan worden voor het maken van loopbaankeuzes door docenten en het ondersteunen hiervan.
DOCUMENT
Er komt steeds meer aandacht voor de kwaliteit van leraren. Tegelijkertijd zien we stijgende lerarentekorten, omdat scholieren het leraarsberoep niet aantrekkelijk genoeg vinden en zittende leraren met pensioen gaan of afhaken. Bij deze ontwikkelingen vallen drie zaken op: • Er is veel aandacht voor de ontwikkeling van leraren tijdens de lerarenopleiding en ook steeds meer in de eerste jaren van de beroepsuitoefening, maar over professionele ontwikkeling tijdens de loopbaan zijn weinig expliciete beelden. • Het leraarsberoep is complexer geworden en de verwachtingen van wat leraren doen groeien. Waar in andere maatschappelijke sectoren toenemende complexiteit leidt tot meer differentiatie en specialisatie in beroepen, zien we dat vooralsnog vrijwel niet terug in het onderwijs. • Hoewel leraren in steeds meer scholen in teams onderwijs ontwikkelen en evalueren, overheerst het stereotiepe beeld van de eenzame leraar: professionals die in hun eentje onderwijs voorbereiden, uitvoeren en evalueren. Deze drie zaken zijn met elkaar verweven en leiden ertoe dat veel leraren het gevoel hebben dat ze geen ontwikkelmogelijkheden en loopbaanperspectief hebben. Voor veel jongeren is dat een reden om niet voor de lerarenopleiding te kiezen (Bahlmann, Eustatia & Pillen-Warmerdam, 2018). Een realistischer en aanlokkelijker beeld is dat van de leraar als teamspeler die binnen de school actief betrokken is bij ontwerpen en onderzoeken, organisatie en beleid en bij professionalisering. Kortom, een beroepsbeeld dat recht doet aan differentiatie- en ontwikkelmogelijkheden in het leraarsberoep.
DOCUMENT
