Het lectoraat Innovatieve Maatschappelijke Dienstverlening richt zijn focus op de ethische dilemma’s waar sociale professionals in hun werk mee te maken krijgen en de wijze waarop zij hun morele oordelen vormen.
DOCUMENT
Fontys Hogeschool Journalistiek heeft een onderzoek uitgevoerd om het leesgedrag en de nieuwshonger van beginnende studenten te testen. De vraag was: hoe lezen journalisten in spe een nieuwstekst? Wat onthouden ze en hoe waarderen zij het nieuws? Piet Kaashoek trekt vijf lessen.
LINK
Hoofdstuk 4 van Nieuwsvoorziening in de regio Dit verslag gaat over onafhankelijke lokale nieuws-websites. Daarvan zijn er honderden in Nederland. Dat is dus zonder de websites van kranten, nieuwsbladen, huis-aan-huisbladen en lokale omroepen. Ook aggregatie-sites zijn buiten beschouwing gelaten. Als we die ook mee zouden tellen zouden we op duizenden sites komen. Geen probleem met de lokale nieuwsvoorziening zou je zeggen. Maar op aggregatiesites staat alleen maar nieuws dat eerst ergens anders geplaatst is terwijl sites van printmedia en omroepen vooral het verlengstuk van die media zijn. De echte vernieuwing zou dus moeten komen van die onafhankelijk initiatieven, de één-pitters die op hun zolderkamer de lokale politiek willen coveren, de betrokken burgers die de aandacht van de reguliere media te mager vinden, de ondernemers die een gat in de lokale markt zien. Over die groep – zo’n 125 initiatieven die ruim 300 websites exploiteren – gaat dit rapport: wie zijn ze, waar zitten ze, waarom zijn ze met hun site begonnen, hoe verdienen ze hun geld, hoe komen ze aan hun nieuws, waar schrijven ze over, hoeveel mensen werken er…
DOCUMENT
In zak en as door corona. Waar haal je als ondernemer dan de moed vandaan om met iets nieuws te starten. Toch kan dat veel opleveren.
MULTIFILE
Deze rapportage beperkt zich tot de vraag wat de actuele stand van zaken is op het vlak van de kwantiteit van het lokale nieuwsaanbod. In een volgende fase zal door middel van een inhoudsanalyse gekeken worden naar meer kwalitatieve aspecten van het aanbod, in het bijzonder de aanwezigheid van lokaal bestuurlijk nieuws binnen de in een gemeente aangetroffen lokale nieuwsmedia. Door middel van een inhoudsanalyse kan worden vastgesteld of en in welke mate er daadwerkelijk over onderwerpen met lokaal bestuurlijke relevantie wordt bericht. Hierbij worden aanbod en inhoud (aantal artikelen) vastgesteld in drie betrokken gemeenten in de regio’s waar de pilots van start zullen gaan, alsmede in een nader te bepalen aantal overige gemeenten. Ook roept het aanbodsonderzoek nog verschillende vragen op, zoals wat zit er achter die 1 à 2 nieuws- en selectiesite (hoe gaan zij te werk en hoe vullen zijn het totale aanbod aan), wat doen aggregatie-sites nu precies en gebeurt er in nieuws- en huis-aan-huisbladen en op de omroepsites? Ook deze vragen zullen bij toekomstig, meer inhoudelijk gericht onderzoek worden betrokken.
DOCUMENT
Kinderen groeien op in een wereld die gekenmerkt wordt door een overvloed aan informatie, vooral afkomstig van sociale media. In december 2016 had meer dan 80% van de kinderen van 11 jaar oud de beschikking over een mobiele telefoon die verbonden is met het internet (Kennisnet 2017, p. 16). Te verwachten is dat die groep anno 2020 alleen maar groter is geworden. YouTube, WhatsApp, Instagram en TikTok zijn immens populair onder jongeren maar niet alle informatie, filmpjes en foto’s die ze daar bekijken zijn betrouwbaar. Het verschijnsel nepnieuws is al enige jaren een actueel onderwerp van discussie, vooral sinds de Amerikaanse presidentsverkiezingen van 2016 (Gilchrist, 2018). Hoewel er aanwijzingen zijn dat het gevaar op misleiding door nepnieuws (desinformatie) of andere vormen van onbetrouwbare informatie (misinformatie) in Nederland minder groot is dan in andere landen (Lauf, Sierhuis en Weggemans, 2018) heeft de Nederlandse overheid als beleid geformuleerd dat ze wil voorkomen dat de democratie en de rechtsorde in ons land erdoor worden ondermijnd. Het kabinet zet daarbij uitdrukkelijk in op verbetering van het vermogen van de burgers om desinformatie te herkennen (Rijksoverheid.nl, 2019). Dat is begrijpelijk als we weten dat onderzoek van het Rathenau Instituut aangeeft dat de mediawijsheid van verschillende groepen burgers (en ook die van jongeren!) vaak tekortschiet (Van Keulen, Korthagen, Diederen en Van Bohemen, 2018). Onderwijs in het herkennen van nepnieuws is dus relevant, óók in de Nederlandse context. Literatuuronderzoek dat wij eerder uitvoerden (Van Helvoort en Hermans, in voorbereiding) geeft aan dat als je kinderen wilt leren hoe ze betrouwbaar nieuws van nepnieuws kunnen onderscheiden, het een effectieve aanpak is om ze zelf nieuwsberichten te laten maken (zie onder andere National Literacy Trust, 2018). Een voordeel van zo’n activerende werkvorm is dat die leidt tot beter begrip van het verschijnsel ‘nieuws’ maar ook dat er een blijvende interesse voor het onderwerp tot stand kan worden gebracht (Tremio, 2017). Met die kennis in het achterhoofd hebben we studenten van de PABO van De Haagse Hogeschool gevraagd om een reeks van vijf lessen te ontwerpen en uit te voeren, waarin kinderen van de hoogste groepen van een basisschool leren wat nepnieuws is, hoe en waarom het wordt gemaakt en hoe het kan worden herkend. In aanvulling op de lessen maakten de studenten vijf quizzen waarmee aan het einde van iedere les werd getest of kinderen het verschil tussen betrouwbare berichten en nepberichten konden herkennen. De lessen werden gegeven in het Kindcentrum Snijders in Rijswijk, een basisschool waar ieder kind van groep 2 tot en met groep 8 een eigen iPad heeft waarvan de beschikbare apps door de school zelf worden beheerd. De kinderen die in het onderzoek hebben meegedaan waren dus gewend om te werken met digitale media. Gedurende vijf weken hebben de kinderen deelgenomen aan de lessen waarin ze onder andere zelf nepnieuws hebben gecreëerd. Door het onderzoek te beperken tot één groep kinderen van een specifieke basisschool waren de studenten in staat om een op maat gemaakte intensieve lessenreeks te ontwerpen en uit te voeren.
MULTIFILE
Als we kijken naar de Nederlandse situatie, zien we: verschillen tussen regio’s (in het noorden meer media) en verschillen tussen grote en kleine gemeenten (hoe groter, hoe meer media). Ook is er een positief verband tussen het aantal traditionele nieuwsaanbieders in een gemeente en het aantal op zichzelf staande journalistieke online initiatieven. Deze verschijnen dus niet in een gebied waar een vacuüm van nieuws is, maar juist daar waar al veel nieuws beschikbaar is: nieuws trekt nieuws aan. Hier moet wel bij worden verteld dat het geen sterk verband is: regionale verschillen en omvang zijn belangrijker. Nog belangrijker is dat er grote verschillen tussen gemeenten zijn, die niet altijd te verklaren zijn door omvang, regio of aantal traditionele media. Lokale gemeenschappen hebben kennelijk ook hun eigen dynamiek die invloed heeft op het lokale medialandschap
DOCUMENT
Heb je wel eens een nieuwsbericht gelezen dat achteraf niet waar bleek te zijn? Niet vreemd, want fake news ofwel nepnieuws is soms bijna niet te onderscheiden van echt nieuws. En je ziet het steeds vaker op je tijdlijn voorbijkomen, want het neemt een steeds grotere plek in op sociale media. Wat is nepnieuws precies? En hoe wordt je mediawijs in tijden van fake news? Jos van Helvoort is tot juni 2022 werkzaam als hogeschooldocent bij de opleiding HBO-ICT van De Haagse Hogeschool en als onderzoeker bij het lectoraat Duurzame Talentontwikkeling. Als onderzoeker was hij vooral geïnteresseerd in de vraag hoe mensen media- en informatievaardigheden gebruiken om zich een leven lang te ontwikkelen.
MULTIFILE
