Het veranderende klimaat dwingt ons te zoeken naar veerkrachtige en weerbare ecosystemen voor de landbouw én de natuur. Voedselbossen kunnen daar een rol in spelen. Dit handboek geeft praktische handvatten bij het doorontwikkelen van een dennenbos naar een voedselbos.
MULTIFILE
Het doel van dit handboek is om mensen kennis te laten maken met het concept van voedselbossen en om hen handvatten te geven voor het realiseren van een basisontwerp van een voedselbosecosysteem en het beheer daarvan. Dit handboek betreft een beknopte praktische handleiding. Voor uitgebreide theoretische achtergronden over voedselbossen in gematigd klimaat kan men literatuur raadplegen die wordt genoemd in subparagraaf 1.1: Theoretische achtergronden van voedselbossen.
MULTIFILE
Onderzoek naar de wijze waarop de waterhuishouding in een voedselbos functioneert. Het onderzoeksgebied betreft voedselbos Ketelbroek te Groesbeek en de naastgelegen akker. Uit de analyse van de waterbalans is voortgekomen dat er tussen de waterbalans van de akker en het voedselbos een aantal opmerkelijke verschillen zitten. Hoewel de bodem van de akker het hoogste organische stofgehalte bevat, vindt hier de laagste maximale berging plaats als gevolg van een kleinere worteldiepte. Dit komt door de vele vegetatielagen die in het voedselbos aanwezig zijn. De vele vegetatielagen zorgen namelijk voor een grotere verdamping en een grotere waterberging.
MULTIFILE
Contextrijke schoolomgevingen bieden talrijke mogelijkheden voor sociale interactie, direct fysiek contact met de omgeving, en natuurlijke voorwerpen om te onderzoeken. SBO Arcadia is onlangs begonnen met de herinrichting van de openbare ruimte rondom de school met de aanleg van een moestuin (permacultuur). De school wil verder investeren in vergroening door de aanleg van een Tiny Forest en daarbij een tweeledige verdiepingsslag maken. Leerkrachten willen educatie in, met en over de natuur op basis van de ‘Harmony principes’ vakoverstijgend inbouwen in hun onderwijs. Het met leerkrachten ontwikkelen van een leerproces dat gebaseerd is op een diepgaand begrip van, en verbondenheid met de natuurlijke wereld zal leerlingen uitrusten met vaardigheden die ze nodig hebben om duurzamer te leven. Daarnaast wil de school de betrokkenheid van buurtbewoners vergroten door hun expertise in te zetten in vernieuwing van het onderwijsprogramma richting een community school en het onderhouden van het groen. Het team van SBO Arcadia wil hun innovatievermogen vergroten en heeft de volgende vraag bij Zuyd Hogeschool neergelegd: “Hoe kunnen de contextrijke schoolomgeving en de expertise van buurtbewoners optimaal ingezet worden voor natuur-gebaseerd leren in een Collaborative Community Education Model (CCEM), waarbij aantoonbaar aan de leerdoelen van het onderwijsprogramma wordt bijgedragen en het innovatievermogen van leerkrachten vergroot wordt?” Deze KIEM-aanvraag draagt bij aan een innovatief onderwijsmodel (CCEM) waarbij de context-specifieke implementatie van natuur-gerelateerd basisonderwijs en het vergroten van het innovatievermogen van leerkrachten centraal staat. Het bestaande samenwerkingsverband tussen Zuyd Hogeschool, SBO Arcadia, Taco Blom permacultuur en W.E. Projects wordt vernieuwd, verstevigd en uitgebreid met GeoActive BV, Moestuinman en buurtbewoners om vernieuwend onderwijs vorm te geven, leeropbrengsten te expliciteren en de openbare ruimte te onderhouden. Zowel leerkrachten (professionals) als betrokken partners zullen belangrijke gebruikers van het eindresultaat zijn waarbij onze aanpak als voorbeeldmethode dient voor andere scholen.
