Ondervoeding bij thuiswonende ouderen komt vaak voor en wordt meestal niet op tijd gesignaleerd. Gemiddeld is één op de drie tot vier zorgvragers in Nederland ondervoed. In verpleeghuizen is 15% ondervoed, in ziekenhuizen is dit 25% en binnen de thuiszorg leidt zo’n 33% van de ouderen aan ondervoeding. Jaarlijks overlijden er rond de 400 mensen aan de directe gevolgen van ondervoeding en de geschatte kosten bedragen zo’n 1,8 miljard euro per jaar (Stuurgroep Ondervoeding, n.d.a). De verwachting is dat dit met de jaren alleen maar toe zal nemen, omdat ouderen steeds langer thuis blijven wonen. De kwetsbaarheid neemt toe en ondervoeding is daarbij een belangrijke factor. Ondervoeding wordt, zelfs wanneer er zorg is, meestal niet herkend.
DOCUMENT
Vitaal & Voedzaam is de titel van een glossy magazine dat als bewaarexemplaar wordt aangeboden aan (thuiswonende) ouderen en hun mantelzorgers. Het is een product van het project Preventief Leer- en InnovatieNetwerk Tegen (PLINT) Ondervoeding, waarin Hogeschool Inholland met consortiumpartners zich richt op thuiswonende ouderen met risico op ondervoeding. Na twee jaar intensief samenwerken in het project werd het tijd voor een informatief tijdschrift voor mantelzorgers en (thuiswonende) ouderen over vitaal ouder worden. Het project PLINT Ondervoeding is een samenwerking van professionals, studenten en docenten waarin kennis en informatie is opgedaan en uitgedragen over hoe ondervoeding is te voorkomen of is tegen te gaan. De professionals in het project kwamen van alle kanten aangesneld om een steentje bij te dragen. Professionals in de zorg zoals verzorgenden, verpleegkundigen en diëtisten bijvoorbeeld. Maar ook experts in het bereiden van lekkere en gezonde voeding. Van complete maaltijden tot eiwitrijke tussendoortjes. De studenten hebben in twee jaar tijd veel opgestoken en zijn trots dat ze hebben mogen meehelpen om ondervoeding in de praktijk te voorkomen.
MULTIFILE
Mensen met dysfagie kunnen grotendeels alleen gepureerd voedsel eten. Ouderen met deze aandoening hebben door hun beperking en doordat gepureerd voedsel niet aantrekkelijk is, een grotere kans op ondervoeding. 3D food printen is een technologie die op het gebied van de presentatie van voedsel een bijdrage kan leveren aan de eetbeleving van deze groep mensen. De zorg heeft interesse om te weten wat de impact is van deze technologie, zodat zij kunnen beslissen er in te investeren, echter zijn nog weinig onderzoeken die daar iets over kunnen zeggen. Deze subsidie aanvraag is bedoeld om een reële praktische proef uit te voeren met mensen met kauw- en slikproblemen (n=20), bij/ in enkele zorginstanties, waarbij het beoogde doel is om de impact en haalbaarheid te testen van 3D food printen in de zorg. Tijdens het project wordt het netwerk met zorgpartners uit de keten vergroot en kan er mogelijk een Raak Publiek aanvraag worden voorbereid.
Ondervoeding rond ziekenhuisopname is een groot gezondheidsprobleem bij ouderen. In dit onderzoek brengen we dit probleem in kaart vanuit het perspectief van verpleegkundigen. Ook ontwikkelen we een interventie voor verpleegkundigen zodat zij goede voedingszorg kunnen geven.Doel In dit promotieonderzoek ontwikkelen we een wetenschappelijk onderbouwde interventie voor verpleegkundigen om goede voedingszorg te geven aan ouderen. Dit heeft als doel om bij te dragen aan het voorkomen of behandelen van ondervoeding bij ouderen rond de ziekenhuisopname. Resultaten In de literatuur staan meerdere interventies beschreven die verpleegkundigen kunnen gebruiken in hun dagelijkse voedingszorg aan ouderen, zoals voedingssupplementen of educatie aan ouderen en hun mantelzorgers. Uit afgeronde deelstudies kan onder andere worden geconcludeerd dat verpleegkundigen onvoldoende kennis over voeding hebben. Ook hebben zij vaak een neutrale houding tegenover voedingszorg aan ouderen in de periode voor, tijdens en na ziekenhuisopname. Daarnaast voelen verpleegkundigen niet voldoende noodzaak om voeding in de dagelijkse zorg een belangrijke plaats te geven. Looptijd 01 november 2014 - 01 juni 2022 Aanpak De volgende onderdelen van dit promotieonderzoek zijn afgerond: Een systematische review: welke interventies voor preventie en behandeling van ondervoeding bij ouderen kunnen verpleegkundigen gebruiken in hun werkzaamheden, welke werken Kwalitatief onderzoek onder ouderen en mantelzorgers naar voedingszorg: wat zijn hun ervaringen en waar hebben zij behoefte aan? Kwalitatief en kwantitatief onderzoek onder wijk- en ziekenhuisverpleegkundigen en andere professionals: wat is hun perspectief en visie op voedingszorg aan ouderen? Nu wordt gewerkt aan het verbeteren van kennis van verpleegkundigen over voeding zodat zij goede voedingszorg kunnen geven. Een eerste stap is het ontwikkelen van een instrument dat de kennis van verpleegkundigen over voeding bij ouderen meet en vergroot. Vervolgens gaan we kijken hoe we kunnen zorgen dat dit instrument onderdeel wordt van de dagelijkse verpleegkundige zorgverlening. Dit betekent dat verpleegkundigen via een online platform door middel van een dagelijkse vraag leren over voeding bij ouderen. De kennis die ze zo opdoen, nemen ze direct mee in hun zorg aan ouderen. Deze vorm van leren is weinig belastend en daardoor goed te combineren met de dagelijkse zorgverlening. Het verbeteren van kennis over voeding kan leiden tot betere voedingszorg gegeven door verpleegkundigen aan ouderen in de periode voor, tijdens en na ziekenhuisopname.
Ouderen worden steeds ouder en wonen steeds langer thuis. Een goede voedingstoestand, en de keuze van de juiste eiwitrijke voedingsproducten, dragen bij aan behoud van gezondheid en vitaliteit van thuiswonende ouderen. Uit eerder onderzoek is bekend dat enerzijds de eiwitbehoefte van ouderen verhoogd is, terwijl anderzijds de eiwitinname van thuiswonende ouderen veelal insufficiënt is. Bovendien hebben ouderen onvoldoende kennis over het belang van eiwit voor het behoud van hun vitaliteit. Bij ouderen is daarom onvoldoende bewustzijn dat zij, door voldoende eiwitten te eten, zélf een bijdrage kunnen leveren aan een gezonde en vitale oude dag. Zowel gezondheidsprofessionals als voedingsmiddelenbedrijven zijn zich bewust van de belangrijke rol van eiwit. Deze boodschap heeft de oudere consument echter nog niet bereikt. Intussen zijn voedingsmiddelenbedrijven wel al bezig hun assortiment aan te passen aan de verhoogde eiwitbehoefte van ouderen. Middels dit subsidievoorstel wordt in kaart gebracht wíe de oudere burger is die extra eiwit nodig heeft, welke kennis hij heeft en welke kennislacunes er nog zijn, aan welke informatie en aan welke producten hij behoefte heeft, en via welke communicatiekanalen hij het best geïnformeerd kan worden. Parallel hieraan wordt met producenten en oudere consumenten getest welke producten het best passen bij ‘de eiwitrijke keuze’. In dit onderzoek combineren HAN en HAS Hogeschool hun complementaire disciplines: Voeding & Diëtetiek (HAN) en Marketing & Communicatie (HAS) en werken samen met het voedingsmiddelenbedrijfsleven aan het oplossen van een concreet probleem. Nieuwe communicatiestrategieën worden ontworpen en getoetst om de oudere consument meer bewust te maken van het belang van eiwit. Resultaten worden gedissemineerd via kanalen zoals Platform Patiënt en Voeding, KBO-PCOB, het Voedingscentrum en de Stuurgroep Ondervoeding.
