Deze openbare les is uitgesproken door dr. Ellen Gerrits ter gelegenheid van haar installatie als lector Logopedie aan Hogeschool Utrecht. Dit lectoraat is ontstaan vanuit een samenwerking tussen de Faculteit Gezondheidszorg van Hogeschool Utrecht, de opleiding Logopediewetenschap van de Universiteit Utrecht en de Koninklijke Auris Groep, een instelling voor begeleiding, zorg en onderwijs voor kinderen met een communicatieve en/of auditieve beperking. Het lectoraat Logopedie heeft als missie om de transparantie van de logopedische zorg te vergroten en kennis te ontwikkelen en te verspreiden over de effectiviteit van logopedische interventie. Hierbij ligt de focus op preventie en care bij kindertaalstoornissen. Het lectoraat wil dit bereiken met praktijkgericht, toegepast onderzoek. Het lectoraat is uniek in Nederland omdat het zich specifiek richt op het vakgebied Logopedie. Het heeft daarom ook als missie om in brede zin bij te dragen aan de onderbouwing en profilering van het beroep logopedie, en aan de professionalisering en academisering van de logopedist.
DOCUMENT
De doelstelling van dit onderzoek is de subtests 'begrippen en aanwijzingen volgen', 'zinnen herhalen' en 'tekstbegrip' van de CELF-4-NL aanpassen zodat ze beter bruikbaar zijn voor het beoordelen van de taalontwikkeling bij kinderen met een CI in de leeftijdscategorie van 5;00 tot en met 8;00 jaar. De aanpassingen bestaan uit (1) het simultaan tonen van de video met de opgave zodat het mondbeeld goed zichtbaar is, (2) het ondersteunen met afbeeldingen en (3) het inhoudelijk aanpassen aan de leefwereld van kinderen met een CI. Normaalhorende kinderen scoren niet significant beter of slechter op de aangepaste versie van de CELF-4-NL dan op de originele versie. Uit een eerste evaluatie van het nieuwe materiaal bij kinderen met een CI komen geen problemen naar voren.
DOCUMENT
Geleide Audiomotor Exploratie (GAME) is een innovatieve lesmethode waarmee slechthorenden met een Cochleair Implantaat (CI) piano kunnen leren spelen zonder muzieknotatie. Het doel van GAME is om door actief muziek te maken, transfereffecten van muziek- naar het spraakdomein te realiseren. Hierdoor kunnen CI-gebruikers zowel muziek als spraak beter gaan verstaan. Hoewel GAME ontworpen is om in de gewone lespraktijk gebruikt te worden, vereist het lesgeven met GAME nieuwe kennis en vaardigheden van pianodocenten. Dit onderzoek is daarom gericht op het ontwikkelen van instructiemateriaal en scholing voor het lesgeven met GAME. Zes pianodocenten en een ‘critical friend’ deden mee aan dit onderwijskundig ontwerp onderzoek. Tijdens het onderzoek zijn de lesmethode en het lesmateriaal aangepast en doorontwikkeld. De uitkomsten van het onderzoek laten zien dat docenten een ‘totaalpakket’ nodig hebben: (1) een handleiding gecombineerd met (2) demonstratie video’s, (3) lesmateriaal en voorbeeld lesplannen, (4) workshops en (5) collegiaal overleg. Deelnemende docenten vonden vooral de video’s gecombineerd met uitleg belangrijk omdat GAME totaal anders is dan traditionele lesmethodes. Het onderzoek heeft geleid tot suggesties voor implementatie in lespraktijken en Hoger Beroeps Onderwijs en aanbevelingen voor mogelijke toepassingen van GAME bij andere doelgroepen, zoals leerlingen met leerproblemen.
DOCUMENT
Wat kan een reguliere school doen om ook slechthorende kinderen onderwijs te kunnen geven, in een klimaat waarin deze kinderen zich prettig voelen en tot hun recht komen? Inclusief onderwijs betekent dat elk kind de mogelijkheid krijgt om effectief onderwijs te volgen in de eigen buurt, waarbij verschillen tussen kinderen worden gewaardeerd en gerespecteerd. Bij inclusief onderwijs kan elk kind zijn of haar capaciteiten volledig ontplooien. Dat zou dus ook voor slechthorende kinderen moeten gelden. Maar is inclusief onderwijs voor deze groep mogelijk, terwijl recht wordt gedaan aan hun bijzondere communicatiebehoefte? In dit dossier vind je een interview met Annemiek Voor in 't Holt over dit onderwerp. Daarnaast biedt haar achtergrondartikel "Westervoort Inclusief. Een fictieve inclusieve school met dove en slechthorende leerlingen" tal van handvatten waarmee leerkrachten van diverse schooltypen hun onderwijs toegankelijk kunnen maken voor kinderen met een gehoorverlies. Ook vind je verschillende instrumenten waarmee je zelf als horende leraar een indruk kunt krijgen wat jouw slechthorende leerling(en) hoort, en vooral: wat niet. Door een blaffend hondje wordt in een powerpointboekje uitgelegd hoe het oor in elkaar zit, leuk om met de klas eens te bekijken. Op de pagina Voor kids: zo werkt je oor zijn ook nog handige links voor kinderen te vinden. Met een checklist kun je nagaan in hoeverre je zelf daadwerkelijk een actieve luisteraar bent.
DOCUMENT
Logopedisten en klinisch linguïsten onderzoeken de taalontwikkeling van jonge kinderen met een vermoedelijke of al vastgestelde taalontwikkelingsstoornis. Ze onderzoeken ook de taalvaardigheid van personen met afasie. Naast gestandaardiseerde tests worden samples spontane taal geanalyseerd. Hiervoor worden uitingen ontlokt aan de patiënten via vaste protocollen. De sessies worden opgenomen, getranscribeerd en vervolgens grammaticaal geanalyseerd. Bij de grammaticale analyse wordt bepaald welke soorten constructies en fouten voorkomen en in welke mate, en dit wordt vergeleken met een norm. Taal- en spraaktechnologie (TST) kan er in prin-cipe aan bijdragen om het proces van transcriptie en grammaticale analyse efficiënter te maken en mogelijk zelfs om de kwaliteit van de assessments te verhogen. In dit artikel richten we ons op de mogelijkheden van TST voor de analyse van kindertaal.
LINK
Het lectoraat wil onderzoek doen naar verschillende aspecten van het tolken uit en naar gebarentaal, zoals de overeenkomsten en verschillen tussen het tolken in gesproken talen versus gebarentalen, verbetering van het afzien van gebarentaal door tolkstudenten, en de relatie tussen taalvaardigheid en tolkvaardigheid. Tevens is het belangrijk dat de Dovengemeenschap meer betrokken wordt bij het tolkproces en bij het opleiden van tolken, en is het van groot belang dat de kennis over het tolken meer verspreid wordt onder de Doven zelf. Nog al te vaak ontstaat er miscommunicatie ondanks de aanwezigheid van een tolk en we willen inzicht krijgen in de mogelijke oorzaken en de bijdrage aan de miscommunicatie van zowel de tolk als de dove/slechthorende en de horende cliënten. Specifiek zal er aandacht worden besteed aan de rol van de tolk binnen de (Geestelijke) Gezondheidszorg via het SIA RAAK Publiek project Oog voor Communicatie.
DOCUMENT
Van Schijndel en Van den Bogaerde hebben onderzoek gedaan naar een doelgroep waar nog weinig over bekend is: dove kinderen met een meervoudige beperking. In dit onderzoek hebben zij zich specifiek gericht op de ontwikkeling van gebarentaalvaardigheden van deze doelgroep. Hieruit blijkt dat doelgerichte interventie op de gebarentaalontwikkeling van drie dove leerlingen met een verstandelijke beperking blijvend effect heeft op de communicatieve ontwikkeling van deze leerlingen. Het effect van het onderzoek is zowel terug te zien in de testresultaten als in het dagelijks functioneren. In dit artikel wordt de interventie aan één van de drie leerlingen uitgebreid beschreven
DOCUMENT
Dit rapport is het verslag van een literatuurstudie naar rekenonderwijs in cluster 2 en heeft tot doel uitgangspunten voor rekenonderwijs aan deze doelgroep vast te leggen. De checklist in dit rapport biedt aanknopingspunten om het rekenonderwijs in cluster 2 in beeld te brengen en afstemming op de onderwijsbehoeften van leerlingen met auditieve beperkingen mogelijk te maken. De didactische aanpak vraagt hierbij nog veel aandacht. Tot nu toe is er weinig tot geen onderzoek gedaan in Nederland naar de gecijferdheid van dove en slechthorende kinderen (zie bijvoorbeeld Crasborn e.a. 1999; Gehoor in onderzoek 2010, maar ook Van Dijk 1968). De lectoraten Gecijferdheid en Dovenstudies van het Kenniscentrum Educatie van de Faculteit Educatie van Hogeschool Utrecht hebben het initiatief genomen om een verkennend onderzoek te doen naar de rekenwiskunde vaardigheden bij dove en slechthorende kinderen in het speciaal basis onderwijs. Een school1 voor dove kinderen was bereid aan dit onderzoek mee te werken.
DOCUMENT
Inleiding: Het lijdt geen twijfel dat een ernstige auditieve beperking de kindertaalontwikkeling sterk beïnvloedt. Onder andere door de neonatale gehoorscreening en cochleaire implantatie op jonge leeftijd ligt het taalniveau van deze kinderen echter steeds dichter bij dat van normaalhorende leeftijdsgenootjes. Hierdoor groeit de nood aan een uitgebreid evaluatie-instrument waarmee de taalontwikkeling van ernstig slechthorende en dove kinderen gedetailleerd in kaart gebracht kan worden. Het huidige onderzoek wil (1) nagaan of de CELF-4-NL hiervoor bruikbaar is en (2) onderzoeken of uit de verschillende taalevaluaties een specifiek taalprofiel opduikt. Methode: Er namen tien kinderen tussen 06;07 jaar en 07;10 jaar deel aan het onderzoek; vijf droegen een cochleair implantaat en vijf een hoortoestel. Hun resultaten op de CELF-4-NL werden vergeleken met twee normaalhorende controlegroepen; één groep gematcht op chronologische leeftijd en één gematcht op hoorleeftijd. Resultaten: Het globale taalniveau van de slechthorende kinderen ligt één à twee standaardafwijkingen onder de norm. Hoewel de variabiliteit in scores groot is, duikt toch een specifi ek patroon op in de resultaten. De hoogste scores worden behaald op de subtests die hoofdzakelijk semantische en lexicale vaardigheden meten. Op opdrachten waarbij de kinderen naast taal- ook goede auditieve vaardigheden nodig hebben, wordt het zwakst gepresteerd. Uit een diepgaande foutenanalyse komt naarvoren dat slechthorende kinderen signifi cant meer moeite hebben met plaatsaanduidingen, voornaamwoorden en bepaalde lidwoorden dan normaalhorende (hoor) leeftijdsgenootjes. Conclusie: De grote spreiding van de resultaten wijst erop dat de CELF-4-NL bij ernstig slechthorende en dove kinderen voldoende differentieert, zowel tussen de kinderen onderling als tussen de taalvaardigheden. Er duikt een taalprofiel op met lexicon en semantiek als sterke punten en morfologie en syntaxis als zwakke taalaspecten. Op opdrachten waarbij zowel sterke taal- als auditieve vaardigheden vereist zijn, zoals 'Begrippen en aanwijzigen volgen' en 'Zinnen herhalen', scoren de slechthorende kinderen het zwakste. De foutenanalyse wijst bovendien op het bestaan van specifieke afwijkingen in de morfosyntactische taalontwikkeling van slechthorende kinderen.
DOCUMENT
