Deel 1 van het project Studeren zonder financiële zorgen. Hebben hbo-studenten financiële zorgen en heeft dit impact op hun studie? Deze vraag staat centraal in dit onderzoek. Door middel van een online enquête zijn studenten van vijf hogescholen bevraagd (n=4.901). Bijna de helft van de studenten heeft een lening en/of collegegeldkrediet bij DUO. Ruim een kwart van deze groep ervaart vaak zorgen over de eigen studieschuld (28%). De helft van de groep met een lening en/of collegegeldkrediet ervaart soms zorgen (49%). Een derde van de studenten kan geen schatting geven van de hoogte van de eigen studieschuld is (34%). Twee op de tien studenten (21%) geeft aan moeilijk rond te komen en 39% geeft aan niet makkelijk, maar ook niet moeilijk rond te komen. Moeilijk rondkomen heeft vooral te maken met de hoge studiekosten en de beperkte inkomsten.
Werkwijzer in het kader van het project ‘ Schoenmaker blijf niet bij je leest!’ Als professionals met mensen werken hebben zij ook te maken met mensen die in een schuldsituatie verkeren. De professional hoeft hier niets van te merken, zolang de schulden geen belemmerende invloed hebben op het contact, het traject en/of het gedrag van de cliënt1. dit wel het geval is, u bemerkt dit bijvoorbeeld door verbale of non-verbale signalen die uw cliënt afgeeft (uw client is rusteloos, neemt soms onbegrijpelijke beslissingen, oogt gestrest, doet vreemde uitspraken, komt niet opdagen op afspraken of vertelt u over problemen met een deurwaarder of verhuurder), is het vaak zoeken naar welke instantie u het beste kan doorverwijzen. Mogelijk vraagt u zich af wat u kan doen voor deze cliënten, maar ontbreekt het u aan goede voorbeelden of een volledig beeld van de mogelijkheden. Deze werkwijzer geeft u inzicht in de doorverwijzingsmogelijkheden die er zijn voor mensen met (kans op ernstige) schulden. Als u signaleert dat uw cliënt schulden heeft, of de kans erg groot is dat deze binnen korte termijn (ongeveer drie maanden) ontstaan, dan kunt u aan de hand van de bijgevoegde tabel en route kaart een gerichte keuze maken naar welke instantie of vorm van hulp u uw cliënt het beste kan doorverwijzen
In acht laagdrempelige Buurtwerkkamers in Amsterdam, Utrecht en Eindhoven helpen buurtbewoners elkaar met van alles, waaronder geldzaken en waar nodig toeleiding naar professionele schuldhulpverlening onder de noemer Schoon Schip. Uit eerder onderzoek bleek dat dit soort informele schuldhulp bijdraagt aan het vergroten van de financiële zelfredzaamheid van mensen en aan het verhelpen of verminderen van kleine schulden. In de doorverwijzing naar professionele schuldhulpverlening om ook grotere schulden effectief op te kunnen lossen is echter nog ruimte voor verbetering. Naast het verspreiden van kennis is voor een duurzame verbetering van financiële gezondheid vaak ook nodig dat er wordt gewerkt aan vaardigheden en bepaalde psychologische factoren, zoals motivatieen geloof in het eigen kunnen. Deze zaken kunnen echter juist worden bemoeilijkt in een situatie van financiële stress. Schoon Schip richt zich niet puur op het oplossen van financiele problemen maar ook op ontmoeting, activering en zingeving. Dit onderzoek kijkt daarom wat er met het mentale welzijn van mensen gebeurt die een tijdje de informele hulp van Schoon Schip krijgen.Honderdveertien respondenten beantwoordden twee zorgvuldig samengestelde en wetenschappelijk gevalideerde vragenlijsten (een nul- en een eenmeting), die werden aangevuld met enkele kwalitatieve diepte-interviews en een verifiëringsbijeenkomst met begeleiders van de Buurtwerkkamers. De resultaten wijzen uit dat er verbeteringen te zien zijn in mentaal welzijn, gevoel van zelfbeschikking, financiële stress en maatschappelijke participatie na een tijdje Schoon Schip. Een daadwerkelijke afnamevan betalingsachterstanden en problematische schulden blijkt geen noodzakelijke voorwaardete zijn voor de vermindering van financiële stress. Er treden geen aantoonbare verbeteringen op qua financiële gezondheid, maar dat gaat gezien de bredere maatschappelijke context waarbinnen deze hulp geboden wordt soms ook maar moeizaam. Een initiatief als Schoon Schip bereikt financieel (zeer) kwetsbare mensen, waaronder mensen in verborgen armoede, en heeft een bredere functie dan alleen schuldhulptoeleiding.
Bijna 40 procent van de huishoudens geeft aan dat zij moeilijk rondkomt (Nibud, 2018). Huishoudens met betalingsachterstanden hebben regelmatig te maken met incassoafdelingen en gerechtsdeurwaarders. Op dat moment is het van belang dat er een passende betalingsregeling wordt getroffen. Een zorgvuldige en verantwoorde incasso is ook een belangrijke pijler van de Brede schuldenaanpak. Tegelijkertijd zijn er aanwijzingen dat het geen vanzelfsprekendheid is dat schuldeisers inzetten op een betalingsregeling die de schuldenaar na kan komen.Doel In opdracht van het WODC willen we met dit onderzoek factoren die het tot stand komen van betalingsregelingen in de private markt belemmeren of juist bevorderen identificeren. Resultaten Dit onderzoek heeft geleid tot aanbevelingen over: het bevorderen van betalingsregelingen in de private sector en; hoe de Nederlandse wetgeving en het overheidsbeleid de totstandkoming van betalingsregelingen kan bevorderen. Looptijd 01 december 2019 - 30 juni 2020 Aanpak Het onderzoek geeft inzicht in de perspectieven van schuldeisers (desk research en interviews met de meest belangrijke schuldeisers), hulpverleners (observationele data van en interviews met sociale raadslieden) en de rechterlijke macht (desk research naar wettelijke kaders, jurisprudentie en interviews met rechters). Dit onderzoek hebben wij uitgevoerd in samenwerking met Panteia, Sociaal Werk Nederland en Landelijke Organisatie Sociaal Raadslieden. Impact op de beroepspraktijk Dit onderzoek geeft beleidsmakers handvaten over het bevorderen van betalingsregelingen. Het onderwijs en de beroepspraktijk krijgt inzicht in de factoren die de totstandkoming van betalingsregelingen beïnvloeden.