Het Instituut voor Social Work (ISW) van de Hogeschool Utrecht (HU) ziet sinds de onderwijsinnovatie het leerteam als het kloppend hart van de opleiding. Hoe het leerteam in de onderbouw als hart van de opleiding gedurende een periode van vijf jaar daadwerkelijk is gerealiseerd is in het studiejaar van 2021-2022 onderzocht. Met behulp van de onderzoeksinstrumenten literatuuronderzoek, documentenonderzoek, enquêtes en diepte-interviews is beschreven wat de uitgangspunten van het leerteam als hart van de opleiding waren, hoe leerteambegeleiders bijdragen aan de realisatie ervan en wat studenten ervaren. Het antwoord op de eerste deelvraag bestaat uit de vijf uitgangspunten thuishaven, gepersonaliseerd leren, persoonlijke ontwikkeling, beroepsidentiteitsvorming en kwalificatie. In antwoord op de tweede deelvraag wordt duidelijk dat leerteambegeleiders op verschillende manieren bijdragen aan het leerteam als hart van de opleiding. Zij geven duidelijk een invulling aan alle vijf de uitgangspunten om het leerteam het hart van de opleiding te laten zijn, maar er zijn ook accentverschillen. Het antwoord op de derde deelvraag is dat studenten VT en DT uiteenlopende ervaringen hebben met het leerteam als hart van de opleiding. Zij herkennen wel de vijf uitgangspunten, maar niet elke student ervaart het leerteam expliciet als het hart van de opleiding. De opleiding is erin geslaagd om het leerteam als hart van de opleiding te realiseren. In hoeverre dit gedachtegoed ook altijd zichtbaar en merkbaar is voor de studenten vraagt om verdere evaluatie door vaker in gesprek te gaan met studenten. De plaat Hier staan we met de leerteams in bijlage 1 kan hiertoe een belangrijke bijdrage leveren. Het verdient ten slotte aanbeveling om de rol van de leerteambegeleider nader te onderzoeken.
DOCUMENT
Het Samen Opleiden traject De Noord- Hollandse SamenScholing (NHS) is een samenwerking tussen pabo Inholland Alkmaar en vijf schoolbesturen in het primair onderwijs uit de regio. Het doel is om studenten op te leiden tot reflectieve, contextbewuste leraren. Dit opleiden gebeurt in een hybride leeromgeving waarin opleiding en werkveld samenwerken in leerteams. De op deze wijze opgeleide leraren benutten onderzoekend vermogen in hun dagelijks handelen om continue af te kunnen stemmen op wat leerlingen nodig hebben. Deze leerteams bestaan uit eersteen tweedejaarsstudenten, een instituuts- en een schoolopleider. Het lectoraat De Pedagogische Opdracht (DPO) van Inholland legde de theoretische basis voor het definiëren en bevorderen van de reflectieve en contextbewuste professionaliteit van de (aanstaande) leraren en voor het definiëren van de plaats en functie van onderzoekend vermogen in dit proces. Daarnaast volgden de onderzoekers van het lectoraat DPO de leerteams gedurende het eerste jaar om middels actieonderzoek te verkennen hoe reflectiviteit en contextbewustzijn bij studenten versterkt kan worden en hoe zij hiervoor hun onderzoekend vermogen kunnen benutten. Er is in kaart gebracht wat dit betekent voor het samen werken en leren in leerteams en wat dit betekent voor de rol van de lerarenopleider. In dit artikel gaan we allereerst dieper in op de concepten die in het ontwerp en de werkwijze van de leerteams als theoretische basis zijn benut. Vervolgens lichten we toe op welke wijze de onderzoekers met de lerarenopleiders in de leerteams hebben samengewerkt, hoe het proces is verlopen, welke keuzes zijn gemaakt en wat de inzichten zijn. De citaten die de theorie illustreren zijn afkomstig uit actieonderzoek dat onderzoekers van het lectoraat samen met de lerarenopleiders hebben verricht.
DOCUMENT
In de stationsruimte van Hoog Catharijne klinkt achtergrondmuziek van Brian Eno. Mensen haasten zich naar hun perron, anderen staan voor de Pizzahut of bij de kiosk voor een krantje en colaatje. De etalages weerspiegelen de komende decembermaand; de Goedheiligman staat hand in hand met de kerstman. Op donderdag 17 november (2005) komen vanuit verschillende gangen de studenten en coaches van de Faculteit Educatie en de Faculteit Maatschappij en Recht in de richting van Hoog Brabant wandelen, gaan bij elkaar aan één van de terrastafeltjes zitten en nemen een kop koffie. De groep bestaat uit coaches en deelnemers van de Opleiding voor Opleiders. De Opleiding voor Opleiders is een van de initiatieven van het lectoraat Vernieuwende Opleidingsmethodiek en -didactiek van de Faculteit Educatie. De deelnemers vormen leerteams en hebben een opdracht: Breng een fenomeen van Hoog Catharijne in kaart vanuit het perspectief van Levend Leren. Dit keer geen werkdag binnen de vertrouwde muren van de faculteit, maar een beetje onwennig op locatie. De pen en het schrijfblok zijn ingewisseld voor digitale camera, gsm en voice recorder.
DOCUMENT
Deze top-up subsidie sluit aan op het project ‘Afstemmen op diversiteit in de klas. De ontwikkeling van een passend professionaliseringspalet voor leraren’. De wens en noodzaak om het onderwijs goed af te stemmen op diversiteit onder leerlingen zijn groter dan ooit binnen onze maatschappelijke context van passend onderwijs, kansenongelijkheid en het streven naar inclusie. Professionele ontwikkeling op dit vlak vindt met name plaats in de scholen, wanneer leraren zich ontwikkelen van basisbekwaam tot vakbekwaam. Het vormgeven van effectieve professionalisering op dit thema is complex. De praktijkvraag van de werkveldpartijen was dan ook: ‘Hoe kunnen leraren door voortgezette professionalisering ondersteund worden om beter af te stemmen op diversiteit?’ In drie deelstudies is deze vraag onderzocht. Eerst zijn differentiatiestrategieën, opvattingen, dilemma’s en factoren in verwachtingsvorming van leraren onderzocht. Daarnaast zijn inhouden en vormen van voortgezette professionalisering die leraren als effectief ervaren voor het afstemmen op diversiteit in kaart gebracht. Op basis van de uitkomsten is een professionaliseringspalet ontwikkeld en geïmplementeerd in vijf scholen. De professionalisering was zo opgebouwd dat leraren op basis van de visie van de school en hun individuele leervragen keuzes maakten uit de leeractiviteiten in het palet en hier in leerteams mee aan de slag gingen. Eigen regie op de professionalisering en afstemming op de diversiteit in de teams werd hiermee beoogd. In de praktijk bleek het nemen van professionele ruimte zowel inhoudelijk als organisatorisch nog geen vanzelfsprekendheid is in scholen. Veel leraren hoopten op sturing en concrete aanbevelingen. Hierop zijn trajecten in de scholen aangepast en is er minder met het professionaliseringspalet gewerkt dan beoogd. De doorontwikkeling van het palet op basis van de behoeften en ervaringen van de leraren tijdens de professionalisering is hierdoor minder goed gerealiseerd dan gepland. Gezien de ontwikkelingen in de beroepspraktijk rondom passend onderwijs en inclusie is een goed ontwikkeld professionaliseringspalet wel wenselijk.
Binnen de opleiding Social Work wordt ervaringskennis onder studenten beter benut door een daartoe ingericht leerlandschap. Zo zijn er bijzondere leerteams waar studenten worden begeleid in het verkennen van hun persoonlijke ervaringen en mogelijke professionalisering daarvan ten behoeve van de beroepsontwikkeling. In dit project begeleiden twee onderzoekers en drie docenten van Social Work afstudeerders in hun deelname aan de Innovatie Kring Sociaal Werk ‘werken met ervaringskennis en -deskundigheid: what’s in it for me?’Doel Met dit project wordt een leerlandschap gecreëerd dat ervoor zorgt dat de leeronderdelen voor studenten met ervaringskennis op elkaar afgestemd zijn. Resultaten Uit eerder recent onderzoek blijkt dat een groot deel van de studenten kampt met ingrijpende of traumatische ervaringen. Deze studenten blijven echter gemakkelijk ongezien binnen de opleiding. Het leerlandschap en de betrokken docentbegeleiders beogen juist deze studenten te verwelkomen en samen met hen te leren van hun ervaringen. Zo bestaan er een Peer Support Groepen en is er een bijdrage geleverd aan Tijdschrift Begeleidingskunde. Looptijd 01 september 2018 - 31 december 2021 Aanpak Er is een nauwe samenwerking tussen docenten, onderzoekers en studenten van opleidingen Social Work, Verpleegkunde studies en de programmalijn binnen het lectoraat Participatie Zorg en Ondersteuning.
Dit project maakt deel uit van een langer lopend onderzoek naar de vaak onbewuste waardenoriëntatie van studenten met betrekking tot hun professionele handelen. Bewustwording en explicitering van een persoonlijke waardenoriëntatie draagt bij aan een groter aanpassingsvermogen van professionals, zeker in complexe vraagstukken.Doel Dit project beoogt een werkvormenboek die reflectie over persoonlijke, professionele en maatschappelijke waarden op toegankelijke wijze op gang wil brengen. Het zal bijdragen aan perspectiefwisseling met de centrale vraag ‘kan het ook anders?’ Resultaten Een boek met een toegankelijke theoretische inleiding over het begrip normatieve of waardenbewuste professionalisering, gevolgd door een twintigtal werkvormen die bijdragen aan perspectiefwisseling. Looptijd 01 december 2018 - 01 april 2021 Aanpak De onderzoeker zal samen met experts uit verschillende vakgebieden werkvormen ontwikkelen en deze testen in studentenleerteams van de HUpabo. Relevantie/impact De HUpabo is gestart met het vormgeven van leerteamleren en waardenbewust, ofwel normatief professionaliseren. Studenten maken gebruik van het narratief zelfportret dat ontleend is aan het promotieonderzoek Life Orientation for Professionals (2018). Voor het leerteamleren is er dringend behoefte aan integratie van die portret door middel van uitdagende reflectie-instrumenten.
